Przemówienie otwierające kard. Mario Grech sekretarza generalnego Synodu - Pierwsza Kongregacja Generalna - Synod - dzień 1 (2.10.2024r)

PRZEMÓWIENIE OTWIERAJĄCE
KARD. MARIO GRECH
sekretarza generalnego Synodu
(tłumaczenie automatyczne DeepL)
2 października 2024 r.
Witamy z powrotem! Pozdrawiamy wszystkich, siostry i braci w Chrystusie.
Zwołani na drugą sesję Zgromadzenia, wzywamy Ducha Świętego, aby nas oświecił i uczynił nasze uszy uważnymi na Jego Głos. Ducha, który z głębi pogwałconego stworzenia i istot, które cierpią niesprawiedliwość za niesprawiedliwością, jęczy i cierpi podczas porodu, zapoczątkuje nowy sezon.
Kiedy świętujemy to Zgromadzenie, w wielu częściach świata toczą się wojny! Jesteśmy na skraju rozszerzenia konfliktu. Ile pokoleń będzie musiało upłynąć, zanim walczące narody będą mogły ponownie „usiąść razem” i rozmawiać ze sobą, aby wspólnie budować pokojową przyszłość?
Łączymy się w bólu z siostrami i braćmi obecnymi na tej sali, którzy pochodzą ze stref wojennych lub narodów, w których naruszane są podstawowe wolności ludzi. Dzięki ich głosom możemy usłyszeć krzyki i łzy tych, którzy cierpią pod bombami, zwłaszcza dzieci, które oddychają tym klimatem nienawiści. Jako wierzący jesteśmy wezwani do pragnienia i modlitwy o cenny dar pokoju dla wszystkich narodów.
Musimy zawsze łączyć nieustanną modlitwę z wiarygodnym świadectwem. To Zgromadzenie samo w sobie jest wiarygodnym świadectwem! Fakt, że mężczyźni i kobiety przybyli ze wszystkich części ziemi, aby słuchać Ducha, słuchając siebie nawzajem, jest znakiem sprzeciwu dla świata. Przypomina mi się ostatni fragment przemówienia Ojca Świętego z okazji 50. rocznicy ustanowienia Synodu Biskupów: „Kościół synodalny jest jak sztandar wyniesiony pośród narodów (por. Iz 11, 12) w świecie, który – choć wzywa do uczestnictwa, solidarności i przejrzystości w administracji publicznej – często skazuje los całych narodów na pastwę małych, ale potężnych grup”.
Synod jest zasadniczo szkołą rozeznawania: jest to Kościół zgromadzony razem z Piotrem, aby wspólnie rozeznawać. Kościół synodalny jest propozycją dla dzisiejszego społeczeństwa: rozeznawanie jest owocem dojrzałego praktykowania synodalności jako stylu i metody. Rozeznawanie kościelne może być wyzwaniem i przykładem dla każdego rodzaju zgromadzenia, które musi znaleźć w słuchaniu siebie nawzajem złotą zasadę poszukiwania prawdy i dobra wspólnego. Nie zapominając, że rozeznawanie jest „mostem”, przez który wierzący i niewierzący mogą słuchać i rozumieć się nawzajem, używając wspólnej gramatyki. Nie mówię tego ja, ale świecki pisarz Umberto Eco. Horyzontem naszego Zgromadzenia jest Kościół, ale pragnieniem jest, aby rezultat naszej pracy nad relacjami, procesami, miejscami był pomocny dla wszystkich ludzi i przyczyniał się do budowania bardziej sprawiedliwego świata.
Wielu uważa, że celem Synodu jest zmiana strukturalna w Kościele, reforma. Jest to niepokój, pragnienie, które przenika cały Kościół. Wszyscy jej pragniemy, ale nie wszyscy mamy takie samo wyobrażenie o reformie i jej priorytetach. Już w 1950 roku Yves Congar mówił o „prawdziwej lub fałszywej reformie w Kościele”. Aby była ona prawdziwa, nasze priorytety również muszą być prawdziwe, to znaczy muszą podlegać „Duchowi Prawdy, który wprowadza Kościół we wszelką prawdę” (J 16, 13). Gdyby Duch Święty nie miał prymatu w naszej pracy, cel Synodu byłby administracyjno-prawny lub polityczny, a nie kościelny!
To Duch Święty prowadzi Kościół do poznania prawdy. Sobór przypomniał nam, że „Bóg, który mówił w dawnych czasach, nieprzerwanie rozmawia z oblubienicą swego umiłowanego Syna; a Duch Święty, przez którego żywy głos Ewangelii rozbrzmiewa w Kościele, a przez niego w świecie, prowadzi do wszelkiej prawdy tych, którzy wierzą, i sprawia, że słowo Chrystusa obficie w nich mieszka” (DV 8c). Konstytucja Dei Verbum, aby wyjaśnić, jak to się może stać, przypomina, że „wzrasta zrozumienie rzeczywistości i słów, które zostały przekazane. Dzieje się to poprzez kontemplację i studium dokonywane przez wierzących, którzy cenią te rzeczy w swoich sercach (por. Łk 2:19, 51) poprzez przenikliwe zrozumienie duchowych rzeczywistości, których doświadczają, oraz poprzez przepowiadanie tych, którzy otrzymali przez sukcesję biskupią pewny dar prawdy” (DV8b).
Są to podmioty, które umożliwiają dynamizm Tradycji, która „rozwija się w Kościele sub assistentia Spiritus Sancti” (DV 8b). Podmiotami tymi są nie kto inny, jak sam Kościół, Lud Boży zgromadzony przez swoich Pasterzy, który „pozostaje zawsze wytrwały w nauce Apostołów, w życiu wspólnym, w łamaniu chleba i w modlitwach (Dz 2, 42), tak że zachowywanie, praktykowanie i wyznawanie dziedzictwa wiary staje się ze strony biskupów i wiernych jednym wspólnym wysiłkiem” (DV10). Konsensus Kościołów był dla wczesnego Kościoła pewnym kryterium prawdy Chrystusa w obliczu wszelkich twierdzeń o prawdzie wysuwanych przez heretyków: to, w co wierzy Kościół, jest prawdą, ponieważ ogół ochrzczonych nie może błądzić w wierze na mocy daru Ducha.
Od samego początku tego procesu synodalnego potwierdzaliśmy, że na tej prawdzie opiera się rozeznawanie kościelne, słuchanie siebie nawzajem, aby usłyszeć, co Duch mówi do Kościoła. Jest to słuchanie, które legło u podstaw wszystkich etapów procesu: konsultacji ze świętym Ludem Bożym w Kościołach lokalnych, rozeznawania pasterzy w Konferencjach Episkopatów, dalszego rozeznawania w zgromadzeniach kontynentalnych, podwójnej sesji zgromadzenia wokół Ojca Świętego, zasady i fundamentu jedności całego Kościoła. W ten sposób wymienione etapy wydają się konfigurować liniowy proces, w którym Lud Boży pojawia się tylko na początku, aby dać złudzenie uczestnictwa w procesie decyzyjnym, który jednak pozostaje skoncentrowany w rękach nielicznych. Gdyby tak było, rację mieliby ci, którzy twierdzą, że proces synodalny, po przejściu do etapu rozeznawania biskupów, wygasił każdy proroczy głos Ludu Bożego!
Ale „powszechny konsensus” wynikający z rozeznania pochodzi ze słuchania wszystkich. Warto powtórzyć to, co Ojciec Święty powiedział z okazji 50. rocznicy ustanowienia Synodu: „Kościół synodalny jest Kościołem słuchania”, w którym wszyscy – święty Lud Boży, Kolegium Episkopatu, Biskup Rzymu – są wezwani do słuchania siebie nawzajem, do słuchania tego, co Duch mówi do Kościołów. Aby zapewnić, że to słuchanie należy do wszystkich i zawsze angażuje wszystkich – to znaczy Kościół – wprowadziliśmy zasadę restytucji. Zawsze, na każdym kroku, który utrwalał trwające rozeznawanie kościelne w tekście, zwracaliśmy Kościołom owoce słuchania.
Nie jest to akt uprzejmości. Wręcz przeciwnie, jest to akt obowiązku, zastosowanie zasady cyrkularności, która musi rządzić życiem Kościoła. Przesłanie każdego dokumentu biskupowi, „zasadzie i fundamentowi jedności w jego Kościele”, oznacza zwrócenie owoców rozeznania podmiotowi, od którego rozpoczął się cały proces synodalny – Ludowi Bożemu – aby odpowiedź Kościołów mogła nadać nowy impuls rozeznaniu kościelnemu. Ostateczne znaczenie tej restytucji jest eklezjalne: jeśli Kościół jest „ciałem Kościołów”, „w którym i z którego istnieje jeden i jedyny Kościół katolicki” (LG 23), Synod jest procesem, który angażuje cały Kościół i wszystkich w Kościele, każdego zgodnie z jego funkcją, charyzmatem i posługą.
Zobowiązuje Sekretariat Generalny Synodu, który „współpracuje z Papieżem Rzymskim, zgodnie z metodami ustanowionymi lub które zostaną przez niego ustanowione, w sprawach o doniosłym znaczeniu dla dobra całego Kościoła” (PE 33). Dzięki ciągłej cyrkularności możliwe będzie dojrzewanie synodalnego stylu i formy Kościoła, w którym obowiązuje zasada wymiany darów: oby wkrótce stało się tak, że każdy Kościół „ofiaruje swoje własne dary innym Kościołom i całemu Kościołowi, tak aby Ecclesia tota i każdy Kościół mogły czerpać korzyści z wzajemnej komunikacji wszystkich i ze wspólnego dążenia do zbawienia” (LG 13).
Dotyczy to każdego biskupa w jego Kościele. Kościół synodalny w dużej mierze zależy od biskupa synodalnego. Jego pierwszym i podstawowym zadaniem jest bycie nauczycielem i gwarantem rozeznania kościelnego. Zadanie to ma zastosowanie przede wszystkim w jego Kościele, gdzie pełni on swoją posługę przywódczą. Jest ono jednak nie mniej ważne, gdy wykonuje je wraz z innymi biskupami w organach, które manifestują grupy Kościołów. Tak więc biskup, który zainicjował konsultacje w swoim Kościele i aktywował organy uczestniczące jako podmioty rozeznania kościelnego, kontynuuje to rozeznanie na Konferencji Episkopatu i na zgromadzeniach kontynentalnych, które proces synodalny przekazał nam jako znaczące „miejsce” słuchania Kościołów kontynentu. Będziemy musieli kontynuować refleksję nad tym aspektem na poziomie teologicznym, kanonicznym i duszpasterskim.
Posługa Piotrowa, która jawi się coraz bardziej jako służba na rzecz jedności Kościoła i w Kościele, bardzo korzysta z tego uporządkowanego procesu: z communio Ecclesiarum, Fidelium, Episcoporum jest on „wieczystą i widzialną zasadą i fundamentem jedności”, który zwołał cały Kościół do działania synodalnego i dla dobra Kościoła zbiera i zwraca owoce rozeznania, ze względu na swoją posługę troski o wszystkie Kościoły. Odnosi się to do XVI Zwyczajnego Zgromadzenia Ogólnego Synodu Biskupów, którego tematem jest synodalność. Ale może ono stać się stylem i sposobem postępowania w Kościele synodalnym, który również odkrył na nowo, wraz z Duchem przemawiającym do Kościoła, moc rozeznawania kościelnego jako owoc słuchania Ducha poprzez wzajemne słuchanie wszystkich w Kościele. Posługa Piotrowa jest osią synodalności katolickiej, a proces synodalny ma na celu pomóc Piotrowi w jego rozeznawaniu dla całego Kościoła.
Czeka nas intensywna praca. Po tej fazie nastąpi etap przyjęcia i wdrożenia tego, co dojrzało w procesie synodalnym w latach 2021-2024. Rezultaty nie będą wynikiem naszych wysiłków, ale owocem posłusznego słuchania Ducha, im bardziej Kościoły będą je przyjmować. Jak pisze św. Tomasz: „Actus credentis non terminatur ad enuntiabile, sed ad rem” (S. Th., II/II, q. 1, art. 2, ad 2). Maksyma, którą możemy przełożyć na wymiar eklezjalny: akt Kościoła, który wierzy – to Zgromadzenie – nie kończy się teoretyczną enuncjacją, ostatecznym Dokumentem, ale konkretnym życiem Kościoła, Kościoła, który żyje Ewangelią, który idzie razem w mocy Ducha ku wypełnieniu Królestwa. Do dzieła!
Przemówienie otwierające kard. Mario Grech sekretarza generalnego Synodu - Pierwsza Kongregacja Generalna - Synod - dzień 1 (2.10.2024r) - transmisja
Kanały YT na których mogą być dostępne udostępniane transmisje w innych wersjach językowych



