Synod in Poland
Sinodo in Polonia
Sínodo en Polonia

<< Published national synthesis

Zimbabwe - Zimbabwe Catholic Bishops' Conference

Below is the country synthesis in the original version and translated automatically using DeepL tool.

[Source:
https://catholicchurchnewszimbabwe.wordpress.com/2022/08/12/zimbabwe-catholic-bishops-conference-national-synthesis-document/]

Zimbabwe Catholic Bishops’ Conference National Synthesis Document

6 AUGUST 2022

I INTRODUCTION

  1. This synthesis seeks to convey the main fruits of the discernment of the People of God across the 8 dioceses of Zimbabwe on the diocesan phase of the synod on synodality between November 2021 and August 2022. The essence of the voice of the Family of God is drawn from the summaries received from the eight dioceses, Women Religious in Zimbabwe, the Catholic University of Zimbabwe, National Major Seminary, Lay Associations and Guilds. Our report is presented in three parts which are:
    The
    Experience of the synod; followed by sections, Fruits and Weeds of Synodality‛ and ‘
    Towards a Synodal Church: Dreams and Aspirations’.
  2. In the effort to capture the common voices of the people’s discernment and dialogue, we have also managed to consolidate some views of the marginalized. The report also captures some surprises in the listening process. We have tried to discern from all these voices the direction which the Spirit is calling the Church in Zimbabwe to take.
  3. The cultural image we have used and drawn upon to sum up our experience of the Synod is that of a family. This is a central concept in our African culture which expresses the profound Christian and African values of communion, fraternity, solidarity and reverential dialogue. We looked at ourselves as a family made up of many different parts and types of domestic families, Small Christian Communities, Deaneries, Dioceses, regional and international Church bodies, Associations, Guilds, Commissions, other Christian Churches, Religions and indeed the whole human family.
  4. Our understanding of the Church as Family of God challenges us to improve the quality of our journeying together within individual families and with other families in the journey of life and faith. We are aware that this model should help us to deepen our interrelationships between the Laity, Religious, Priests and Bishops and our brothers and sisters from other Christian Churches and Religions and to be translated into effective modes of action and living. We also believe that the mission of evangelization is carried out through proclamation and practical life witnessing in service to the Church-Family and by the Church-Family within the extended family of God.
  1. THE EXPERIENCE OF THE SYNOD
  • The invitation by the bishops to every member of the church and others who are non-Catholics to come forward and freely share their views, experiences and vision of the Church was received with excitement by many.[1] However, some were pessimistic about the whole process questioning if their voices were going to reach the ears of bishops and Pope. Others still questioned if the hierarchy was ready to listen and act on their views and concerns. Some priests were concerned that opening up space for everyone to speak openly would harm the Church.[2]
  • The Zimbabwe Catholic Bishops’ Conference and most dioceses invested a lot of financial and human resources in the synodal process with programs for the synodal journey at all levels. The bishops dedicated their 2021 and 2022 annual Plenary meetings to reflecting on the Synod and Collegiality. Towards the close of the diocesan phase the bishops of Zimbabwe issued a pastoral letter entitled
    “Together on the journey of faith and life”.
    reflecting on the synod and its implications for the Church and the world today.
  • Numerous initiatives of raising awareness and promoting consultation were done. Synodal materials were simplified and prepared in local languages. Trainings were done for all the synod contact persons and the diocesan synod extended teams which included priests, religious and lay facilitators. Various forms of consultations were prepared with most done in the context of prayer and scripture. Most dioceses used simplified questionnaires with the traditional methods of assembling people according to the different groups. The synod Prayer, said in various languages and in songs accompanied the process at most liturgical celebrations and meetings.
  • Most dioceses are by and large rural with vast distances and poor road and communication infrastructure. This made it difficult for synodal teams to reach everyone in time. The extension of the diocesan phase was appreciated but even after the extension many referred to the timing of the consultation period as insufficient.
  • Many dioceses made efforts to reach beyond the Church confines which included groups such as prisoners, the homeless and non-practicing Catholics and Christians belonging to other Churches. One diocese particularly made an effort to engage the leaders of the African Traditional Religion. Some dioceses felt that they failed to reach out to some groups such as politicians, small tribes and some sects for various reasons. In some dioceses smaller tribes were overwhelmed by the dominant tribes.
    [3]
    In some instances it was difficult to reach out to politicians out of fear and the toxic nature of the political environment.
  • Generally, the listening and discernment made use of the existing structures in the dioceses such as the various pastoral councils at different levels, Commissions such as the Catholic Commission for Justice and Peace, Education, Associations and Guilds, and Religious Communities.
  1. SEEDS AND WEEDS OF SYNODALITY
  • A variety of travel companions
  1. The African philosophical thought: I am related therefore I am is especially true of the Church in Zimbabwe as far as traveling companions are concerned.[4] The voices from many dioceses and groups pointed out that our journeying is multi-layered, with companions who hail from both within the Church as well as from its exterior. From the inside, co-travellers are the baptized, the elderly, the sick, those that share the same views as ourselves as well as those we pray with in Small Christian Communities, Sections and Mass Centers. In our neighborhood, we walk hand-in-hand with members of other churches with whom we fellowship from time to time. Community (social) leaders are vital traveling companions. Formal and informal encounters take place at regional, national, interdiocesan, diocesan, deanery, parish and other lower levels through the bishops’ Conference Commissions such as Caritas, Health, Inter-religious dialogue, Ecumenism, Education and Catholic Commission for Justice and Peace.[5]
  2. There is a broad sense that the Church needs to be a more welcoming family, particularly for all people who have experienced exclusion. Some individuals and groups left behind on the journey include those in prison, single mothers and fathers, widows and widowers, those in polygamous marriages, homebound individuals, the blind, the unemployed and the youth and young adults. Other groups identified as left behind are those who belong to minority groups such as the colored and white community, foreign nationals, street kids and people living with disabilities. There are also the nominal Catholics, lapsed Catholics and Christians from other denominations who focus only on criticizing the Catholic ways of life. Some have identified those who do not belong to any established guild or association as a part that is forgotten or left behind. Some voices also identified people who suffer from what they believe to be spirit possession, witchcraft and curses as the overlooked or outright dismissed by their leaders. Others have expressed concern about the attitude of parish priests, bishops and some lay people toward members of the Catholic Charismatic Renewal who are treated with suspicion and even left out. Some marginal voices have also identified those with different sexual orientation as part of the group left behind. Others note that ex-priests and ex-nuns are usually left behind and even treated as outcasts.[6] Some also view some religious congregations operating in dioceses as part of those left behind or in some cases as those who deliberately choose to exclude themselves.[7]
  3. Reasons for this situation have been described by some as emanating from cultural differences, socio-economic hardships, political differences, jealousy and unequal treatment of people in the Church. Some do not believe that the existing synodal structures fully answer to their call for communion, participation and mission for they feel these structures actually suffocate them. Most parishes and Catholic institutions do not have provisions for people with disabilities which does not facilitate their participation. The divorced feel left behind because most parishes do not have relevant programs that cater for them.
    [8]
    Negative attitudes and prejudices lead to judgments, unfair treatment and discrimination against single mothers and the divorced.[9] Guilds and Associations which are exclusive by nature are replacing the SCC’s which are more family based and inclusive. Some feel like the Catholic Church pays little attention or plays down instances when a person needs to be protected against the power of the devil or to be delivered from his spiritual domination.[10]

(ii) Listening and speaking out

  1. Many voices have expressed that lack of listening and speaking out may be a serious obstacle to authentic dialogue and the whole process of journeying together.[11] On a positive note, most people appreciate that to a certain extent the Church lists informally and formally using canonical and non-canonical synodal bodies and structures.[12] Listening helps people to know that they belong, that they are loved, and that they are valued. Some have shared that they have had poor experiences of listening in the Church. Some of the people in positions of power more often than not exercise their power without listening especially to the marginalized such as women, children and youth.
  2. The reasons for not speaking out which were noted include fear of victimization,[13] poor leadership, gender discrimination.[14] ignorance about the formal reporting structures, rigidity of church structures, and absence of formal online communication channels.[15] Another hindrance to listening and speaking out is the attitude by leadership who refuse correction from lay people and are intolerant to divergent viewpoints. Failure to properly articulate issues by leadership also leads to confusion with people filling the gaps with damaging rumors and misinformation. Communication channels in most parishes and Catholic institutions is top-down/monologue with little or no room for feedback, dialogue and listening.

(iii) Liturgy and prayer

  1. A Shona idiom’ “Ukama igasva hunozadziswa nekudya!” which means relationships are hardly complete unless you partake of a meal together expresses the centrality of sharing a meal together in the family. The synod reports confirm the centrality of the Eucharist in the lives of Catholic communities. Communal listening to the Word of God and active participation in the celebration of the Eucharist brings about healing, unity and growth in faith.
  2. Many express the joy of active participation in the vibrant rich and inculturated liturgy.[16] Lay people appreciate their roles in liturgy as Readers, Service Leaders in the absence of a priest, Extraordinary Ministers of Communion, Funeral ministers, hospitality members, animators, choir members and many other liturgical responsibilities.[17] There is a deliberate effort to involve children and the youth in the liturgical celebrations serving as dancers and altar servers.[18] Other lay ministries such as the permanent diaconate and lector are highly developed in some dioceses.
  3. Some voices bemoan the lack of understanding of the sacraments and the Holy Mass in particular. A number of those who cannot receive the eucharist due to various reasons feel excluded. Some members of the Catholic family such as single mothers, feel excluded in prayer and communal celebrations with some parishes exerting unjustifiable long probation periods on these women. One diocese strongly expressed the poor attendance and participation by men.[19]
  4. Some of the reasons shared for lack of active participation include a lack of understanding and appreciation of the liturgy. The failure to pay attention to minority races and tribes and use of their languages has also been seen to contribute to lack of active participation. Some have decried poorly prepared liturgies and little attention given to the liturgical needs and sensitivities of young people which have contributed to the exodus of many youths and young adults from the Church.[20] Some marginal voices decried the poor homilies and abuse of the pulpit by some priests.[21]
  5. Voices from missions and ‘out-stations’ have expressed the insufficient attention given to them by their pastors due to sparse population distribution and the poor road infrastructure. Such centers only have mass once in a while and this affects their spiritual well-being. Poverty which is very prevalent in rural areas also affects the services given by the priests as they struggle with resources. Participation in liturgical celebrations is biased against people with disabilities.[22]
  6. Some voices raised concerns of liturgical celebrations and spiritual gatherings appearing to be used as occasions for fundraising. This practice paints a bad picture on the real purpose of these occasions. Others still noted that the noble cause of stipends and stool fees is sometimes exaggerated by some priests and leaders who tend not to pay attention to the poor who cannot afford the stipulated fees. Some have even raised cases where some people are denied sacraments and services such funeral and memorial masses because they cannot afford the stool fee or the transportation for the priest. In some such cases pastors of other Churches end offering services to Catholics.

(iv) Co-responsibility between clergy, consecrated and laity

  • Many reports acknowledge the principle that all; the clergy, consecrated and laity are sent as co-workers from the time of baptism, even though we exercise different roles and responsibilities. Many people are proud of their faith with several efforts made to grow in understanding the faith by lay people. Guilds and Associations play a key role in evangelization. Others acknowledge growth in steps toward collaboration and healthy relationships.[23]
  • The consultations revealed that as much as Catholics are convinced and proud of their faith, they are not confident to actively share their faith with others.[24] A lack of deep knowledge and scarcity of substantial faith reduces the laity’s performance to liturgical and a few other undertakings in the church. Basically, people feel ill-equipped to respond to the call to evangelize. Some still have the misconception that priests and the consecrated have to do it all while they occupy the backbenches.[25] Others still feel the church stifles them that they cannot fully express their potential. Some tend to even shine and become ardent evangelizers once they leave the Catholic Church.[26]
  • There is a common cry of the poor quality of catechesis due to lack of serious involvement by the ordained in planning, directing and overseeing catechesis and the poor formation of lay catechists. Parents are also not well prepared to play their role as family catechists. Some pointed out the lack of updated catechisms which address modern issues affecting the faithful.[27]

(v) Companions on the journey of life

  • The structures and pastoral programs that exists in the country at national, inter-diocesan and diocesan levels helps the Church in Zimbabwe to be a family. Commissions, Associations, Clergy and religious, diocesan and national bodies play a crucial part are beautiful avenues for our walking together.
  • The experience of dialoguing with other spheres of society such as culture, the civil society and people who live in poverty has been mutually enriching.

The Church cooperates with government, NGO’s and civil society in offering important services to all people without discrimination in the areas of education, health and justice and peace. The Church is a well-respected partner in the journey of life. She supports members committed to the service of the society like teachers, nurses and social workers.

  • Besides offering the basic services the Church also plays her prophetic voice. Unfortunately, whenever the Church plays her prophetic role, it is construed as ‘political’.[28] Even when the Church would make an effort to dialogue with the state on matters concerning the human condition on poverty, human dignity and rights she is held with suspicion. The Church has therefore, unfortunately limited dialogue going on local levels of the Church except for bishops’ conference through formal, informal meetings and pastoral letters. [29] Freedom in proclaiming the Gospel is scarce as threats of victimization by political leaders loom large over the proclaimers’ heads.[30] The number of Catholics in civic and political positions of influence is dwindling.[31]

(vi) Dialogue with Christian Brethren

  • Most dioceses expressed positive experiences consisting of healthy and respectful relationship with Christians of different confessions. Key areas in which the local church collaborates with other churches at grassroots level include communal moments of funerals, weddings, Holy Week celebrations and praying for rain.[32] At the national level more is done in areas of peace education, health, reconciliation, social justice and development.
  • On the darker side some have indicated that there is discrimination between the Catholics and some non-Catholics. Some denominations tend to look down upon others hence creating animosity among churches.[33] Of concern, however, was the experience of churches and sects which seem to be aiming at degrading and attacking the Catholic Church and proselytize, targeting Catholics.

It was noted that Catholics are prey to all new Churches scouting for new members. Dialogue with such groups has been difficult. Some voices agree that as Catholics, we usually do not reach out to other denominations, we rather avoid getting into deeper conversation that has to do with faith practices and mostly we retreat allowing to hear them or hide ourselves.

  • Several reasons have been identified for the above situation such as prejudices, misconceptions, presumptions and personal bias. Lack of knowledge of the other also contributes to this. Catholic priests are well trained compared to other ministers and this contributes to the tendency on the part of Catholic priests to look down on pastors of other churches.[34]

(vii) Authority and participation

  • The Church community usually identifies the goals to be pursued and the way to reach them, the steps to be taken through structures, pastoral plans, meetings, congresses, workshops, retreats, and pilgrimages. Synodal bodies such as Pastoral Councils in parishes and dioceses, Presbyteral Council and others are in existence and satisfactorily function well in a synodal manner. There is a deliberate effort through pastoral plans and training centers to promote lay ministries and the responsibility of lay people. There is a growing awareness on the need to involve the youths and women in decision making.
  • Some women religious have noted that there is a lot of male dominance in the Church with a tendency by some priests to treat women religious as subordinates or inferior. Their contribution is sometimes interfered with even barred by the Priests. Clericalism is a cancer that has manifested in some communities where priests want to do and control everything at the parish with cases of the abuse of power, money and Church property by the clergy and religious in some instances. The laity in some cases are just expected to pay, pray and obey.
  • Although there is representation of the lay in the structures and a semblance of consultation, authority and governance is still seen to be by and large a preserve of the ordained.[35] Owing to this, there appears to be very little or no accountability by the clergy to their parishioners. Efforts to build teams and promote co-responsibility are realized in Small Christian Communities, parishes, Associations and Guilds.

(viii) Discerning and Deciding

  • Discerning and deciding are a serious challenge in the local Church because of the reality of the existence of different voices on issues. There are different voices, and there are diverse spirits moving people and so the need to always discern. Many voices have expressed the positive role of synodal structures that aid discerning and deciding. The various Councils in the Church are avenues through which discernment and decisions are reached, each in its own special way. Regular meetings are held by each council so as to decide on the running of the Church affairs.
  • Some voices however expressed those decisions do not always seem to be reached after listening to everyone. It is easy to just discuss issues, share views and wait for the bishop or priest or leader to decide. The process of discernment demands patience, prayer, humility. We do not know how to discern well together. We are yet to learn to be a discerning church, a Church able to identify the work of the Holy Spirit among us and to follow its lead. The discernment process also helped us to be aware of the importance of recording, reporting and filing of minutes which are important voices in the process of discernment and deciding.
  1. TOWARDS A SYNODAL CHURCH IN ZIMBABWE
  2. The Church is invited to revisit the existing synodal structures, review the spirit to fully live communion, achieve participation and realize our mission in the local church in Zimbabwe. There is need to consider setting up councils of the Laity.[36] Pastoral Councils are called to use a round table approach where everyone can be recognized and listened to. The formation and resuscitation of Small Christian Communities for everyone to be involved in the life of the Church is essential.
  3. The Holy Spirit is calling us to be a listening and discerning Church, to listen to the multitude of voices that speak to us.[37] Listening to the voice of the youth was frequently mentioned and deemed crucial. We should also take heed of the thoughts and ideas of the extended family and companions in the journey; non-Catholics, Politicians and non-believers. These are voices in our neighborhood we cannot afford to avoid lest we miss out God’s whispers through them! [38]
  4. The Holy Spirit is inviting us to reflect the fact that a good number of its family members do not receive Holy Communion. A human, Christian and common approach urgently needs to be implemented to address the question of this group such as single mothers and those in polygamous marriages. There is need for the Church to pay serious and urgent attention to the people who are struggling with issues of spirit possession, curses and witchcraft.
  5. The Holy Spirit calls us to grow in synodality by actively seeking out the poor and minority groups and tribes. This could be done through effective pastoral programs that directly address the needs of these groups. Our church buildings have to be constructed in a way to accommodate people with disabilities and the elderly.[39]
  6. The Holy Spirit calls us to be open and receptive to change and ongoing formation. Journeying together entails receptivity to change, formation, and ongoing learning. Canon law needs to be constantly updated and to be contextualized. Constitutions of guilds and associations need revision and updating in the spirit of the gospel and synodality.[40]
  7. The Holy Spirit invites us to create deliberate open and safe platforms for listening and speaking out. In cases of abuse people should be made aware of the processes of inquiry. Church governance issues should be marked by transparency and inclusivity. Lay people expect to be part of wide and more informed consultation by the bishop, Chief Shepherd in the diocese in the placement and transfers of priests, hoping this will translate into right priests being placed in parishes and places commensurate with their gifts.
  8. The Holy Spirit calls on the Church to a well-developed program of liturgical and missionary formation of lay people in order for them to be empowered to be missionary disciples and to participate in liturgical celebrations in a meaningful manner. Priests are expected to be more involved in coordinating catechesis in missions and parishes.
  9. The Holy Spirit calls on the ordained and consecrated to recommit themselves in the life and service of the church and remain true to their vocation in the background of alcohol abuse, sex and financial scandals.[41] Some people even suggested that our priests should marry as a solution to do away with the scandals. The voices of the baptized also call for the regulation of the stool fees and the sensitivity on dealing with the poor when it comes to the contributions in the Church.[42]
  10. The Holy Spirit calls for the Church to a continual engagement and dialogue, both reverential and prophetic with the world of politics even at local levels. There is also a serious need to form of our Catholic politicians in the Social Teaching of the Church.[43]
  11. The Holy Spirit calls on the Church in Zimbabwe to continue promoting ecumenical and interfaith dialogue through common theological reflections, shared worship, dialogue and action on social justice. It is important for all parishes and Catholic institutions to embrace ecumenism without judging the ‘other’ as being inferior or misguided. This requires openness and the suspension of presumptions, individualism, and bigotry while adhering to the Catholic faith and ethos.[44]
  12. The thirst for formation runs through almost every synod submission. The Holy Spirit calls on the local Church to build on existing formation programs to develop clear programs of formation in synodality at all levels of the Church.[45] Forming ourselves in synodality entails receptivity to learning and change, both personal and institutional. The formation should cover areas such as synodal structures, servant leadership, listening and speaking and discerning and deciding. It should help us broaden our approach to decision-making to help us see to it.
  • CONCLUSION
  • Largely, what emerges from the fruits, seeds and weeds of synodality are voices that have great love for the Church, voices that dream of a Church of credible witnesses, a Church that is inclusive, open and welcoming Family of God and a Church where everyone is conscious of their responsibilities in the mission. There is a strong sense of the need to repent from our failures, avoid the spirit of the world from entering the church and its structures and live up to what God expects of us as Church.

[1] Chinhoyi Diocese, Harare Archdiocese, Hwange Diocese, Gweru Diocese, Gokwe Diocese, Mutare Diocese

[2] National Pastoral Team, Gweru Diocese, The Conference of Major Superiors in Zimbabwe (CMRS)

[3] The Tonga in Gokwe, Ndebele in Gweru and Shangani and Vhenda in Masvingo.

[4] Chinhoyi Diocese

[5] Bulawayo Archdiocese, Chinhoyi Diocese, Gweru Diocese and Harare Archdiocese.

[6] Women Religious, Chinhoyi Diocese, Masvingo Diocese and Mutare Diocese.

[7] ZCBC Plenary on Synodality 2022

[8] Catholic University of Zimbabwe (CUZ)

[9] Marian Guilds in Zimbabwe, ZCBC Plenary on Synodality 2022.

[10] Catholic Charismatic Renewal members (a small group that visited the office of the national contact person)

[11] CUZ, Harare Archdiocese, Masvingo Diocese

[12] Bulawayo Archdiocese, Hwange Diocese,

[13] Masvingo Diocese, Harare Archdiocese

[14] Mutare Diocese, Gokwe Diocese, Women Religious,

[15] Harare Archdiocese

[16] Gokwe Diocese, Women Religious in Zimbabwe, Hwange Diocese.

[17] Gokwe Diocese, Hwange Diocese, Bulawayo Archdiocese

[18] Bulawayo Archdiocese

[19] Bulawayo Archdiocese.

[20] CUZ

[21] Women Religious, Youth (Synod Consultation with National Youth Leaders).

[22] Harare Diocese, Gokwe Diocese, Gweru Diocese.

[23] Chinhoyi Diocese, Women Religious, Gokwe Diocese,

[24] Bulawayo Archdiocese.

[25] Chinhoyi Diocese, Women Religious in Zimbabwe,

[26] ZCBC Plenary 2020

[27] Mutare Diocese, Marian Guilds, National Pastoral Team, ZCBC Plenary Meeting 2022

[28] Chinhoyi, National Pastoral Team

[29] Masvingo Diocese

[30] Chinhoyi Diocese

[31] Bulawayo Archdiocese

[32] Bulawayo Archdiocese, Mutare Diocese, Hwange Diocese, Chinhoyi Diocese, Gweru Diocese.

[33] Masvingo Diocese, Marian Guilds

[34] Conversation with a Pastor of Zimbabwe Assemblies of God Africa (ZAOGA), one of Zimbabwe’s oldest Pentecostal churches.

[35] ZCBC Plenary 2022

[36] National Pastoral Team, ZCBC Plenary 2022

[37] Harare, Bulawayo, Gweru, Hwange, Gokwe dioceses.

[38] Chinhoyi Diocese

[39] National Major Seminary

[40] National Pastoral Team, Marian Guilds,

[41] Harare

[42] Mutare, Harare, Masvingo Diocese.

[43] National Seminary

[44] Masvingo, Mutare Diocese.

[45] Harare, Masvingo, Hwange

Fiesta de la Transfiguración del Señor

6 DE AGOSTO DE 2022

I. INTRODUCCIÓN

Esta síntesis pretende transmitir los principales frutos del discernimiento del Pueblo de Dios en las 8 diócesis de Zimbabue en la fase diocesana del sínodo entre noviembre de 2021 y agosto de 2022. En él se recoge la esencia de la voz de la Familia de Dios a partir de los resúmenes recibidos de las ocho diócesis, las monjas de Zimbabue, la Universidad Católica de Zimbabue, el Seminario Nacional, las asociaciones de laicos y las cofradías. Nuestro informe consta de tres partes, que son

Experiencia

sinodal; seguidas de las secciones “Frutos y maleza de la sinodalidad” i “Hacia una iglesia sinodal: sueños y aspiraciones”.
En un esfuerzo por captar las voces comunes del discernimiento y el diálogo humano, también hemos podido recoger algunas de las opiniones de los marginados. El informe también contiene algunas sorpresas en el proceso de escucha. Hemos intentado distinguir de todas estas voces la dirección que el Espíritu está llamando a seguir a la Iglesia de Zimbabue.
La imagen cultural que utilizamos y en la que nos basamos para resumir nuestra experiencia sinodal es la familia. Es el concepto central de nuestra cultura africana, que expresa los profundos valores cristianos y africanos de comunión, fraternidad, solidaridad y diálogo respetuoso. Nos consideramos una familia formada por muchas partes y tipos diferentes de familias de origen, pequeñas comunidades cristianas, decanatos, diócesis, organismos eclesiásticos regionales e internacionales, asociaciones, gremios, comisiones, otras iglesias cristianas, religiones y toda la familia humana .
Nuestra comprensión de la Iglesia como la Familia de Dios nos llama a mejorar la calidad de nuestro viaje juntos dentro de las familias individuales y otras familias en el camino de la vida y la fe. Somos conscientes de que este modelo debe ayudarnos a profundizar en nuestras relaciones mutuas entre laicos, religiosos, sacerdotes y obispos y nuestros hermanos y hermanas de otras Iglesias y religiones cristianas, y traducirse en formas efectivas de actuar y vivir. También creemos que la misión de evangelización se lleva a cabo mediante el anuncio y el testimonio práctico de la vida al servicio de la Iglesia-Familia y por la Iglesia-Familia en la familia ampliada de Dios.
EXPERIENCIA SINODAL
La invitación de los obispos a todos los miembros de la Iglesia y a otros no católicos para que se presentaran y compartieran libremente sus puntos de vista, experiencias y visión de la Iglesia fue recibida con entusiasmo por muchos. [Pero algunos se mostraron pesimistas sobre todo el proceso, preguntándose si sus voces llegarían a los oídos de los obispos y del Papa. Otros seguían cuestionando que la jerarquía estuviera dispuesta a escuchar y a actuar en función de sus opiniones y preocupaciones. Algunos sacerdotes temían que la apertura de un espacio en el que todos pudieran hablar abiertamente perjudicara a la Iglesia. [2]
La Conferencia Episcopal de Zimbabue y la mayoría de las diócesis han invertido muchos recursos económicos y humanos en el proceso sinodal, preparando agendas para el viaje sinodal a todos los niveles. Los obispos dedicaron sus reuniones plenarias anuales de 2021 y 2022 a reflexionar sobre el Sínodo y la colegialidad. Al final de la fase diocesana, los obispos de Zimbabue publicaron una carta pastoral titulada

“Juntos en el camino de la fe y la vida”,

en la que reflexionan sobre el Sínodo y sus implicaciones para la Iglesia y el mundo de hoy.
Se han tomado numerosas iniciativas para sensibilizar y promover la consulta. Se ha simplificado el material sinodal y se ha preparado en las lenguas locales. Se celebraron sesiones de formación para todos los contactos sinodales y se ampliaron los equipos sinodales diocesanos, que incluían a sacerdotes, religiosos y facilitadores laicos. Se prepararon diversas formas de consulta, la mayoría de las cuales tuvieron lugar en el contexto de la oración y la Escritura. La mayoría de las diócesis utilizaron cuestionarios simplistas con métodos tradicionales para agrupar a las personas. La oración sinodal, recitada en varias lenguas y cantada, acompañó el proceso en la mayoría de las ceremonias y reuniones litúrgicas.
La mayoría de las diócesis son en gran parte rurales, con largas distancias y una infraestructura de carreteras y comunicaciones deficiente. Esto dificultó que los equipos sinodales llegaran a tiempo a todos. La ampliación de la fase diocesana fue apreciada, pero incluso después de la ampliación, muchos consideraron que la duración de la consulta era insuficiente.
Muchas diócesis se esforzaron por ir más allá de la Iglesia, lo que incluyó a grupos como los presos, los católicos sin hogar y no practicantes, y los cristianos pertenecientes a otras iglesias. Una diócesis, en particular, se esforzó por involucrar a los líderes de una religión tradicional africana. Algunas diócesis consideraron que no habían logrado llegar a ciertos grupos, como los políticos, las pequeñas tribus y algunas sectas, por diversas razones. En algunas diócesis, las tribus más pequeñas se vieron superadas por las tribus dominantes.

[3]

En algunos casos, llegar a los políticos ha sido difícil debido al miedo y a la naturaleza tóxica del entorno político.
En general, la escucha y el discernimiento se beneficiaron de las estructuras existentes en las diócesis, como los diversos consejos pastorales a distintos niveles, las comisiones como la de Justicia y Paz Católica, la de Educación, la de Sociedades y Cofradías y la de Comunidades Religiosas.
SEMILLAS Y MALAS HIERBAS DE LA SINODALIDAD
Diversos compañeros de viaje
El pensamiento filosófico africano:
Soy pariente, por lo tanto soy,
es particularmente aplicable a la Iglesia de Zimbabue cuando se trata de compañeros de viaje.
[4]
Las voces de varias diócesis y grupos indicaron que nuestro viaje tiene múltiples capas, con compañeros que provienen tanto de la Iglesia como de su entorno. Desde dentro, los compañeros de viaje son los bautizados, los ancianos, los enfermos, los que comparten las mismas opiniones que nosotros, y aquellos con los que rezamos en las Pequeñas Comunidades Cristianas, las Secciones y los Centros de Misa. En nuestro barrio, caminamos de la mano de los miembros de otras iglesias con los que tenemos comunión de vez en cuando. Los líderes comunitarios (sociales) son importantes compañeros de viaje. Se celebran reuniones formales e informales a nivel regional, nacional, interdiocesano, diocesano, decanal, parroquial y otros niveles inferiores a través de las Comisiones de la Conferencia Episcopal, como Cáritas, Salud, Diálogo Interreligioso, Ecumenismo, Educación y la Comisión Católica de Justicia y Paz[5].
La opinión generalizada es que la Iglesia debe ser una familia más acogedora, especialmente para todos aquellos que han experimentado la exclusión. Algunas de las personas y grupos que han quedado atrás en el camino son los presos, las madres y padres solteros, los viudos y viudas, las personas con matrimonios polígamos, las personas que no están en casa, los ciegos, los desempleados y los adolescentes y jóvenes. Otros grupos identificados como rezagados son los pertenecientes a grupos minoritarios, como la comunidad de color y blanca, los extranjeros, los niños de la calle y las personas con discapacidad. También están los católicos nominales, los caducados y los cristianos de otras confesiones que sólo se dedican a criticar el modo de vida católico. Algunos consideran que los que no pertenecen a ninguna cofradía o asociación establecida son la parte olvidada o dejada atrás. Algunas voces también señalaron que las personas que sufren de lo que creen que es una posesión espiritual, brujería y maldiciones son pasadas por alto o rechazadas completamente por sus líderes. Otros han expresado su preocupación por la actitud de los párrocos, los obispos y algunos laicos hacia los miembros de la Renovación Carismática Católica, a los que se trata con recelo e incluso se les pasa por alto. Algunas voces marginales también identifican a las personas con una orientación sexual diferente como parte del grupo que se deja atrás. Otros señalan que los antiguos sacerdotes y monjas suelen ser abandonados e incluso tratados como parias. obispos y algunos laicos hacia los miembros de la Renovación Carismática Católica, a los que se trata con recelo e incluso se les pasa por alto. Algunas voces marginales también identifican a las personas con una orientación sexual diferente como parte del grupo abandonado. Otros señalan que los antiguos sacerdotes y monjas suelen ser abandonados e incluso tratados como parias. obispos y algunos laicos hacia los miembros de la Renovación Carismática Católica, a los que se trata con recelo e incluso se les pasa por alto. Algunas voces marginales también identifican a las personas con una orientación sexual diferente como parte del grupo abandonado. Otros señalan que los antiguos sacerdotes y monjas suelen ser abandonados e incluso tratados como parias.
[6]
También hay quien ve a algunas congregaciones religiosas que operan en las diócesis como parte de los dejados atrás o, en algunos casos, como aquellos que eligen deliberadamente ser excluidos.
[7]
Algunos describen las razones de esta situación como derivadas de las diferencias culturales, las dificultades socioeconómicas, las diferencias políticas, los celos y el trato desigual de las personas en la Iglesia. Algunos no creen que las estructuras sinodales existentes respondan plenamente a su llamada a la comunión, a la participación y a la misión, porque sienten que estas estructuras en realidad los asfixian. La mayoría de las parroquias e instituciones católicas no tienen disposiciones para las personas con discapacidad, lo que no facilita su participación. Los divorciados se sienten abandonados porque la mayoría de las parroquias no tienen programas adecuados para atenderlos.

[8]

Las actitudes negativas y los prejuicios llevan a juzgar, tratar injustamente y discriminar a las madres solteras y divorciadas.
[9]
Las cofradías y asociaciones, que son intrínsecamente exclusivas, están sustituyendo a los CSC, que están más orientados a la familia y son más inclusivos. Algunos creen que la Iglesia católica pasa por alto o resta importancia a los casos en los que una persona necesita protección contra el poder del diablo o la liberación de su dominio espiritual. [10]

(ii)

Escuchar y hablar

Muchas voces afirmaron que la falta de escucha y de palabra puede ser un serio obstáculo para el auténtico diálogo y todo el proceso de caminar juntos. 11] En el lado positivo, la mayoría de la gente se da cuenta de que, en cierta medida, la Iglesia escucha de manera informal y formal, utilizando organismos y estructuras sinodales canónicas y no canónicas [12]. [12] Escuchar ayuda a las personas a entender que pertenecen a la Iglesia, que son queridas y apreciadas. Algunos dicen haber tenido malas experiencias con la escucha en la Iglesia. Algunas personas en posiciones de poder suelen ejercerlo sin escuchar especialmente a los marginados, como las mujeres, los niños y los jóvenes.
Hay que mencionar el miedo a la victimización como razones para no hablar, que se señalaron [13] , el liderazgo deficiente, la discriminación de género. [14] El desconocimiento de las estructuras formales de información, la rigidez de las estructuras eclesiásticas y la falta de canales formales de comunicación en línea. [15] Otro obstáculo para escuchar y hablar es la actitud de los dirigentes, que se niegan a ser corregidos por los laicos y no toleran puntos de vista divergentes. La articulación inadecuada de los problemas por parte de los directivos también lleva a la confusión, ya que la gente rellena los huecos con rumores dañinos y desinformación. Los canales de comunicación en la mayoría de las parroquias e instituciones católicas son descendentes / monológicos, con poco o ningún espacio para la retroalimentación, el diálogo y la escucha.

(iii)

Liturgia y oración

Idioma ‘shona’ ”
Ukama igasva hunozadziswa nekudya!”
que significa que las relaciones no están completas si no se come juntos, expresa la importancia central de comer juntos en familia. Los informes sinodales confirman el papel central de la Eucaristía en la vida de las comunidades católicas. Escuchar juntos la Palabra de Dios y participar activamente en la celebración de la Eucaristía aporta sanación, unidad y crecimiento en la fe.
Muchos expresan la alegría de participar activamente en una liturgia vibrante, rica e inculturada. [16] Los laicos aprecian su papel en la liturgia como lectores, líderes de servicio en ausencia del sacerdote, ministros extraordinarios de la comunión, ministros de funerales, miembros de la hospitalidad, animadores, coristas y muchas otras tareas litúrgicas. [17] Se está haciendo un esfuerzo deliberado para que los niños y los jóvenes participen en las celebraciones litúrgicas, sirviendo como bailarines y monaguillos. [18] En algunas diócesis están muy desarrollados otros ministerios laicos, como el diaconado permanente y el lectorado.
Algunas voces lamentan la falta de comprensión de los sacramentos, especialmente de la misa. Muchas personas que no pueden recibir la Eucaristía por diversas razones se sienten excluidas. Algunos miembros de familias católicas, como las madres solteras, se sienten excluidos en la oración y los servicios comunitarios, y algunas parroquias imponen a estas mujeres períodos de prueba excesivamente largos. Una diócesis expresó con fuerza la escasa asistencia y participación de los hombres. [19]
Algunas de las razones citadas para la falta de participación activa son la falta de comprensión y apreciación de la liturgia. La falta de atención a las razas y tribus minoritarias y el uso de sus lenguas también contribuye a la falta de participación activa. Algunos condenan las liturgias mal preparadas y la poca atención prestada a las necesidades litúrgicas y a la sensibilidad de los jóvenes, lo que contribuye a la salida de muchos jóvenes y adultos jóvenes de la Iglesia. Algunas voces marginales han condenado las malas homilías y el abuso del púlpito por parte de algunos sacerdotes[21]. [21]
Las voces de las misiones y “estaciones exteriores” expresaron la insuficiente atención que les prestan sus pastores debido a la escasa distribución de la población y a la mala infraestructura vial. Estos centros sólo celebran una misa de vez en cuando, lo que afecta a su bienestar espiritual. La pobreza, muy extendida en las zonas rurales, también afecta a los servicios prestados por los sacerdotes, que luchan con los recursos. La participación en las celebraciones litúrgicas está sesgada en contra de las personas con discapacidad. [22]
Algunas voces expresaron su preocupación por las celebraciones litúrgicas y las reuniones espirituales, que parecen utilizarse como oportunidades para recaudar fondos. Esta práctica da una mala imagen del verdadero propósito de estas ocasiones. Otros siguieron señalando que la noble causa de los estipendios y las cuotas de los robos es a veces exagerada por algunos sacerdotes y líderes que no prestan atención a los pobres que no pueden pagar las cuotas acordadas. Algunos incluso han planteado casos en los que a algunas personas se les niegan los sacramentos y la celebración de esas misas de funeral y luto porque no pueden pagar la cuota de robo o de transporte de un sacerdote. En algunos de estos casos, los párrocos de otras iglesias dejan de ofrecer servicios a los católicos.

(iv)

Corresponsabilidad del clero, las personas consagradas y los laicos

Muchos informes reconocen el principio de que todos nosotros; el clero, las personas consagradas y los laicos hemos sido enviados como colaboradores desde el bautismo, aunque tenemos diferentes funciones y responsabilidades. Muchas personas se enorgullecen de su fe, realizando una serie de esfuerzos para hacer crecer la comprensión de la fe por parte de los laicos. Las cofradías y asociaciones desempeñan un papel fundamental en la evangelización. Otros reconocen el aumento de los pasos hacia la cooperación y las relaciones sanas. [23]
La consulta mostró que, aunque los católicos están convencidos y orgullosos de su fe, no confían en compartirla activamente con los demás[24]. [24] La falta de conocimientos profundos y la escasez de fe material reducen a los laicos a las actividades litúrgicas y a otras pocas actividades en la Iglesia. En general, la gente se siente mal preparada para responder a la llamada a evangelizar. Algunos siguen teniendo la idea errónea de que los sacerdotes y las personas consagradas tienen que hacerlo todo cuando ocupan los últimos bancos [25]. [Otros siguen sintiendo que la Iglesia les ahoga, que no pueden expresar todo su potencial. Algunos incluso tienden a brillar y a convertirse en fervientes evangelizadores después de dejar la Iglesia católica. [26]
Hay un clamor generalizado sobre la mala calidad de la catequesis debido a la falta de una implicación seria de los ordenados en la planificación, dirección y supervisión de la catequesis y a la escasa formación de los catequistas laicos. Los padres tampoco están bien preparados para su papel de catequistas familiares. Algunos señalaron la falta de catecismos actualizados que aborden los problemas contemporáneos de los fieles. [27]

(v)

Acompañantes en el camino de la vida

Las estructuras y programas pastorales que existen en el país a nivel nacional, interdiocesano y diocesano ayudan a la Iglesia de Zimbabue a ser una familia. Las comisiones, las asociaciones, el clero y los religiosos, los organismos diocesanos y nacionales desempeñan un papel fundamental, son los bellos caminos de nuestro caminar juntos.
La experiencia de diálogo con otras esferas de la sociedad, como la cultura, la sociedad civil y las personas que viven en la pobreza, fue mutuamente enriquecedora.
La Iglesia trabaja con el gobierno, las ONG y la sociedad civil para ofrecer importantes servicios a todas las personas, sin discriminación, en los ámbitos de la educación, la salud, la justicia y la paz. La Iglesia es un socio respetado en el camino de la vida. Apoya a los miembros que se dedican a servir a la comunidad, como profesores, enfermeras y trabajadores sociales.

Además de ofrecer servicios básicos, la Iglesia también desempeña su voz profética. Por desgracia, siempre que la Iglesia desempeña su papel profético, se entiende como “político”. [28] Incluso cuando la Iglesia se esfuerza por dialogar con el Estado sobre cuestiones de la condición humana, la pobreza, la dignidad y los derechos humanos, es tratada con recelo. Como resultado, la Iglesia lamentablemente tiene un diálogo limitado a nivel local, con la excepción de la conferencia episcopal, a través de reuniones formales, informales y cartas pastorales. La libertad de predicar el Evangelio es escasa, ya que las amenazas de victimización por parte de los dirigentes políticos se elevan sobre las cabezas de los predicadores[30]. [30] El número de católicos en puestos de influencia cívica y política es cada vez menor[31].

(vi)

Diálogo con los hermanos cristianos

La mayoría de las diócesis expresaron experiencias positivas de tener relaciones sanas y respetuosas con cristianos de diferentes confesiones. Las áreas clave en las que la iglesia local colabora con otras iglesias a nivel de base incluyen momentos conjuntos en funerales, bodas, celebraciones de Semana Santa y oraciones por la lluvia. [32] A nivel nacional, se está haciendo más en las áreas de educación para la paz, salud, reconciliación, justicia social y desarrollo.
En el lado más oscuro, algunos han señalado que existe discriminación entre los católicos y algunos no católicos. Algunas denominaciones tienden a despreciar a otras, lo que crea animosidad entre las iglesias[33]. [Sin embargo, lo que resultaba inquietante era la experiencia de las iglesias y sectas que parecen empeñadas en degradar y atacar a la Iglesia católica y hacer proselitismo, dirigiéndose a los católicos.
Se observó que los católicos son presa de todas las nuevas iglesias que buscan nuevos miembros. El diálogo con estos grupos ha sido difícil. Algunas voces coinciden en que, como católicos, no solemos acercarnos a otras confesiones, tendemos a evitar entrar en conversaciones más profundas que impliquen prácticas de fe y, en su mayoría, nos retiramos, dejando que nos escuchen o nos escondan.

Se han identificado varias razones para esta situación, como los prejuicios, la incomprensión, la presunción y los prejuicios personales. La falta de conocimiento de los demás también contribuye a ello. Los sacerdotes católicos están bien formados en comparación con otros clérigos, y esto contribuye a que los sacerdotes católicos tiendan a despreciar a los pastores de otras iglesias. [34]
(vii) Poder y participación

La comunidad eclesiástica suele identificar los objetivos a alcanzar y el modo de conseguirlos, los pasos a dar mediante estructuras, planes pastorales, reuniones, congresos, talleres, retiros y peregrinaciones. Los organismos sinodales, como los Consejos Pastorales en las parroquias y diócesis, el Consejo Presbiteral y otros, existen y funcionan satisfactoriamente de manera sinodal. Los planes pastorales y los centros de formación dan testimonio de la promoción de los ministerios laicales y de la responsabilidad de los laicos. Hay una creciente conciencia de la necesidad de implicar a los jóvenes y a las mujeres en la toma de decisiones.
Algunas monjas han observado que hay mucho dominio masculino en la Iglesia, y algunos sacerdotes tienden a tratar a las monjas como subordinadas o inferiores. A veces, los sacerdotes interfieren en sus aportaciones e incluso las prohíben. El clericalismo es un cáncer que se ha manifestado en algunas comunidades en las que los sacerdotes quieren hacer y controlar todo en la parroquia, con casos de abuso de poder, dinero y propiedades de la Iglesia por parte del clero y de los religiosos en algunos casos. De los laicos, en algunos casos, se espera simplemente que paguen, recen y obedezcan.
Aunque existe una representación de los laicos y una apariencia de consulta en las estructuras, la autoridad y el gobierno siguen considerándose del dominio de los ordenados[35]. [35] Como resultado, el clero parece tener poca o ninguna responsabilidad ante los feligreses. En las pequeñas comunidades cristianas, en las parroquias, en las asociaciones y en las cofradías se están realizando esfuerzos para crear equipos y promover la responsabilidad compartida.
(viii) Discernimiento y toma de decisiones

El discernimiento y la toma de decisiones es un reto importante en la iglesia local debido a que hay diferentes voces sobre los temas. Hay diferentes voces y diferentes espíritus que mueven a la gente, por lo que siempre hay que discernir. Muchas voces expresaron el papel positivo de las estructuras sinodales, que ayudan al discernimiento y a la toma de decisiones. Los distintos consejos de la Iglesia son caminos a través de los cuales se llega al discernimiento y a las decisiones, cada uno a su manera. Cada consejo celebra reuniones periódicas para decidir sobre la conducción de los asuntos eclesiásticos.
Sin embargo, algunas de las voces que expresan estas decisiones no siempre parecen llegar después de escuchar a todos. Es fácil limitarse a discutir los asuntos, compartir opiniones y esperar a que un obispo, sacerdote o líder tome una decisión. El proceso de discernimiento requiere paciencia, oración y humildad. No sabemos discernir bien juntos. Todavía tenemos que aprender a ser una iglesia que discierne, una iglesia capaz de reconocer la obra del Espíritu Santo entre nosotros y seguirla. El proceso de discernimiento también nos ayudó a darnos cuenta de la importancia de registrar, informar y levantar actas, que son voces importantes en el proceso de discernimiento y toma de decisiones.
HACIA LA IGLESIA SINODAL DE ZIMBABUE
Se anima a la Iglesia a revisar las estructuras sinodales existentes, a revisar el espíritu para vivir plenamente la comunión, lograr la participación y llevar a cabo nuestra misión en la iglesia local de Zimbabue. Debe considerarse la creación de consejos de laicos. [36] Los consejos pastorales están llamados a utilizar un enfoque de mesa redonda en el que todos puedan ser reconocidos y escuchados. Es esencial formar y resucitar pequeñas comunidades cristianas para que todos participen en la vida de la Iglesia.
El Espíritu Santo nos llama a ser una Iglesia que escucha y discierne, a escuchar la multitud de voces que nos hablan. [37] Se mencionó a menudo la escucha de la voz de los jóvenes, que se consideró crucial. También debemos prestar atención a los pensamientos e ideas de la familia extensa y de los compañeros de viaje; de los no católicos, de los políticos y de los no creyentes. Son voces de nuestro entorno que no podemos permitirnos evitar, no sea que nos perdamos los susurros de Dios a través de ellas. [38]
El Espíritu Santo nos invita a reflexionar sobre el hecho de que un número considerable de miembros de su familia no recibe la Sagrada Comunión. Es urgente aplicar un enfoque humano, cristiano y comunitario a los problemas de este grupo, como las madres solteras y las personas en matrimonios polígamos. La Iglesia debe prestar una atención seria y urgente a las personas que luchan con problemas de posesión de espíritus, maldiciones y brujería.
El Espíritu Santo nos llama a crecer en sinodalidad buscando activamente a los grupos y tribus pobres y minoritarios. Esto puede lograrse mediante programas pastorales eficaces que aborden directamente las necesidades de estos grupos. Los edificios de nuestras iglesias deben ser construidos para acomodar a las personas con discapacidades y a los ancianos. [39]
El Espíritu Santo nos llama a estar abiertos y receptivos al cambio y a la formación permanente. Viajar juntos implica estar abiertos al cambio, a la formación y al aprendizaje continuo. El derecho canónico requiere una constante actualización y contextualización. Las constituciones de las cofradías y asociaciones necesitan ser revisadas y actualizadas en el espíritu del Evangelio y de la sinodalidad. [40]
El Espíritu Santo nos invita a crear plataformas conscientes, abiertas y seguras para escuchar y hablar. En los casos de abuso, la gente debe ser consciente de la investigación. Las cuestiones de gobierno de la Iglesia deben caracterizarse por la transparencia y la inclusión. Los laicos esperan formar parte de una consulta amplia y más informada con el obispo, el principal pastor de la diócesis, sobre la colocación y el traslado de los sacerdotes, con la esperanza de que esto se traduzca en la colocación adecuada de los sacerdotes en parroquias y lugares acordes con sus dones.
El Espíritu Santo llama a la Iglesia a un programa bien desarrollado de formación litúrgica y misionera para los laicos, de modo que puedan convertirse en discípulos-misioneros y participar en las celebraciones litúrgicas de manera significativa. Se espera que los sacerdotes se impliquen más en la coordinación de la catequesis en las misiones y en las parroquias.
El Espíritu Santo está llamando a los ordenados y consagrados para que vuelvan a comprometerse con la vida y el ministerio de la Iglesia y para que permanezcan fieles a su vocación en el contexto del abuso del alcohol y de los escándalos sexuales y financieros[41]. [Algunos incluso han sugerido que nuestros sacerdotes se casen como solución para librarse de los escándalos. Las voces de los bautizados también piden que se regulen las cuotas de las heces y que haya sensibilidad en el trato con los pobres a la hora de las contribuciones en la Iglesia. [42]
El Espíritu Santo llama a la Iglesia a un constante compromiso y diálogo, tanto devocional como profético, con el mundo político, incluso a nivel local. También hay una seria necesidad de formar a nuestros políticos católicos en la Doctrina Social de la Iglesia. [43]
El Espíritu Santo pide a la Iglesia de Zimbabue que siga promoviendo el diálogo ecuménico e interreligioso mediante la reflexión teológica conjunta, el culto conjunto, el diálogo y la acción por la justicia social. Es importante que todas las parroquias e instituciones católicas abracen el ecumenismo sin juzgar al “otro” como inferior o equivocado. Esto requiere apertura y la suspensión de la presunción, el individualismo y el fanatismo, manteniendo la fe y el ethos católicos. [44]
El deseo de formación está presente en casi todas las presentaciones sinodales. El Espíritu Santo llama a la Iglesia local a basarse en los programas de formación existentes para desarrollar programas claros de formación en la sinodalidad en todos los niveles de la Iglesia. [45] La formación en la sinodalidad implica la apertura al aprendizaje y al cambio, tanto personal como institucional. La formación debe abarcar áreas como las estructuras sinodales, el liderazgo de servicio, la escucha y la palabra, y el discernimiento y la toma de decisiones. Debe ayudarnos a ampliar nuestro enfoque de la toma de decisiones, ayudarnos a ponernos en marcha.
PROPUESTA
En gran medida, lo que surge de los frutos, las semillas y las malas hierbas de la sinodalidad son voces que tienen un gran amor por la Iglesia, voces que sueñan con una Iglesia de testigos creíbles, una Iglesia inclusiva, abierta y acogedora para la Familia de Dios y una Iglesia en la que todos son conscientes de su responsabilidad en la misión. Hay un fuerte sentido de la necesidad de arrepentirnos de nuestros fallos, de evitar la entrada del espíritu del mundo en la Iglesia y sus estructuras, y de estar a la altura de lo que Dios espera de nosotros como Iglesia.

[1]
Diócesis de Chinhoyi, Archidiócesis de Harare, Diócesis de Hwange, Diócesis de Gweru, Diócesis de Gokwe, Diócesis de Mutare


[2]
Equipo Nacional de Pastoral, Diócesis de Gweru, Conferencia de Superiores Mayores de Zimbabue (CMRS)


[3]
Tonga en Gokwe, Ndebele en Gweru, y Shangani y Vhenda en Masvingo.


[4]
Diócesis de Chinhoyi


[5]
Archidiócesis de Bulawayo, Diócesis de Chinhoyi, Diócesis de Gweru y Archidiócesis de Harare.


[6]
Monjas, Diócesis de Chinhoyi, Diócesis de Masvingo y Diócesis de Mutare.


[7]
Pleno de la ZCBC sobre la sinodalidad 2022


[8]
Universidad Católica de Zimbabue (CUZ)


[9]
Cofradías Marianas en Zimbabue, Asamblea Plenaria del ZCBC sobre la Sinodalidad 2022.

[10] Miembros de la Renovación Carismática Católica (un pequeño grupo que visitó la oficina de la persona de contacto nacional)

[11] CUZ, Archidiócesis de Harare, Diócesis de Masvingo

[12] Archidiócesis de Bulawayo, Diócesis de Hwange,

[13] Diócesis de Masvingo, Arquidiócesis de Harare

[14] Diócesis de Mutare, Diócesis de Gokwe, monjas,

[15] Archidiócesis de Harare

[16] Diócesis de Gokwe, monjas en Zimbabue, Diócesis de Hwange.

[17] Diócesis de Gokwe, Diócesis de Hwange, Arquidiócesis de Bulawayo

[18] Archidiócesis de Bulawayo

[19] Archidiócesis de Bulawayo.

[20] CUZ

[21] Monjas, jóvenes (consulta sinodal con líderes juveniles nacionales)

[22] Diócesis de Harare, Diócesis de Gokwe, Diócesis de Gweru.

[23] Diócesis de Chinhoyi, monjas, diócesis de Gokwe,

[24] Archidiócesis de Bulawayo.

[25] Diócesis de Chinhoyi, monjas en Zimbabue,

[26] ZCBC 2020 Plenum

[27] Diócesis de Mutare, Cofradías Marianas, Equipo Nacional de Pastoral, Plenaria ZCBC 2022

[28] Chinhoyi, Equipo Nacional de Pastoral

[29] Diócesis de Masvingo

[30] Diócesis de Chinhoyi

[31] Archidiócesis de Bulawayo

[32] Archidiócesis de Bulawayo, Diócesis de Mutare, Diócesis de Hwange, Diócesis de Chinhoyi, Diócesis de Gweru.

[33] Diócesis de Masvingo, Cofradías Marianas

[34] Entrevista con el pastor de Zimbabwe Assemblies of God Africa (ZAOGA), una de las iglesias pentecostales más antiguas de Zimbabue.

[35] Pleno de la ZCBC 2022

[36] Equipo Pastoral Nacional, Pleno ZCBC 2022

[37] Diócesis de Harare, Bulawayo, Gweru, Hwange, Gokwe.

[38] Diócesis de Chinhoyi

[39] Seminario Teológico Nacional

[40] Equipo Nacional de Pastoral, Cofradías Marianas,

[41] Harare

[42] Mutare, Harare, Diócesis de Masvingo.

[43] Seminario Nacional

[44] Masvingo, Diócesis de Mutare.

[45] Harare, Masvingo, Hwange

Święto Przemienienia Pańskiego
6 SIERPNIA 2022 R.

I WSTĘP

  1. Niniejsza synteza ma na celu przekazanie głównych owoców rozeznania Ludu Bożego w 8 diecezjach Zimbabwe na temat etapu diecezjalnego synodu o synodalności w okresie od listopada 2021 do sierpnia 2022 roku. Istotę głosu Rodziny Bożej czerpiemy z podsumowań otrzymanych od ośmiu diecezji, Kobiet Zakonnych w Zimbabwe, Katolickiego Uniwersytetu Zimbabwe, Narodowego Wyższego Seminarium Duchownego, Stowarzyszeń Świeckich i Cechów. Nasz raport jest przedstawiony w trzech częściach, które są: Doświadczenie synodu; następnie sekcje: “Owoce i chwasty synodalności‛ oraz “W kierunku Kościoła synodalnego: Marzenia i aspiracje”.
  2. Starając się uchwycić wspólne głosy rozeznania i dialogu ludu, udało nam się również skonsolidować niektóre poglądy osób z marginesu. W raporcie uchwyciliśmy także pewne niespodzianki w procesie słuchania. Staraliśmy się wyłowić z tych wszystkich głosów kierunek, do którego Duch Święty wzywa Kościół w Zimbabwe.
  3. Obraz kulturowy, który wykorzystaliśmy i z którego czerpaliśmy, aby podsumować nasze doświadczenie Synodu, to obraz rodziny. Jest to centralne pojęcie w naszej afrykańskiej kulturze, które wyraża głębokie chrześcijańskie i afrykańskie wartości komunii, braterstwa, solidarności i pełnego szacunku dialogu. Spojrzeliśmy na siebie jako na rodzinę składającą się z wielu różnych części i typów rodzin domowych, małych wspólnot chrześcijańskich, dziekanatów, diecezji, regionalnych i międzynarodowych organów kościelnych, stowarzyszeń, cechów, komisji, innych Kościołów chrześcijańskich, religii i rzeczywiście całej rodziny ludzkiej.
  4. Nasze rozumienie Kościoła jako Rodziny Bożej stawia przed nami wyzwanie do poprawy jakości naszej wspólnej drogi w poszczególnych rodzinach oraz z innymi rodzinami na drodze życia i wiary. Jesteśmy świadomi, że ten model powinien pomóc nam pogłębić nasze wzajemne relacje między świeckimi, zakonnikami, kapłanami i biskupami a naszymi braćmi i siostrami z innych Kościołów chrześcijańskich i religii oraz przełożyć je na skuteczne sposoby działania i życia. Wierzymy również, że misja ewangelizacyjna jest realizowana poprzez głoszenie i praktyczne świadectwo życia w służbie Kościoła-Rodziny oraz przez Kościół-Rodzinę w ramach poszerzonej rodziny Bożej.

I. DOŚWIADCZENIE SYNODU

  • Zaproszenie biskupów, aby każdy członek Kościoła i inni, którzy nie są katolikami, wystąpili i swobodnie podzielili się swoimi poglądami, doświadczeniami i wizją Kościoła, zostało przez wielu przyjęte z entuzjazmem[1]. Niektórzy jednak byli pesymistycznie nastawieni do całego procesu, pytając, czy ich głosy dotrą do uszu biskupów i papieża. Inni wciąż kwestionowali, czy hierarchia jest gotowa wysłuchać i działać w oparciu o ich poglądy i obawy. Niektórzy księża obawiali się, że otwarcie przestrzeni dla wszystkich do otwartego mówienia zaszkodzi Kościołowi.[2]
  • Konferencja Biskupów Katolickich Zimbabwe i większość diecezji zainwestowała w proces synodalny wiele środków finansowych i ludzkich, realizując programy na potrzeby podróży synodalnej na wszystkich poziomach. Biskupi poświęcili swoje doroczne spotkania plenarne w 2021 i 2022 r. refleksji nad synodem i kolegialnością. Pod koniec fazy diecezjalnej biskupi Zimbabwe wydali list pasterski zatytułowany “Razem na drodze wiary i życia”, w którym zastanawiają się nad synodem i jego implikacjami dla Kościoła i współczesnego świata.
  • Podjęto liczne inicjatywy uwrażliwiające i promujące konsultacje. Materiały synodalne zostały uproszczone i przygotowane w językach lokalnych. Przeprowadzono szkolenia dla wszystkich osób odpowiedzialnych za kontakty z synodem oraz dla diecezjalnych zespołów synodalnych, w skład których wchodzili księża, zakonnicy i świeccy moderatorzy. Przygotowano różne formy konsultacji, z których większość odbywała się w kontekście modlitwy i Pisma Świętego. W większości diecezji zastosowano uproszczone kwestionariusze z tradycyjnymi metodami gromadzenia osób według różnych grup. Modlitwa synodalna, odmawiana w różnych językach i w pieśniach, towarzyszyła procesowi w większości celebracji liturgicznych i spotkań.
  • Większość diecezji ma charakter wiejski, z dużymi odległościami i słabą infrastrukturą drogową i komunikacyjną. Utrudniało to zespołom synodalnym dotarcie do wszystkich na czas. Przedłużenie etapu diecezjalnego zostało docenione, ale nawet po jego przedłużeniu wielu wskazywało na niewystarczający czas trwania konsultacji.
  • Wiele diecezji podjęło wysiłki, aby dotrzeć poza granice Kościoła, co obejmowało takie grupy jak więźniowie, bezdomni i niepraktykujący katolicy oraz chrześcijanie należący do innych Kościołów. Jedna z diecezji podjęła szczególne starania, aby zaangażować przywódców tradycyjnej religii afrykańskiej. Niektóre diecezje czuły, że z różnych powodów nie udało im się dotrzeć do niektórych grup, takich jak politycy, małe plemiona i niektóre sekty. W niektórych diecezjach mniejsze plemiona były przytłoczone przez plemiona dominujące.[3] W niektórych przypadkach trudno było dotrzeć do polityków z powodu strachu i toksycznej natury środowiska politycznego.
  • Ogólnie rzecz biorąc, w słuchaniu i rozeznawaniu wykorzystano istniejące w diecezjach struktury, takie jak różne rady duszpasterskie na różnych szczeblach, Komisje, takie jak Katolicka Komisja Sprawiedliwości i Pokoju, Edukacja, Stowarzyszenia i Cechy oraz Wspólnoty religijne.

 

II. NASIONA I CHWASTY SYNODALNOŚCI

(i)Różnorodność towarzyszy podróży

  1. Afrykańska myśl filozoficzna: I am related therefore I am odnosi się szczególnie do Kościoła w Zimbabwe, jeśli chodzi o towarzyszy podróży.[4] Głosy z wielu diecezji i grup wskazywały, że nasze podróżowanie jest wielowarstwowe, z towarzyszami, którzy wywodzą się zarówno z wewnątrz Kościoła, jak i z jego zewnątrz. Od wewnątrz współtowarzyszami podróży są ochrzczeni, starsi, chorzy, ci, którzy mają takie same poglądy jak my, a także ci, z którymi modlimy się w Małych Wspólnotach Chrześcijańskich, Sekcjach i Ośrodkach Mszy Świętej. W naszym sąsiedztwie idziemy ramię w ramię z członkami innych kościołów, z którymi od czasu do czasu się kolegujemy. Liderzy wspólnotowi (społeczni) są ważnymi towarzyszami podróży. Formalne i nieformalne spotkania mają miejsce na poziomie regionalnym, krajowym, międzydiecezjalnym, diecezjalnym, dekanalnym, parafialnym i innych niższych szczeblach poprzez Komisje Konferencji Episkopatu, takie jak Caritas, Zdrowie, Dialog Międzyreligijny, Ekumenizm, Edukacja i Katolicka Komisja Sprawiedliwości i Pokoju.[5]
  2. Istnieje szerokie poczucie, że Kościół musi być bardziej przyjazną rodziną, szczególnie dla wszystkich ludzi, którzy doświadczyli wykluczenia. Niektóre osoby i grupy pozostawione w podróży to m.in. osoby przebywające w więzieniach, samotne matki i ojcowie, wdowy i wdowcy, osoby żyjące w małżeństwach poligamicznych, osoby uzależnione od domu, niewidomi, bezrobotni oraz młodzież i młodzi dorośli. Inne grupy uznane za pozostawione w tyle to ci, którzy należą do mniejszości, takich jak kolorowi i biali, obcokrajowcy, dzieci ulicy i osoby niepełnosprawne. Są też nominalni katolicy, katolicy z przeszłością i chrześcijanie innych wyznań, którzy skupiają się jedynie na krytyce katolickiego stylu życia. Niektórzy zidentyfikowali tych, którzy nie należą do żadnego ustalonego cechu lub stowarzyszenia jako część, która jest zapomniana lub pozostawiona w tyle. Niektóre głosy wskazały również na ludzi, którzy cierpią z powodu tego, co uważają za opętanie przez ducha, czary i klątwy, jako na osoby pomijane lub wprost odrzucane przez swoich przywódców. Inni wyrazili zaniepokojenie postawą księży parafialnych, biskupów i niektórych świeckich wobec członków Katolickiej Odnowy Charyzmatycznej, którzy są traktowani z podejrzliwością, a nawet pomijani. Niektóre marginalne głosy wskazały również na osoby o odmiennej orientacji seksualnej jako część grupy pozostawionej na uboczu. Inni zauważają, że byli księża i byłe zakonnice są zwykle pozostawieni w tyle, a nawet traktowani jak wyrzutki.[6] Niektórzy postrzegają również niektóre zgromadzenia zakonne działające w diecezjach jako część tych pozostawionych w tyle lub w niektórych przypadkach jako tych, którzy świadomie wybierają wykluczenie.[7]
  3. Przyczyny tej sytuacji niektórzy określają jako emanację różnic kulturowych, trudów społeczno-ekonomicznych, różnic politycznych, zazdrości i nierównego traktowania ludzi w Kościele. Niektórzy nie wierzą, że istniejące struktury synodalne w pełni odpowiadają na ich wezwanie do komunii, uczestnictwa i misji, ponieważ czują, że te struktury wręcz ich duszą. Większość parafii i instytucji katolickich nie posiada przepisów dotyczących osób niepełnosprawnych, co nie ułatwia im uczestnictwa. Rozwiedzeni czują się pozostawieni sami sobie, ponieważ większość parafii nie posiada odpowiednich programów dla nich.[8] Negatywne postawy i uprzedzenia prowadzą do osądów, niesprawiedliwego traktowania i dyskryminacji samotnych matek i rozwiedzionych.[9] Gildie i stowarzyszenia, które z natury są ekskluzywne, zastępują SCC, które są bardziej rodzinne i integracyjne. Niektórzy mają wrażenie, że Kościół Katolicki nie zwraca uwagi lub bagatelizuje przypadki, kiedy osoba potrzebuje ochrony przed mocą diabła lub uwolnienia spod jego duchowego panowania.[10]

(ii) Słuchanie i wypowiadanie się

  1. Wiele głosów wyrażało, że brak słuchania i wypowiadania się może być poważną przeszkodą dla autentycznego dialogu i całego procesu wspólnej drogi.[11] Pozytywnie rzecz ujmując, większość ludzi docenia fakt, że do pewnego stopnia Kościół słucha nieformalnie i formalnie, używając kanonicznych i niekanonicznych ciał i struktur synodalnych.[12] Słuchanie pomaga ludziom wiedzieć, że należą, że są kochani i że są cenieni. Niektórzy podzielili się, że mieli słabe doświadczenia związane ze słuchaniem w Kościele. Niektórzy z ludzi na stanowiskach władzy częściej niż inni sprawują swoją władzę bez słuchania, zwłaszcza wobec osób z marginesu społecznego, takich jak kobiety, dzieci i młodzież.
  2. Powody, dla których nie mówi się głośno, to m.in. strach przed wiktymizacją,[13] złe przywództwo, dyskryminacja ze względu na płeć[14], nieznajomość formalnych struktur sprawozdawczych, sztywność struktur kościelnych oraz brak formalnych kanałów komunikacji online[15]. Inną przeszkodą w słuchaniu i mówieniu głośno jest postawa przywódców, którzy nie chcą słuchać świeckich i są nietolerancyjni wobec odmiennych punktów widzenia. Brak właściwego wyartykułowania kwestii przez liderów prowadzi również do zamieszania, w którym ludzie wypełniają luki szkodliwymi plotkami i dezinformacją. Kanały komunikacyjne w większości parafii i instytucji katolickich są odgórne/monologiczne, z niewielką lub żadną przestrzenią dla informacji zwrotnej, dialogu i słuchania.

(iii) Liturgia i modlitwa

  1. Idiom Shona” “Ukama igasva hunozadziswa nekudya!”, który oznacza, że relacje są prawie pełne, jeśli nie spożywa się razem posiłku, wyraża centralność wspólnego posiłku w rodzinie. Sprawozdania synodalne potwierdzają centralne miejsce Eucharystii w życiu wspólnot katolickich. Wspólnotowe słuchanie Słowa Bożego i aktywne uczestnictwo w celebracji Eucharystii przynosi uzdrowienie, jedność i wzrost w wierze.
  2. Wielu wyraża radość z aktywnego uczestnictwa w tętniącej życiem bogatej i inkulturowanej liturgii.[16] Ludzie świeccy doceniają swoje role w liturgii jako Lektorzy, Liderzy Służby pod nieobecność kapłana, Nadzwyczajni Ministrowie Komunii, Ministranci Pogrzebu, Członkowie Gościnności, Animatorzy, Członkowie Chóru i wiele innych obowiązków liturgicznych. [W niektórych diecezjach bardzo rozwinięte są inne posługi świeckie, takie jak stały diakonat i lektorat.
  3. Niektóre głosy ubolewają nad brakiem zrozumienia sakramentów, a w szczególności Mszy Świętej. Wielu z tych, którzy z różnych powodów nie mogą przyjąć eucharystii, czuje się wykluczonych. Niektórzy członkowie rodziny katolickiej, jak np. samotne matki, czują się wykluczeni z modlitwy i wspólnych celebracji, a niektóre parafie nakładają na te kobiety nieuzasadnione długie okresy próbne. Jedna z diecezji silnie wyraziła słabą frekwencję i uczestnictwo mężczyzn[19].
  4. Niektóre z dzielonych powodów braku aktywnego uczestnictwa obejmują brak zrozumienia i docenienia liturgii. Nie zwracanie uwagi na mniejszości rasowe i plemienne oraz używanie ich języków również przyczynia się do braku aktywnego uczestnictwa. Niektórzy ubolewali nad słabo przygotowanymi liturgiami i niewielką uwagą poświęconą liturgicznym potrzebom i wrażliwości młodych ludzi, co przyczyniło się do exodusu wielu młodych i młodych dorosłych z Kościoła.[20] Niektóre marginalne głosy ubolewały nad słabymi homiliami i nadużywaniem ambony przez niektórych księży.[21]
  5. Głosy z misji i “out-stations” wyraziły niedostateczną uwagę, jaką poświęcają im ich duszpasterze z powodu rzadkiego rozmieszczenia ludności i słabej infrastruktury drogowej. W takich ośrodkach msze odbywają się tylko raz na jakiś czas, co wpływa na ich duchowe samopoczucie. Ubóstwo, które jest bardzo powszechne na obszarach wiejskich, również wpływa na usługi świadczone przez księży, ponieważ zmagają się oni z brakiem środków. Uczestnictwo w celebracjach liturgicznych jest uprzedzone do osób niepełnosprawnych.[22]
  6. W niektórych głosach pojawiały się obawy, że celebracje liturgiczne i spotkania duchowe są wykorzystywane jako okazje do zbierania funduszy. Taka praktyka maluje zły obraz prawdziwego celu tych okazji. Inni zauważyli, że szlachetny cel stypendiów i opłat za stuły jest czasami wyolbrzymiany przez niektórych księży i liderów, którzy nie zwracają uwagi na ubogich, których nie stać na te opłaty. Niektórzy podnosili nawet przypadki, gdy niektórym ludziom odmawia się sakramentów i usług, takich jak msze pogrzebowe i żałobne, ponieważ nie stać ich na opłatę za stułę lub transport dla księdza. W niektórych takich przypadkach pastorzy innych Kościołów przestają oferować usługi katolikom.

(iv) Współodpowiedzialność duchownych, osób konsekrowanych i świeckich.

  1. Wiele raportów uznaje zasadę, że wszyscy; duchowni, osoby konsekrowane i świeccy są posłani jako współpracownicy od chwili chrztu, chociaż pełnimy różne role i obowiązki. Wiele osób jest dumnych ze swojej wiary, a wiele wysiłków podejmowanych jest w celu pogłębienia zrozumienia wiary przez osoby świeckie. Gildie i stowarzyszenia odgrywają kluczową rolę w ewangelizacji. Inni dostrzegają wzrost w krokach w kierunku współpracy i zdrowych relacji[23].
  2. Konsultacje ujawniły, że tak bardzo jak katolicy są przekonani i dumni ze swojej wiary, nie są pewni siebie, aby aktywnie dzielić się swoją wiarą z innymi.[24] Brak głębokiej wiedzy i niedostatek merytorycznej wiary ogranicza wydajność świeckich do liturgii i kilku innych przedsięwzięć w kościele. Zasadniczo ludzie czują się źle przygotowani do odpowiedzi na wezwanie do ewangelizacji. Niektórzy wciąż mają błędne przekonanie, że księża i osoby konsekrowane muszą robić wszystko, podczas gdy oni zajmują tylne ławki.[25] Inni wciąż czują, że Kościół ich tłamsi, że nie mogą w pełni wyrazić swojego potencjału. Niektórzy mają tendencję do wręcz błyszczenia i stają się gorliwymi ewangelizatorami po opuszczeniu Kościoła katolickiego.[26]
  3. Powszechny jest krzyk o niskiej jakości katechezy z powodu braku poważnego zaangażowania osób wyświęconych w planowanie, kierowanie i nadzorowanie katechezy oraz słabej formacji katechetów świeckich. Również rodzice nie są dobrze przygotowani do pełnienia roli katechetów rodzinnych. Niektórzy wskazywali na brak uaktualnionych katechizmów, które poruszają współczesne problemy dotykające wiernych.[27]

 

(v) Towarzysze na drodze życia

  1. Struktury i programy duszpasterskie istniejące w kraju na poziomie krajowym, międzydiecezjalnym i diecezjalnym pomagają Kościołowi w Zimbabwe być rodziną. Komisje, stowarzyszenia, duchowni i zakonnicy, organy diecezjalne i krajowe odgrywają istotną rolę, są pięknymi drogami naszego wspólnego kroczenia.
  2. Doświadczenie dialogu z innymi sferami społeczeństwa, takimi jak kultura, społeczeństwo obywatelskie i ludzie żyjący w ubóstwie, wzbogaca się wzajemnie.
    Kościół współpracuje z rządem, organizacjami pozarządowymi i społeczeństwem obywatelskim w oferowaniu ważnych usług dla wszystkich ludzi bez dyskryminacji w dziedzinie edukacji, zdrowia, sprawiedliwości i pokoju. Kościół jest szanowanym partnerem w podróży życia. Wspiera członków zaangażowanych w służbę społeczeństwu, takich jak nauczyciele, pielęgniarki i pracownicy socjalni.
  3. Poza oferowaniem podstawowych usług, Kościół odgrywa również swój proroczy głos. Niestety, ilekroć Kościół odgrywa swoją proroczą rolę, jest ona interpretowana jako “polityczna”[28]. Nawet gdy Kościół podejmuje wysiłek dialogu z państwem w sprawach dotyczących ludzkiej kondycji, ubóstwa, godności i praw człowieka, jest traktowany podejrzliwie. Dlatego Kościół niestety ograniczył dialog prowadzony na lokalnych szczeblach Kościoła, z wyjątkiem konferencji biskupów, poprzez formalne, nieformalne spotkania i listy pasterskie. [29] Wolność w głoszeniu Ewangelii jest znikoma, ponieważ groźby represji ze strony przywódców politycznych, krążą nad głowami głoszących.[30] Liczba katolików na wpływowych stanowiskach obywatelskich i politycznych maleje.[31]

(vi) Dialog z Braćmi Chrześcijańskimi

  1. Większość diecezji wyraziła pozytywne doświadczenia polegające na zdrowych i pełnych szacunku relacjach z chrześcijanami różnych wyznań. Kluczowe obszary, w których Kościół lokalny współpracuje z innymi Kościołami na poziomie lokalnym, obejmują wspólne momenty pogrzebów, ślubów, obchodów Wielkiego Tygodnia i modlitwy o deszcz[32]. Na poziomie krajowym więcej robi się w obszarach edukacji pokojowej, zdrowia, pojednania, sprawiedliwości społecznej i rozwoju.
  2. Z drugiej strony niektórzy wskazują na dyskryminację pomiędzy katolikami a niektórymi niekatolikami. Niektóre denominacje mają tendencję do patrzenia z góry na inne, co powoduje animozje między kościołami[33]. Niepokojące jest jednak doświadczenie kościołów i sekt, które wydają się mieć na celu degradację i atakowanie Kościoła katolickiego oraz prozelityzm, skierowany na katolików.
    Zauważono, że katolicy są ofiarami wszystkich nowych Kościołów, które szukają nowych członków. Dialog z takimi grupami był trudny. Niektóre głosy zgadzają się, że jako katolicy zazwyczaj nie wyciągamy ręki do innych wyznań, raczej unikamy wchodzenia w głębsze rozmowy, które mają związek z praktykami wiary, a najczęściej wycofujemy się pozwalając na wysłuchanie ich lub ukrywając się.
  3. Zidentyfikowano kilka powodów tej sytuacji, takich jak uprzedzenia, błędne przekonania, domniemania i osobiste uprzedzenia. Przyczynia się do tego również brak wiedzy o drugim człowieku. Księża katoliccy są dobrze wyszkoleni w porównaniu z innymi duszpasterzami i to przyczynia się do tendencji ze strony księży katolickich do patrzenia z góry na pastorów innych kościołów.[34]

(vii) Władza i uczestnictwo

  1. Wspólnota kościelna zazwyczaj określa cele, do których należy dążyć i sposób ich osiągnięcia, kroki, które należy podjąć poprzez struktury, plany duszpasterskie, spotkania, kongresy, warsztaty, rekolekcje i pielgrzymki. Istnieją i w sposób zadowalający funkcjonują organy synodalne, takie jak Rady Duszpasterskie w parafiach i diecezjach, Rady Prezbiterów i inne. Istnieje celowy wysiłek poprzez plany duszpasterskie i ośrodki szkoleniowe, aby promować posługi świeckich i odpowiedzialność świeckich. Wzrasta świadomość potrzeby zaangażowania młodzieży i kobiet w podejmowanie decyzji.
  2. Niektóre kobiety zakonne zauważyły, że w Kościele istnieje duża dominacja mężczyzn, a niektórzy księża mają tendencję do traktowania kobiet zakonnych jako podwładnych lub gorszych. Ich wkład jest czasami zakłócany, a nawet blokowany przez księży. Klerykalizm jest rakiem, który ujawnił się w niektórych wspólnotach, gdzie księża chcą robić i kontrolować wszystko w parafii, z przypadkami nadużywania władzy, pieniędzy i własności kościelnej przez duchownych i zakonników w niektórych przypadkach. Od świeckich w niektórych przypadkach oczekuje się jedynie, że będą płacić, modlić się i być posłusznymi.
  3. Mimo, że w strukturach istnieje reprezentacja świeckich oraz pozory konsultacji, władza i zarządzanie są nadal postrzegane jako domena wyświęconych[35]. Z tego powodu wydaje się, że odpowiedzialność duchownych wobec parafian jest bardzo mała lub żadna. Wysiłki mające na celu budowanie zespołów i promowanie współodpowiedzialności są realizowane w Małych Wspólnotach Chrześcijańskich, parafiach, Stowarzyszeniach i Cechach.

(viii) Rozeznawanie i podejmowanie decyzji

  1. Rozeznawanie i decydowanie są poważnym wyzwaniem w Kościele lokalnym ze względu na rzeczywistość istnienia różnych głosów w sprawach. Istnieją różne głosy i różne duchy poruszające ludzi, a więc potrzeba zawsze rozeznawać. Wiele głosów wyraża pozytywną rolę struktur synodalnych, które pomagają w rozeznawaniu i podejmowaniu decyzji. Różne rady w Kościele są drogami, poprzez które dokonuje się rozeznania i podejmuje decyzje, każda na swój sposób. Każda rada odbywa regularne spotkania, na których podejmuje decyzje dotyczące prowadzenia spraw kościelnych.
  2. Niektóre głosy wyrażają jednak, że decyzje nie zawsze zapadają po wysłuchaniu wszystkich. Łatwo jest po prostu dyskutować o sprawach, wymieniać poglądy i czekać na decyzję biskupa, księdza czy lidera. Proces rozeznawania wymaga cierpliwości, modlitwy, pokory. Nie umiemy dobrze rozeznawać razem. Musimy się jeszcze nauczyć być Kościołem rozeznającym, Kościołem zdolnym do rozpoznawania działania Ducha Świętego wśród nas i podążania za Jego przewodnictwem. Proces rozeznawania pomógł nam również uświadomić sobie wagę nagrywania, składania sprawozdań i protokołów, które są ważnymi głosami w procesie rozeznawania i decydowania.

III. W KIERUNKU KOŚCIOŁA SYNODALNEGO W ZIMBABWE

  1. Kościół jest zaproszony do zrewidowania istniejących struktur synodalnych, zrewidowania ducha, aby w pełni przeżywać komunię, osiągnąć uczestnictwo i realizować naszą misję w Kościele lokalnym w Zimbabwe. Istnieje potrzeba rozważenia ustanowienia rad świeckich.[36] Rady duszpasterskie są wezwane do stosowania podejścia okrągłego stołu, gdzie każdy może być rozpoznany i wysłuchany. Niezbędna jest formacja i reanimacja Małych Wspólnot Chrześcijańskich, aby każdy mógł być zaangażowany w życie Kościoła.
  2. Duch Święty wzywa nas, abyśmy byli Kościołem słuchającym i rozeznającym, abyśmy słuchali wielu głosów, które do nas przemawiają[37]. Powinniśmy również brać pod uwagę myśli i pomysły dalszej rodziny i towarzyszy podróży; niekatolików, polityków i niewierzących. To są głosy z naszego otoczenia, których nie możemy unikać, aby nie przegapić Bożego szeptu przez nie! [38]
    Duch Święty zaprasza nas do refleksji nad faktem, że spora liczba członków jego rodziny nie przyjmuje Komunii Świętej. Należy pilnie wdrożyć ludzkie, chrześcijańskie i wspólne podejście, aby zająć się kwestią tej grupy, jak samotne matki i osoby w małżeństwach poligamicznych. Istnieje potrzeba, aby Kościół zwrócił poważną i pilną uwagę na ludzi, którzy zmagają się z kwestiami opętania przez ducha, klątw i czarów.
  3. Duch Święty wzywa nas do wzrostu synodalności poprzez aktywne poszukiwanie ubogich oraz grup i plemion mniejszościowych. Można to zrobić poprzez skuteczne programy duszpasterskie, które bezpośrednio odnoszą się do potrzeb tych grup. Nasze budynki kościelne muszą być skonstruowane w taki sposób, aby pomieścić osoby niepełnosprawne i starsze.[39]
  4. Duch Święty wzywa nas do bycia otwartymi i podatnymi na zmiany i ciągłą formację. Wspólna podróż wymaga otwartości na zmiany, formację i ciągłe uczenie się. Prawo kanoniczne wymaga ciągłej aktualizacji i kontekstualizacji. Konstytucje cechów i stowarzyszeń potrzebują rewizji i aktualizacji w duchu Ewangelii i synodalności.[40]
  5. Duch Święty zaprasza nas do świadomego tworzenia otwartych i bezpiecznych platform do słuchania i wypowiadania się. W przypadkach nadużyć ludzie powinni być świadomi procesów dochodzeniowych. Kwestie zarządzania Kościołem powinny być naznaczone przejrzystością i inkluzywnością. Ludzie świeccy oczekują, że będą częścią szerokich i bardziej świadomych konsultacji ze strony biskupa, głównego pasterza w diecezji w sprawie umieszczania i przenoszenia księży, mając nadzieję, że przełoży się to na umieszczanie właściwych księży w parafiach i miejscach współmiernych do ich darów.
    Duch Święty wzywa Kościół do dobrze rozwiniętego programu formacji liturgicznej i misyjnej świeckich, aby byli oni umocnieni do bycia uczniami misyjnymi i do znaczącego uczestnictwa w celebracjach liturgicznych. Od kapłanów oczekuje się większego zaangażowania w koordynację katechezy na misjach i w parafiach.
  6. Duch Święty wzywa wyświęconych i konsekrowanych, aby ponownie zaangażowali się w życie i służbę Kościoła oraz pozostali wierni swojemu powołaniu w kontekście nadużywania alkoholu, skandali seksualnych i finansowych.[41] Niektórzy sugerowali nawet, że nasi księża powinni się ożenić jako rozwiązanie, które pozwoliłoby pozbyć się skandali. Głosy ochrzczonych wzywają również do uregulowania opłat za stuły i wrażliwości w kwestii postępowania z ubogimi, gdy chodzi o składki w Kościele.[42]
    Duch Święty wzywa Kościół do ciągłego zaangażowania i dialogu, zarówno czcigodnego, jak i profetycznego ze światem polityki nawet na poziomie lokalnym. Istnieje też poważna potrzeba formowania naszych katolickich polityków w Społecznej Nauce Kościoła.[43]
  7. Duch Święty wzywa Kościół w Zimbabwe do dalszego promowania dialogu ekumenicznego i międzywyznaniowego poprzez wspólne refleksje teologiczne, wspólny kult, dialog i działanie na rzecz sprawiedliwości społecznej. Ważne jest, aby wszystkie parafie i instytucje katolickie przyjęły ekumenizm bez osądzania “innego” jako gorszego lub błędnego. Wymaga to otwartości i zawieszenia domniemań, indywidualizmu i bigoterii przy jednoczesnym przestrzeganiu wiary i etosu katolickiego.[44]
  8. Pragnienie formacji przewija się niemal w każdym przedłożeniu synodalnym. Duch Święty wzywa Kościół lokalny, aby opierając się na istniejących programach formacyjnych, opracował jasne programy formacji w synodalności na wszystkich poziomach Kościoła.[45] Formacja w synodalności pociąga za sobą otwartość na naukę i zmiany, zarówno osobiste, jak i instytucjonalne. Formacja powinna obejmować takie obszary jak struktury synodalne, przywództwo służebne, słuchanie i mówienie oraz rozeznawanie i decydowanie. Powinna ona pomóc nam poszerzyć nasze podejście do podejmowania decyzji.

PODSUMOWANIE


W dużej mierze z owoców, nasion i chwastów synodalności wyłaniają się głosy, które mają wielką miłość do Kościoła, głosy, które marzą o Kościele wiarygodnych świadków, o Kościele, który jest inkluzywny, otwarty i przyjazny Rodzinie Bożej oraz o Kościele, w którym każdy jest świadomy swojej odpowiedzialności w misji. Istnieje silne poczucie potrzeby pokuty z naszych niepowodzeń, unikania wnikania ducha świata do Kościoła i jego struktur oraz życia zgodnie z tym, czego Bóg oczekuje od nas jako Kościoła.


[1] Diecezja Chinhoyi, archidiecezja Harare, diecezja Hwange, diecezja Gweru, diecezja Gokwe, diecezja Mutare

[2] Krajowy Zespół Duszpasterski, diecezja Gweru, Konferencja Wyższych Przełożonych w Zimbabwe (CMRS)

[3] Tonga w Gokwe, Ndebele w Gweru oraz Shangani i Vhenda w Masvingo.

[4] Diecezja Chinhoyi

[5] Archidiecezja Bulawayo, diecezja Chinhoyi, diecezja Gweru i archidiecezja Harare.

[6] Kobiety zakonne, diecezja Chinhoyi, diecezja Masvingo i diecezja Mutare.

[7] Plenum ZCBC na temat synodalności 2022 r.

[8] Katolicki Uniwersytet w Zimbabwe (CUZ)

[9] Cechy Maryjne w Zimbabwe, ZCBC Plenary on Synodality 2022.

[10] Członkowie Katolickiej Odnowy Charyzmatycznej (mała grupa, która odwiedziła biuro krajowej osoby kontaktowej)

[11] CUZ, archidiecezja Harare, diecezja Masvingo

[12] Archidiecezja Bulawayo, diecezja Hwange,

[13] Diecezja Masvingo, Archidiecezja Harare

[14] Diecezja Mutare, Diecezja Gokwe, Kobiety zakonne,

[15] Archidiecezja Harare

[16] Diecezja Gokwe, Kobiety zakonne w Zimbabwe, Diecezja Hwange.

[17] Diecezja Gokwe, Diecezja Hwange, Archidiecezja Bulawayo.

Archidiecezja Bulawayo [18]

[19] Archidiecezja Bulawayo.

[20] CUZ

[21] Kobiety zakonne, Młodzież (Konsultacja synodalna z krajowymi liderami młodzieży)

[22] Diecezja Harare, Diecezja Gokwe, Diecezja Gweru.

[23] Diecezja Chinhoyi, Kobiety Zakonne, Diecezja Gokwe,

[24] Archidiecezja Bulawayo.

[25] Diecezja Chinhoyi, Kobiety zakonne w Zimbabwe,

[26] Plenum ZCBC 2020 r.

[27] Diecezja Mutare, Cechy Maryjne, Krajowy Zespół Duszpasterski, Zebranie Plenarne ZCBC 2022 r.

[28] Chinhoyi, Krajowy Zespół Duszpasterski

[29] Diecezja Masvingo

[30] Diecezja Chinhoyi

[31] Archidiecezja Bulawayo

[32] Archidiecezja Bulawayo, diecezja Mutare, diecezja Hwange, diecezja Chinhoyi, diecezja Gweru.

[33] Diecezja Masvingo, Gildie Maryjne

[34] Rozmowa z pastorem Zimbabwe Assemblies of God Africa (ZAOGA), jednego z najstarszych kościołów zielonoświątkowych w Zimbabwe.

[35] Plenum ZCBC 2022 r.

[36] National Pastoral Team, ZCBC Plenary 2022 r.

[37] Diecezje Harare, Bulawayo, Gweru, Hwange, Gokwe.

[38] Diecezja Chinhoyi

[39] Krajowe Wyższe Seminarium Duchowne

[40] Krajowy Zespół Duszpasterski, Gildie Maryjne,

[41] Harare

[42] Mutare, Harare, diecezja Masvingo.

[43] Krajowe Seminarium Duchowne

[44] Masvingo, diecezja Mutare.

[45] Harare, Masvingo, Hwange

Festa della Trasfigurazione del Signore

6 AGOSTO 2022

I INTRODUZIONE

Questa sintesi cerca di trasmettere i principali frutti del discernimento del Popolo di Dio nelle 8 diocesi dello Zimbabwe sulla fase diocesana del Sinodo sulla sinodalità tra novembre 2021 e agosto 2022. L’essenza della voce della Famiglia di Dio è tratta dalle sintesi ricevute dalle otto diocesi, dalle Religiose in Zimbabwe, dall’Università Cattolica dello Zimbabwe, dal Seminario Nazionale Maggiore, dalle Associazioni laicali e dalle Corporazioni. Il nostro rapporto è presentato in tre parti: L’esperienza del sinodo, seguita dalle sezioni “Frutti e malerbe della sinodalità” e “Verso una Chiesa sinodale: Sogni e aspirazioni”.
Nello sforzo di cogliere le voci comuni del discernimento e del dialogo popolare, siamo riusciti a consolidare anche alcuni punti di vista degli emarginati. Il rapporto coglie anche alcune sorprese nel processo di ascolto. Abbiamo cercato di discernere da tutte queste voci la direzione che lo Spirito chiama la Chiesa in Zimbabwe a prendere.
L’immagine culturale che abbiamo utilizzato e a cui abbiamo attinto per riassumere la nostra esperienza del Sinodo è quella di una famiglia. Si tratta di un concetto centrale nella nostra cultura africana che esprime i profondi valori cristiani e africani di comunione, fraternità, solidarietà e dialogo riverenziale. Abbiamo guardato a noi stessi come a una famiglia composta da molte parti e tipi diversi di famiglie domestiche, piccole comunità cristiane, decanati, diocesi, organismi ecclesiastici regionali e internazionali, associazioni, corporazioni, commissioni, altre Chiese cristiane, religioni e l’intera famiglia umana.
La nostra comprensione della Chiesa come Famiglia di Dio ci sfida a migliorare la qualità del nostro cammino insieme all’interno delle singole famiglie e con altre famiglie nel cammino della vita e della fede. Siamo consapevoli che questo modello dovrebbe aiutarci ad approfondire le interrelazioni tra laici, religiosi, sacerdoti e vescovi e i nostri fratelli e sorelle di altre Chiese cristiane e religioni e a tradursi in modalità efficaci di azione e di vita. Crediamo inoltre che la missione di evangelizzazione si svolga attraverso l’annuncio e la testimonianza di vita pratica al servizio della Chiesa-Famiglia e dalla Chiesa-Famiglia all’interno della famiglia allargata di Dio.
L’ESPERIENZA DEL SINODO
L’invito rivolto dai vescovi a tutti i membri della Chiesa e ai non cattolici a farsi avanti e a condividere liberamente i loro punti di vista, le loro esperienze e la loro visione della Chiesa è stato accolto con entusiasmo da molti.[1] Tuttavia, alcuni erano pessimisti riguardo all’intero processo, chiedendosi se le loro voci avrebbero raggiunto le orecchie dei vescovi e del Papa. Altri ancora si chiedevano se la gerarchia fosse pronta ad ascoltare e ad agire sui loro punti di vista e sulle loro preoccupazioni. Alcuni sacerdoti temevano che l’apertura di uno spazio in cui tutti potessero parlare apertamente avrebbe danneggiato la Chiesa.[2]
La Conferenza episcopale cattolica dello Zimbabwe e la maggior parte delle diocesi hanno investito molte risorse finanziarie e umane nel processo sinodale con programmi per il viaggio sinodale a tutti i livelli. I vescovi hanno dedicato le loro riunioni plenarie annuali del 2021 e del 2022 alla riflessione sul Sinodo e sulla collegialità. Verso la chiusura della fase diocesana, i vescovi dello Zimbabwe hanno pubblicato una lettera pastorale intitolata “Insieme nel cammino della fede e della vita” che riflette sul Sinodo e sulle sue implicazioni per la Chiesa e il mondo di oggi.
Sono state realizzate numerose iniziative di sensibilizzazione e di promozione della consultazione. Il materiale sinodale è stato semplificato e preparato nelle lingue locali. Sono stati organizzati corsi di formazione per tutti i referenti sinodali e per le équipe sinodali diocesane allargate, composte da sacerdoti, religiosi e facilitatori laici. Sono state preparate varie forme di consultazioni, la maggior parte delle quali si è svolta nel contesto della preghiera e delle scritture. La maggior parte delle diocesi ha utilizzato questionari semplificati con i metodi tradizionali per riunire le persone secondo i diversi gruppi. La preghiera sinodale, recitata in varie lingue e in canti, ha accompagnato il processo nella maggior parte delle celebrazioni e degli incontri liturgici.
La maggior parte delle diocesi sono in gran parte rurali, con grandi distanze e scarse infrastrutture stradali e di comunicazione. Ciò ha reso difficile per le équipe sinodali raggiungere tutti in tempo. L’estensione della fase diocesana è stata apprezzata, ma anche dopo l’estensione molti hanno definito insufficiente la tempistica del periodo di consultazione.
Molte diocesi si sono sforzate di andare oltre i confini della Chiesa, includendo gruppi come i carcerati, i senzatetto, i cattolici non praticanti e i cristiani appartenenti ad altre Chiese. Una diocesi ha fatto uno sforzo particolare per coinvolgere i leader della religione tradizionale africana. Alcune diocesi hanno ritenuto di non riuscire a raggiungere alcuni gruppi come i politici, le piccole tribù e alcune sette per vari motivi. In alcune diocesi le tribù più piccole sono state sopraffatte dalle tribù dominanti[3]. In alcuni casi è stato difficile raggiungere i politici per paura e per la natura tossica dell’ambiente politico.
In generale, l’ascolto e il discernimento si sono avvalsi delle strutture esistenti nelle diocesi, come i vari consigli pastorali a diversi livelli, le commissioni come la Commissione cattolica per la giustizia e la pace, l’istruzione, le associazioni e le corporazioni e le comunità religiose.
SEMI ED ERBACCE DELLA SINODALITÀ
Una varietà di compagni di viaggio
Il pensiero filosofico africano: Le voci provenienti da molte diocesi e gruppi hanno sottolineato che il nostro viaggio è a più livelli, con compagni che provengono sia dall’interno che dall’esterno della Chiesa. Dall’interno, i compagni di viaggio sono i battezzati, gli anziani, i malati, coloro che condividono le nostre stesse idee e coloro con cui preghiamo nelle Piccole Comunità Cristiane, nelle Sezioni e nei Centri di Messa. Nel nostro quartiere, camminiamo fianco a fianco con i membri di altre chiese con i quali facciamo comunione di tanto in tanto. I leader comunitari (sociali) sono compagni di viaggio fondamentali. Incontri formali e informali hanno luogo a livello regionale, nazionale, interdiocesano, diocesano, decanale, parrocchiale e ad altri livelli inferiori attraverso le Commissioni della Conferenza episcopale come la Caritas, la Salute, il Dialogo interreligioso, l’Ecumenismo, l’Educazione e la Commissione cattolica per la Giustizia e la Pace.[5]
È opinione diffusa che la Chiesa debba essere una famiglia più accogliente, in particolare per tutte le persone che hanno sperimentato l’esclusione. Tra gli individui e i gruppi lasciati indietro nel cammino ci sono i detenuti, le madri e i padri single, le vedove e i vedovi, coloro che hanno matrimoni poligami, le persone costrette a casa, i non vedenti, i disoccupati, i giovani e i giovani adulti. Altri gruppi identificati come lasciati indietro sono quelli che appartengono a gruppi minoritari come le comunità di colore e bianche, i cittadini stranieri, i ragazzi di strada e le persone che vivono con disabilità. Ci sono anche i cattolici nominali, i cattolici decaduti e i cristiani di altre confessioni che si concentrano solo sulla critica dello stile di vita cattolico. Alcuni hanno identificato coloro che non appartengono a nessuna corporazione o associazione stabilita come una parte dimenticata o lasciata indietro. Alcune voci hanno anche identificato le persone che soffrono di ciò che credono essere possessione spiritica, stregoneria e maledizioni come persone trascurate o del tutto ignorate dai loro leader. Altri hanno espresso preoccupazione per l’atteggiamento dei parroci, dei vescovi e di alcuni laici nei confronti dei membri del Rinnovamento Carismatico Cattolico, che vengono trattati con sospetto e addirittura esclusi. Alcune voci marginali hanno anche identificato coloro che hanno un diverso orientamento sessuale come parte del gruppo lasciato indietro. Altri notano che gli ex sacerdoti e le ex suore sono di solito lasciati indietro e persino trattati come emarginati.[6] Alcuni considerano anche alcune congregazioni religiose che operano nelle diocesi come parte di coloro che sono stati lasciati indietro o, in alcuni casi, come coloro che hanno deliberatamente scelto di escludersi.[7]
Le ragioni di questa situazione sono state descritte da alcuni come derivanti da differenze culturali, difficoltà socio-economiche, differenze politiche, gelosie e disparità di trattamento delle persone nella Chiesa. Alcuni non credono che le strutture sinodali esistenti rispondano pienamente alla loro richiesta di comunione, partecipazione e missione, perché ritengono che queste strutture li soffochino. La maggior parte delle parrocchie e delle istituzioni cattoliche non prevede disposizioni per le persone con disabilità, il che non facilita la loro partecipazione. I divorziati si sentono abbandonati perché la maggior parte delle parrocchie non ha programmi pertinenti che li accolgano.[8] Atteggiamenti negativi e pregiudizi portano a giudizi, trattamenti ingiusti e discriminazioni nei confronti delle madri single e dei divorziati.[9] Le corporazioni e le associazioni, per loro natura esclusive, stanno sostituendo le SCC, che sono più familiari e inclusive. Alcuni ritengono che la Chiesa cattolica presti poca attenzione o minimizzi i casi in cui una persona ha bisogno di essere protetta dal potere del diavolo o di essere liberata dal suo dominio spirituale.[10]
(ii) Ascolto e presa di parola

Molte voci hanno espresso che la mancanza di ascolto e di parola può essere un serio ostacolo al dialogo autentico e all’intero processo del camminare insieme.[11] Come nota positiva, la maggior parte delle persone apprezza il fatto che, in una certa misura, la Chiesa ascolti in modo informale e formale, utilizzando gli organi e le strutture sinodali canoniche e non canoniche.[12] L’ascolto aiuta le persone a sapere che appartengono, che sono amate e che sono apprezzate. Alcuni hanno raccontato di aver avuto scarse esperienze di ascolto nella Chiesa. Alcune persone che occupano posizioni di potere spesso esercitano il loro potere senza ascoltare, soprattutto gli emarginati come le donne, i bambini e i giovani.
Tra le ragioni per cui non si parla ci sono la paura di essere vittimizzati,[13] la scarsa leadership, la discriminazione di genere,[14] l’ignoranza delle strutture formali di denuncia, la rigidità delle strutture ecclesiastiche e l’assenza di canali formali di comunicazione online.[15] Un altro ostacolo all’ascolto e alla presa di parola è l’atteggiamento della leadership che rifiuta la correzione da parte dei laici ed è intollerante verso i punti di vista divergenti. L’incapacità di articolare correttamente le questioni da parte della leadership porta anche alla confusione, con la gente che riempie i vuoti con voci dannose e disinformazione. I canali di comunicazione nella maggior parte delle parrocchie e delle istituzioni cattoliche sono di tipo top-down/monologico, con poco o nessuno spazio per il feedback, il dialogo e l’ascolto.
(iii) Liturgia e preghiera

Un idioma Shona “Ukama igasva hunozadziswa nekudya!”, che significa che le relazioni non sono complete se non si mangia insieme, esprime la centralità della condivisione del pasto in famiglia. Le relazioni sinodali confermano la centralità dell’Eucaristia nella vita delle comunità cattoliche. L’ascolto comunitario della Parola di Dio e la partecipazione attiva alla celebrazione dell’Eucaristia portano alla guarigione, all’unità e alla crescita nella fede.
Molti esprimono la gioia di partecipare attivamente a una liturgia vibrante, ricca e inculturata.[16] I laici apprezzano il loro ruolo nella liturgia come lettori, responsabili del servizio in assenza del sacerdote, ministri straordinari della Comunione, ministri delle esequie, membri dell’ospitalità, animatori, membri del coro e molte altre responsabilità liturgiche. [Vi è uno sforzo deliberato per coinvolgere i bambini e i giovani nelle celebrazioni liturgiche come danzatori e servitori dell’altare.[18] Altri ministeri laicali, come il diaconato permanente e il lettorato, sono molto sviluppati in alcune diocesi.
Alcune voci lamentano la mancanza di comprensione dei sacramenti e della Santa Messa in particolare. Alcuni di coloro che non possono ricevere l’eucaristia per vari motivi si sentono esclusi. Alcuni membri della famiglia cattolica, come le madri single, si sentono esclusi dalla preghiera e dalle celebrazioni comunitarie, e alcune parrocchie esercitano su queste donne lunghi periodi di prova ingiustificati. Una diocesi ha espresso con forza la scarsa presenza e partecipazione degli uomini.[19]
Alcune delle ragioni condivise per la mancanza di partecipazione attiva includono la mancanza di comprensione e di apprezzamento della liturgia. Anche la mancata attenzione alle minoranze razziali e tribali e l’uso delle loro lingue sono stati considerati fattori che contribuiscono alla mancanza di partecipazione attiva. Alcuni hanno denunciato la scarsa preparazione delle liturgie e la poca attenzione prestata alle esigenze liturgiche e alla sensibilità dei giovani, che hanno contribuito all’esodo di molti giovani e adulti dalla Chiesa.[20] Alcune voci marginali hanno denunciato le omelie scadenti e l’abuso del pulpito da parte di alcuni sacerdoti.[21]
Le voci provenienti dalle missioni e dalle “stazioni esterne” hanno espresso l’insufficiente attenzione prestata dai loro pastori a causa della scarsa distribuzione della popolazione e delle scarse infrastrutture stradali. Questi centri celebrano la messa solo una volta ogni tanto e questo influisce sul loro benessere spirituale. La povertà, molto diffusa nelle aree rurali, influisce anche sui servizi offerti dai sacerdoti, che devono fare i conti con le risorse. La partecipazione alle celebrazioni liturgiche è distorta nei confronti delle persone con disabilità.[22]
Alcune voci hanno espresso preoccupazione per il fatto che le celebrazioni liturgiche e gli incontri spirituali sembrano essere usati come occasioni per raccogliere fondi. Questa pratica dà un’immagine negativa del vero scopo di queste occasioni. Altri ancora hanno notato che la nobile causa degli stipendi e delle rette è talvolta esagerata da alcuni sacerdoti e leader che tendono a non prestare attenzione ai poveri che non possono permettersi le rette stipulate. Alcuni hanno persino sollevato casi in cui ad alcune persone vengono negati sacramenti e servizi, come messe funebri e commemorative, perché non possono permettersi la stola o il trasporto del sacerdote. In alcuni di questi casi, i pastori di altre Chiese finiscono di offrire servizi ai cattolici.
(iv) Corresponsabilità tra clero, consacrati e laici

Molti rapporti riconoscono il principio che tutti, clero, consacrati e laici, sono inviati come collaboratori dal momento del battesimo, anche se esercitiamo ruoli e responsabilità diverse. Molte persone sono orgogliose della loro fede e i laici si impegnano a crescere nella comprensione della fede. Le gilde e le associazioni svolgono un ruolo chiave nell’evangelizzazione. Altri riconoscono una crescita nei passi verso la collaborazione e le relazioni sane.[23]
Le consultazioni hanno rivelato che, per quanto i cattolici siano convinti e orgogliosi della loro fede, non sono fiduciosi di condividere attivamente la loro fede con gli altri.[24] La mancanza di una conoscenza approfondita e la scarsità di fede sostanziale riducono le prestazioni dei laici alle attività liturgiche e a pochi altri impegni nella Chiesa. In sostanza, le persone si sentono poco attrezzate per rispondere alla chiamata all’evangelizzazione. Alcuni hanno ancora l’idea sbagliata che i sacerdoti e i consacrati debbano fare tutto, mentre loro occupano le retrovie.[25] Altri sentono ancora che la Chiesa li soffoca e non possono esprimere appieno il loro potenziale. Alcuni tendono addirittura a brillare e a diventare ardenti evangelizzatori una volta lasciata la Chiesa cattolica.[26]
È comune il grido della scarsa qualità della catechesi dovuta alla mancanza di un serio coinvolgimento degli ordinati nella pianificazione, nella direzione e nella supervisione della catechesi e alla scarsa formazione dei catechisti laici. Anche i genitori non sono ben preparati a svolgere il loro ruolo di catechisti familiari. Alcuni hanno sottolineato la mancanza di catechismi aggiornati che affrontino le questioni moderne che interessano i fedeli.[27]
(v) Compagni nel cammino della vita

Le strutture e i programmi pastorali esistenti nel Paese a livello nazionale, interdiocesano e diocesano aiutano la Chiesa in Zimbabwe a essere una famiglia. Le commissioni, le associazioni, il clero e i religiosi, gli organismi diocesani e nazionali svolgono un ruolo cruciale e sono bellissime strade per camminare insieme.
L’esperienza del dialogo con altre sfere della società, come la cultura, la società civile e le persone che vivono in povertà, è stata un arricchimento reciproco.
La Chiesa collabora con il governo, le ONG e la società civile per offrire servizi importanti a tutte le persone senza discriminazioni nei settori dell’istruzione, della salute, della giustizia e della pace. La Chiesa è un partner rispettato nel cammino della vita. Sostiene i membri impegnati al servizio della società come insegnanti, infermieri e assistenti sociali.

Oltre a offrire i servizi di base, la Chiesa fa sentire la sua voce profetica. Purtroppo, ogni volta che la Chiesa svolge il suo ruolo profetico, viene interpretato come “politico”.[28] Anche quando la Chiesa si sforza di dialogare con lo Stato su questioni riguardanti la condizione umana, la povertà, la dignità umana e i diritti, viene guardata con sospetto. La Chiesa ha quindi purtroppo limitato il dialogo a livello locale, ad eccezione della conferenza episcopale, attraverso incontri formali e informali e lettere pastorali. [La libertà di proclamare il Vangelo è scarsa, poiché le minacce di vittimizzazione da parte dei leader politici incombono sulle teste degli annunciatori.[30] Il numero di cattolici che occupano posizioni civili e politiche influenti sta diminuendo.[31]
(vi) Dialogo con i fratelli cristiani

La maggior parte delle diocesi ha espresso esperienze positive che consistono in relazioni sane e rispettose con i cristiani di diverse confessioni. Le aree chiave in cui la Chiesa locale collabora con le altre Chiese a livello di base includono i momenti comunitari di funerali, matrimoni, celebrazioni della Settimana Santa e preghiere per la pioggia.[32] A livello nazionale si fa di più nelle aree dell’educazione alla pace, della salute, della riconciliazione, della giustizia sociale e dello sviluppo.
Sul versante più oscuro, alcuni hanno segnalato la presenza di discriminazioni tra i cattolici e alcuni non cattolici. Alcune denominazioni tendono a guardare dall’alto in basso le altre, creando così animosità tra le chiese.[33] Preoccupante, tuttavia, è stata l’esperienza di chiese e sette che sembrano mirare a degradare e attaccare la Chiesa cattolica e a fare proselitismo, prendendo di mira i cattolici.
È stato notato che i cattolici sono preda di tutte le nuove Chiese che cercano nuovi membri. Il dialogo con questi gruppi è stato difficile. Alcune voci concordano sul fatto che come cattolici, di solito, non raggiungiamo le altre denominazioni, evitiamo piuttosto di entrare in conversazioni più profonde che hanno a che fare con le pratiche di fede e per lo più ci ritiriamo permettendo di ascoltarle o ci nascondiamo.

Sono state individuate diverse ragioni per questa situazione, come pregiudizi, idee sbagliate, presunzioni e pregiudizi personali. Anche la mancanza di conoscenza dell’altro contribuisce a questo fenomeno. I sacerdoti cattolici sono ben formati rispetto ad altri ministri e questo contribuisce alla tendenza dei sacerdoti cattolici a guardare dall’alto in basso i pastori di altre chiese.[34]
(vii) Autorità e partecipazione

La comunità ecclesiale di solito identifica gli obiettivi da perseguire e il modo per raggiungerli, i passi da compiere attraverso strutture, piani pastorali, incontri, congressi, workshop, ritiri e pellegrinaggi. Esistono organismi sinodali come i Consigli pastorali nelle parrocchie e nelle diocesi, il Consiglio presbiterale e altri che funzionano in modo soddisfacente e sinodale. C’è uno sforzo deliberato attraverso i piani pastorali e i centri di formazione per promuovere i ministeri laici e la responsabilità dei laici. C’è una crescente consapevolezza della necessità di coinvolgere i giovani e le donne nel processo decisionale.
Alcune religiose hanno notato che c’è una forte dominanza maschile nella Chiesa, con la tendenza di alcuni sacerdoti a trattare le religiose come subordinate o inferiori. Il loro contributo è talvolta ostacolato o addirittura impedito dai sacerdoti. Il clericalismo è un cancro che si è manifestato in alcune comunità, dove i sacerdoti vogliono fare e controllare tutto nella parrocchia, con casi di abuso di potere, denaro e proprietà della Chiesa da parte del clero e dei religiosi in alcuni casi. I laici, in alcuni casi, si aspettano solo di pagare, pregare e obbedire.
Sebbene vi sia una rappresentanza dei laici nelle strutture e una parvenza di consultazione, l’autorità e il governo sono ancora considerati in larga misura appannaggio degli ordinati.[35] A causa di ciò, sembra che la responsabilità del clero nei confronti dei parrocchiani sia molto scarsa o nulla. Gli sforzi per costruire gruppi e promuovere la corresponsabilità si concretizzano nelle Piccole Comunità Cristiane, nelle parrocchie, nelle Associazioni e nelle Corporazioni.
(viii) Discernimento e decisione

Il discernimento e la decisione sono una sfida seria nella Chiesa locale a causa della realtà dell’esistenza di voci diverse sulle questioni. Ci sono voci diverse, spiriti diversi che muovono le persone e quindi la necessità di discernere sempre. Molte voci hanno espresso il ruolo positivo delle strutture sinodali che aiutano il discernimento e la decisione. I vari Consigli della Chiesa sono vie attraverso le quali si giunge al discernimento e alle decisioni, ognuno a suo modo speciale. Ogni consiglio si riunisce regolarmente per decidere sulla gestione degli affari della Chiesa.
Tuttavia, alcune voci hanno espresso che non sempre le decisioni vengono prese dopo aver ascoltato tutti. È facile discutere di questioni, condividere opinioni e aspettare che sia il vescovo, il sacerdote o il leader a decidere. Il processo di discernimento richiede pazienza, preghiera e umiltà. Non sappiamo discernere bene insieme. Dobbiamo ancora imparare a essere una Chiesa capace di discernimento, una Chiesa in grado di individuare l’opera dello Spirito Santo tra noi e di seguirne la guida. Il processo di discernimento ci ha anche aiutato a prendere coscienza dell’importanza della registrazione, del resoconto e dell’archiviazione dei verbali, che sono voci importanti nel processo di discernimento e di decisione.
VERSO UNA CHIESA SINODALE IN ZIMBABWE
La Chiesa è invitata a rivedere le strutture sinodali esistenti, a rivedere lo spirito per vivere pienamente la comunione, raggiungere la partecipazione e realizzare la nostra missione nella Chiesa locale in Zimbabwe. È necessario prendere in considerazione l’istituzione di consigli dei laici.[36] I consigli pastorali sono chiamati a utilizzare un approccio a tavola rotonda in cui tutti possano essere riconosciuti e ascoltati. È essenziale la formazione e la rivitalizzazione di piccole comunità cristiane per coinvolgere tutti nella vita della Chiesa.
Lo Spirito Santo ci chiama ad essere una Chiesa che ascolta e discerne, ad ascoltare la moltitudine di voci che ci parlano.[37] L’ascolto della voce dei giovani è stato spesso menzionato e ritenuto cruciale. Dovremmo anche prestare attenzione ai pensieri e alle idee della famiglia allargata e dei compagni di viaggio: non cattolici, politici e non credenti. Sono voci del nostro quartiere che non possiamo permetterci di evitare per non perdere i sussurri di Dio attraverso di loro! [38]
Lo Spirito Santo ci invita a riflettere sul fatto che un buon numero di membri della sua famiglia non riceve la Santa Comunione. È urgente attuare un approccio umano, cristiano e comune per affrontare la questione di questo gruppo di persone, come le ragazze madri e coloro che vivono in matrimoni poligami. È necessario che la Chiesa presti un’attenzione seria e urgente alle persone che lottano con problemi di possessione spiritica, maledizioni e stregoneria.
Lo Spirito Santo ci chiama a crescere nella sinodalità cercando attivamente i gruppi e le tribù povere e minoritarie. Questo potrebbe essere fatto attraverso programmi pastorali efficaci che rispondano direttamente ai bisogni di questi gruppi. I nostri edifici ecclesiastici devono essere costruiti in modo da accogliere le persone con disabilità e gli anziani[39].
Lo Spirito Santo ci chiama ad essere aperti e ricettivi al cambiamento e alla formazione continua. Il cammino insieme comporta la ricettività al cambiamento, alla formazione e all’apprendimento continuo. Il diritto canonico deve essere costantemente aggiornato e contestualizzato. Le costituzioni delle corporazioni e delle associazioni devono essere riviste e aggiornate nello spirito del Vangelo e della sinodalità.[40]
Lo Spirito Santo ci invita a creare piattaforme deliberatamente aperte e sicure per ascoltare e parlare. Nei casi di abuso, le persone devono essere messe al corrente dei processi di inchiesta. Le questioni di governo della Chiesa dovrebbero essere caratterizzate da trasparenza e inclusione. I laici si aspettano di far parte di un’ampia e più informata consultazione da parte del vescovo, pastore capo della diocesi nella collocazione e nel trasferimento dei sacerdoti, sperando che questo si traduca in una giusta collocazione dei sacerdoti in parrocchie e luoghi commisurati ai loro doni.
Lo Spirito Santo esorta la Chiesa a un programma ben sviluppato di formazione liturgica e missionaria dei laici, affinché siano in grado di essere discepoli missionari e di partecipare alle celebrazioni liturgiche in modo significativo. I sacerdoti dovrebbero essere maggiormente coinvolti nel coordinamento della catechesi nelle missioni e nelle parrocchie.
Lo Spirito Santo esorta gli ordinati e i consacrati a ricominciare la vita e il servizio della Chiesa e a rimanere fedeli alla loro vocazione, in un contesto di abuso di alcolici e di scandali sessuali e finanziari.[41] Alcuni hanno persino suggerito che i nostri sacerdoti dovrebbero sposarsi come soluzione per eliminare gli scandali. Le voci dei battezzati chiedono anche di regolamentare le tasse per le stole e di trattare con sensibilità i poveri quando si tratta di contributi nella Chiesa[42].
Lo Spirito Santo invita la Chiesa a un continuo impegno e dialogo, sia reverenziale che profetico, con il mondo della politica anche a livello locale. C’è anche una seria necessità di formare i nostri politici cattolici all’insegnamento sociale della Chiesa.[43]
Lo Spirito Santo invita la Chiesa in Zimbabwe a continuare a promuovere il dialogo ecumenico e interreligioso attraverso riflessioni teologiche comuni, culto condiviso, dialogo e azione sulla giustizia sociale. È importante che tutte le parrocchie e le istituzioni cattoliche abbraccino l’ecumenismo senza giudicare l'”altro” come inferiore o fuorviato. Ciò richiede apertura e sospensione di presunzioni, individualismo e bigottismo, pur aderendo alla fede e all’ethos cattolico.[44]
La sete di formazione attraversa quasi tutti gli interventi sinodali. Lo Spirito Santo invita la Chiesa locale a basarsi sui programmi di formazione esistenti per sviluppare chiari programmi di formazione alla sinodalità a tutti i livelli della Chiesa.[45] Formarsi alla sinodalità comporta la ricettività all’apprendimento e al cambiamento, sia personale che istituzionale. La formazione dovrebbe riguardare aree come le strutture sinodali, la leadership di servizio, l’ascolto e la parola, il discernimento e la decisione. Dovrebbe aiutarci ad ampliare il nostro approccio al processo decisionale, aiutandoci a garantirlo.
CONCLUSIONE
In gran parte, ciò che emerge dai frutti, dai semi e dalle erbacce della sinodalità sono voci che hanno un grande amore per la Chiesa, voci che sognano una Chiesa di testimoni credibili, una Chiesa che sia inclusiva, aperta e accogliente Famiglia di Dio e una Chiesa in cui tutti siano consapevoli delle proprie responsabilità nella missione. C’è un forte senso della necessità di pentirsi dei nostri fallimenti, di evitare che lo spirito del mondo entri nella Chiesa e nelle sue strutture e di essere all’altezza di ciò che Dio si aspetta da noi come Chiesa.
[1] Diocesi di Chinhoyi, Arcidiocesi di Harare, Diocesi di Hwange, Diocesi di Gweru, Diocesi di Gokwe, Diocesi di Mutare

[2] Equipe Pastorale Nazionale, Diocesi di Gweru, Conferenza dei Superiori Maggiori dello Zimbabwe (CMRS)

[3] Tonga a Gokwe, Ndebele a Gweru e Shangani e Vhenda a Masvingo.

[4] Diocesi di Chinhoyi

[5] Arcidiocesi di Bulawayo, Diocesi di Chinhoyi, Diocesi di Gweru e Arcidiocesi di Harare.

[6] Religiose, diocesi di Chinhoyi, diocesi di Masvingo e diocesi di Mutare.

[7] Plenaria ZCBC sulla sinodalità 2022

[8] Università Cattolica dello Zimbabwe (CUZ)

[9] Corporazioni mariane in Zimbabwe, Plenaria ZCBC sulla sinodalità 2022.

[10] Membri del Rinnovamento Carismatico Cattolico (un piccolo gruppo che ha visitato l’ufficio del referente nazionale).

[11] CUZ, Arcidiocesi di Harare, Diocesi di Masvingo

[12] Arcidiocesi di Bulawayo, Diocesi di Hwange,

[13] Diocesi di Masvingo, Arcidiocesi di Harare

[14] Diocesi di Mutare, Diocesi di Gokwe, Religiose,

[15] Arcidiocesi di Harare

[16] Diocesi di Gokwe, Donne religiose in Zimbabwe, Diocesi di Hwange.

[17] Diocesi di Gokwe, Diocesi di Hwange, Arcidiocesi di Bulawayo

[18] Arcidiocesi di Bulawayo

[19] Arcidiocesi di Bulawayo.

[20] CUZ

[21] Religiose, Giovani (Consultazione sinodale con i leader nazionali della gioventù)

[22] Diocesi di Harare, Diocesi di Gokwe, Diocesi di Gweru.

[23] Diocesi di Chinhoyi, Donne religiose, Diocesi di Gokwe,

[24] Arcidiocesi di Bulawayo.

[25] Diocesi di Chinhoyi, Donne religiose in Zimbabwe,

[26] Plenaria ZCBC 2020

[27] Diocesi di Mutare, Corporazioni mariane, Equipe pastorale nazionale, Riunione plenaria ZCBC 2022

[28] Chinhoyi, Equipe pastorale nazionale

[29] Diocesi di Masvingo

[30] Diocesi di Chinhoyi

[31] Arcidiocesi di Bulawayo

[32] Arcidiocesi di Bulawayo, Diocesi di Mutare, Diocesi di Hwange, Diocesi di Chinhoyi, Diocesi di Gweru.

[33] Diocesi di Masvingo, Corporazioni Mariane

[34] Conversazione con un pastore delle Zimbabwe Assemblies of God Africa (ZAOGA), una delle più antiche chiese pentecostali dello Zimbabwe.

[35] Plenaria ZCBC 2022

[36] Gruppo pastorale nazionale, Plenaria ZCBC 2022

[37] Diocesi di Harare, Bulawayo, Gweru, Hwange, Gokwe.

[38] Diocesi di Chinhoyi

[39] Seminario nazionale maggiore

[40] Equipe Pastorale Nazionale, Corporazioni Mariane,

[41] Harare

[42] Mutare, Harare, diocesi di Masvingo.

[43] Seminario nazionale

[44] Masvingo, diocesi di Mutare.

[45] Harare, Masvingo, Hwange