Przebieg procesu synodalnego

Opis jak wyglądał proces synodalny w poszczególnych diecezjach, najważniejsze daty, kamienie milowe, pozytywne doświadczenia, co było trudne w spotkaniach synodalnych. Jest to część wstępna wielu syntez diecezjalnych.

Synteza krajowa

NADZIEJE, LĘKI I OBAWY

Zadaniem ogłoszonego przez papieża Franciszka XVI Synodu Powszechnego jest wsłuchanie się w to, co Duch Święty mówi do Kościoła. Proces szerokich konsultacji na temat kondycji Kościoła, do których zaproszeni zostali wszyscy, także niekatolicy, wywołał różne reakcje, które sprowadzić można do czterech postaw: (1) entuzjazmu i wdzięczności za stworzenie przestrzeni i danie możliwości zabierania głosu w Kościele, zwłaszcza przez świeckich; (2) lęku, dystansu i nieufności przed wejściem na drogę synodalną kojarzoną np. z tzw. drogą niemiecką (m.in. propozycje zmian doktrynalnych) oraz rozbudzeniem roszczeniowości wobec Kościoła; (3) obaw i niedowierzania, czy jako zwykli chrześcijanie mamy coś do powiedzenia papieżowi i czy głos wiernych świeckich będzie w ogóle usłyszany; (4) zauważalnego braku zainteresowania wśród wielu księży, świeckich, a nawet wśród prężnie działających wspólnot, których członkowie nie odczuwali potrzeby osobistego włączenia się w synod lub tylko delegowali do udziału w nim swoich przedstawicieli.

Te wątpliwości i nadzieje ilustrują następujące przykładowe wypowiedzi: „Czy jest możliwe rzetelne zebranie i opracowanie wszystkich głosów Ludu Bożego w tej sprawie? I tak o ostatecznej wymowie wszystkich wypowiedzi zadecydują sprawozdawcy”; „Po co jest ten synod!”; „Jaki jest jego rzeczywisty sens?”; „Rozmowa o Kościele jest bardzo potrzebna […] odpowiada na głębokie pragnienia związane z przeżywaniem wiary”.

Postawy wobec synodu rzutowały na jego wyraźną kontestację lub co najmniej niedostrzeganie jego znaczenia. Należy podkreślić, że w proces synodalny nie włączyła się zarówno większość wiernych świeckich, jak też duża liczba księży, którzy nie brali „udziału w spotkaniach synodalnych prezbiterium dekanalnego, ignorowali zaproszenia do organizowania spotkań synodalnych w swoich parafiach czy też jednostronnie zdominowali spotkania, ukierunkowując je tak, że nie było możliwości swobodnego wyrażania własnych poglądów czy uwag”. Nie pomogło nawet przymuszanie – mające miejsce w niektórych diecezjach – do zorganizowania parafialnego zespołu synodalnego. Nie należy uogólniać tego wniosku na wszystkich księży w Polsce, niemniej jednak dotyka on istotnego problemu zaangażowania w synod. Syntezy pokazują, że entuzjazm był i jest bardziej po stronie zaangażowanych osób świeckich. Synod angażował bardziej świeckich niż księży także dlatego, że właśnie ci pierwsi uzyskali dzięki niemu możliwość wypowiedzenia się i bycia wysłuchanym. Jak wyraził to jeden z uczestników: „Spotkanie synodalne było dla mnie pierwszym doświadczeniem w życiu, gdzie mogłem się wypowiedzieć i czułem się słuchanym”. Z drugiej strony „parafialne i wspólnotowe zespoły synodalne wyrażały obawy o zlekceważenie wniosków z prac synodalnych, w wielu bowiem ocenach i konstatacjach synod nadal pozostaje na obrzeżach parafii i wspólnot kościelnych”.

SPOTKANIE

Sam akt spotkania jest pierwszym owocem synodu. Przekształcał on lęki i obawy uczestników w budujące doświadczenie. Zaskoczeniem dla wielu uczestników grup dzielenia okazała się wzajemna otwartość, szczerość wypowiedzi i chęć wzajemnego słuchania indywidualnych doświadczeń. Postawy te były pozbawione napięć, konfrontacji oraz wzajemnej krytyki. Wyczuwano obecność Bożego Ducha. Wielu uczestników podkreślało po spotkaniach, że doświadczyli umocnienia w wierze. Wskazywano jednocześnie, że brak dialogu, słuchania siebie nawzajem i otwartości na Bożego Ducha we wspólnocie sprawia, iż Kościół staje się bezduszną instytucją, rozwiązującą własne problemy jedynie „po ludzku”. Spotkania organizowano w taki sposób, aby pozwalały na autentyczność. W jednej z diecezji, w której pracowano przede wszystkim metodą spotkań małych zespołów (12-osobowe grupy), założono, że w spotkania synodalne na poziomie parafii zaangażowane będą tylko osoby świeckie. Było to świadome działanie, które miało na celu ułatwienie otwarcia się osobom, które mogłyby czuć się skrępowane obecnością księży. Z kolei księża włączeni zostali do właściwych im zespołów synodalnych pracujących równolegle, aby w takiej grupie – wraz z innymi księżmi – mogli prowadzić dialog, wykorzystując te same pytania i przygotowując się w ten sposób do podjęcia dialogu z parafianami po zakończeniu cyklu czterech spotkań. Ta świadoma strategia pokazuje nie tylko, że zdawano sobie sprawę z typowych przeszkód komunikacyjnych, ale również, że synod potraktowano poważnie i wiązał się on z różnymi oczekiwaniami. Natomiast w innych miejscach podkreślano wartość wspólnego spotkania świeckich/parafian ze swoimi duszpasterzami (przede wszystkim proboszczem). Zwrócono uwagę na wyjątkowość takiej formy budowania więzi z Kościołem i w Kościele oraz na fakt, że synod stanowił bardzo wartościowe doświadczenie.

Mimo przeciwstawnych niekiedy opinii uczestnicy grup synodalnych doceniali możliwość spotkania, zaczynanego i kończonego modlitwą, oraz swobodnej rozmowy. Spotkania przenikała wrażliwość na siebie nawzajem, bez sporów i kłótni, a jednocześnie świadomość różnic dzielących uczestników. „[Spotkanie] pokazało nam, co o sobie wiemy i czy potrafimy tym się dzielić i słuchać. Wydobyło z nas lęki przed całkowitym zaufaniem Bogu i sobie nawzajem. Doświadczenie to wskazuje nam znaczenie rozeznawania wspólnotowego”; „Panowała atmosfera prawdziwej jedności mimo różnic; łączyła wszystkich członków chęć dobra dla Kościoła (czasem różnie rozumianego, ale zawsze z szacunkiem dla poglądów innych). Po spotkaniu wiele osób jeszcze rozmawiało na różne tematy. Jako koordynator grupy mogę napisać, że czuło się działanie Ducha Świętego między nami”. Synod przekonał, że spotkanie bez pośpiechu, gdy jest czas na słuchanie siebie nawzajem, przynosi owoce.

[Źródło: https://synod.org.pl/synteza-krajowa/]

Archidiecezja Białostocka

Synteza odpowiedzi z prac synodalnych w Archidiecezji Białostockiej

Prace synodalne w Archidiecezji Białostockiej trwały w okresie od 17 października 2021 do 30 czerwca 2022. Arcybiskup Metropolita Białostocki powołał zespół synodalny odpowiedzialny za przebieg prac w skład którego weszły dwie osoby świeckie i dwóch duchownych. W większości parafii, na 116 w 98, zostali wyznaczeni koordynatorzy (50 kobiet, 26 mężczyzn i 22 księży), których zadaniem była organizacja spotkań i konsultacji synodalnych oraz rozpowszechnianie idei trwającego synodu. U początku postępowania synodalnego zaproponowano szeroki proces konsultacji na poziomie parafialnym wszystkim wiernym świeckim, z udziałem zróżnicowanych grup wspólnotowych formalnych i nieformalnych, przy zaangażowaniu miejscowego duchowieństwa i osób zakonnych. Spotkania synodalne w parafiach odbywały się przy zaangażowaniu licznych osób świeckich. Oprócz parafialnych miały miejsce spotkania ogólnodiecezjalne (w liczbie 3), a także w ramach wspólnot działających w diecezji, jak też rozmowy w rodzinach. Osoby indywidualne mogły skorzystać z ankiety synodalnej dostępnej na stronie internetowej Archidiecezji Białostockiej.

Należy zaznaczyć, że z uwagi na początkowe niewielkie zainteresowanie Synodem, związane z nieczytelnym przedstawieniem kwestii synodalnych w ogólnopolskim kwestionariuszu, celem ich głębszego zrozumienia pytania ankietowe, nie zmieniając merytoryki zagadnień, zostały przeredagowane i rozpowszechnione w postaci ankiety uzupełniającej w parafiach i wspólnotach, co przełożyło się na większy udział ankietowanych indywidualnych oraz grup dyskusyjnych w ramach prac synodalnych. Pytania przepracowała grupa parafialna.

W niektórych parafiach celebrowano Msze św. inaugurujące prace synodalne podczas których głoszono homilie związane z problematyką synodalności Kościoła. Pierwsze spotkania były podyktowane potrzebą wytłumaczenia istoty synodu. Podczas kolejnych spotkań, którym towarzyszył duch modlitwy, adoracja Najświętszego sakramentu, rozważanie Słowa Bożego miały miejsce ożywione dyskusje związane z aktualną sytuacją w Kościele zarówno powszechnym jak i lokalnym.

W spotkaniach na poziomie diecezjalnym uczestniczył zarówno Metropolita Białostocki jak i Biskup pomocniczy. Biskupi doceniali zaangażowanie wiernych i inspirowali do wysiłku na rzecz budowania wspólnoty Kościoła poprzez wspólną modlitwę ale też i wyrażonego w potrzebie odpowiedzialnych i z troską realizowanych relacji wiernych między sobą jak też z duchownymi i osobami konsekrowanymi. Arcybiskup Metropolita podkreślał ważną rolę istniejących rad parafialnych a także wspólnot ale też zachęcał aby nie zapominać o potrzebie dialogu z osobami obojętnymi religijnie, wykluczonymi czy zmarginalizowanymi, którzy winni być otoczeni troską duszpasterską. Biskup pomocniczy zwracał uwagę na ducha pogłębionej wspólnotowej modlitwy i zwykłej ludzkiej życzliwości względem siebie nawzajem w parafiach.

Z entuzjazmem ale też i troską wierni podchodzili do spotkań, które odbywały się w atmosferze wzajemnego słuchania siebie. Wszystkie rozpoczynały się i kończyły modlitwą wspólnotową. W wielu przypadkach, zwłaszcza w parafiach, spotkania synodalne dały szansę wypowiedzenia się i zabrania oficjalnego głosu w sprawach Kościoła. Należy stwierdzić, że w wielu parafiach uczestnikami byli wierni, którzy zawsze są dynamiczni we wspólnocie. W nielicznych udało się zaprosić do udziału także tych, którzy często występowali w roli dalekich obserwatorów życia parafialnego. Najtrudniej było dotrzeć do dorosłych i ludzi młodych nieaktywnych w życiu Kościoła. Wykorzystywano do przekazania treści synodalnych lekcje religii w szkołach i inne nieformalne spotkania. Ogólnie można stwierdzić, że większość wiernych wzięła czynny udział w pracach synodalnych ale około 45% nie zainteresowało się synodem.

Na pytania zawarte w kwestionariuszu synodalnym w skali diecezji odpowiedziało ok. 0,4% wiernych chociaż odpowiedzi spłynęło mniej. Było to podyktowane faktem organizowania syntez na poziomie parafialnym przez osoby odpowiedzialne za prace synodalne. Wykazały się one ogromnym zaangażowaniem i szczerą troską o Kościół.

Owocem tych spotkań były oprócz dyskusji, które umożliwiły wiernym wypowiedzenie własnego świadectwa a także były przyczynkiem do wymiany poglądów, wnioski odpowiadające poszczególnym zagadnieniom synodalnym. Nie jest to interpretacja, ale wybrane odpowiedzi spośród wielu, które spłynęły w wypełnionych mailowo i papierowo ankietach.

[Źródło: https://synod.org.pl/archidiecezja-bialostocka/]

Diecezja Bielsko-Żywiecka

„Synodalność stanowi nadzieję dla Kościoła w wielu wymiarach. Jest ona pewną koniecznością w dzisiejszych czasach. Trzeba troszczyć się o jej trwanie przy jednoczesnym poszanowaniu wierności nauce i tradycji wiary” – brzmi jeden z wniosków, jaki znalazł się w syntezie synodalnej przygotowanej przez diecezję bielsko-żywiecką. W podsumowaniu podkreślono, że najważniejszą nowością dla wszystkich uczestników synodalnych spotkań było „wspólne uczenie się jak mówić i dyskutować o Kościele, jak dotykać fundamentalnych kwestii wiary, ale także jak opisywać zwykłe ludzkie doświadczenie”.

„To wspólne uczenie się słuchania Ducha Świętego, otwierania się na Jego działanie w pozornie prozaicznych sytuacjach. Cenny był modlitewny wymiar tego doświadczenia opartego na współpracy i wzajemnym wsłuchiwaniu się w siebie nawzajem” – stwierdzono wskazując na pozytywny efekt doświadczenia synodalnego, jakim było „odnowienie poczucia wspólnoty i komunii oraz odkrycie misyjności Kościoła lokalnego, dla którego większa synodalność jest wyzwaniem i zadaniem, niekiedy szansą na przetrwanie”.

Diecezja bielsko-żywiecka na wezwanie papieża Franciszka do Synodu o synodalności rozpoczęła go 17 października 2021 r. uroczystą Mszą św. w bielskiej katedrze pod przewodnictwem biskupa Romana Pindla. Wierni zostali poinformowani o dokumentach synodalnych oraz przebiegu zaplanowanego procesu. Biskup powołał zespół synodalny, w skład którego weszły osoby kontaktowe: diecezjalny koordynator synodalny ks. dr hab. Robert Samsel i jego zastępcy – dr Joanna Czyż-Cieciak i Robert Karp. Na przełomie listopada i grudnia odbyły się konsultacje z udziałem ponad 200 osób świeckich, odpowiedzialnych za zorganizowanie synodalnych grup w swoich wspólnotach parafialnych.

Każda parafia otrzymała specjalny pakiet zagadnień i tematów związanych z rozpoczętym Synodem. Dyskusje przebiegały w oparciu o dziesięć zagadnień wskazanych w Vademecum Synodalnym. Jednocześnie proboszczowie i koordynatorzy zaplanowali sesje w grupach, zachęcając parafian do włączenia się w wędrówkę pod przewodnictwem Ducha Świętego. Szczególnie mocno zaakcentowano to, by uwzględnić wszystkie głosy, aby nikt nie został pominięty, a każdy usłyszany.

Około dwustu parafii diecezji bielsko-żywieckiej uczestniczyło w procesie synodalnym. Efektem tego doświadczenia były nadesłane wnioski, zebrane przez parafialnych koordynatorów. Przyszły także indywidualne odpowiedzi za pomocą poczty elektronicznej oraz listy od osób fizycznych.

[Źródło: https://synod.org.pl/diecezja-bielsko-zywiecka/]

Diecezja Bydgoska

1.1 Wprowadzenie

Od 18 lat w Diecezji Bydgoskiej gromadzone są doświadczenia w zakresie synodalności i są one nieustannie pogłębiane. Biskup Krzysztof Włodarczyk zintensyfikował Plan Pastoralny Diecezji Bydgoskiej powołując odpowiednie gremia, grupy doradcze, osoby indywidualne i rozpoczął tym samym proces odnowy struktury duszpasterskiej. Jednym z efektów pośrednich działań synodalnych jest podjęcie systematycznej refleksji nad istotą Kościoła i prakseologią duszpasterską. Spotkania synodalne uwydatniły potrzebę pochylenia się nad praktyką w perspektywie zwięzłej formuły zawierającej w sobie kod wizji duszpasterskiej i potrzeby nieu-stannego jej rozwijania: Jezus Chrystus odnawia nas i świat. Kościół Bydgoski stanowi młodą, gościnną i solidarną wspólnotę wiary, która żyje Eucharystią. Wyznajemy, że tylko w Jezusie Chrystusie Bóg daje nam zbawienie i dlatego podejmujemy trzy wielkie wyzwania na dziś i na jutro: (1) kochać Boga ze względu na Niego samego, (2) żyć przynależnością do grona uczniów i uczennic (3) podejmować zadania misyjne.

W tej perspektywie wyłoniły się „kierunki strategiczne” – wizja podstawowa, której celem jest rozpoznanie wyzwań duszpasterskich (ad intra i ad extra) i proporcjonalne reakcje (synergia duszpasterska, implozja).

Na podstawie konsultacji i uzyskanych informacji zwrotnych, biskup Krzysztof Włodarczyk zainicjował jesienią 2020 roku Drogę Synodalną w Bydgoszczy. Jedna z grup roboczych zajmowała się problematyką lokalnego Kościoła i do tej pory utworzyła kilkanaście forów dyskusyjnych. W tym miejscu wciąż na nowo podkreślana jest godność i znaczenie wszystkich ochrzczonych w dziele odpowiedzialnego rozwijania i kształtowania Kościoła. Kobiety i mężczyźni z różnych rad, stowarzyszeń, a także poszczególni wierni z zaangażowaniem wymieniają poglądy z duszpasterzami. Odczytując znaki czasu w harmonii z nauczaniem Kościoła, wspólnie szukają dróg odnowy i uporządkowania aktualnych problemów. Celem głównym jest bycie i pozostanie Kościołem – wspólnotą bliską Bogu i bliską człowiekowi.

Grupa robocza Drogi Synodalnej Diecezji Bydgoskiej opracowała katalog pytań dotyczących tematów synodalnych: komunii, uczestnictwa i misji. Został on zamieszczony na stronie internetowej diecezji. Od listopada do końca marca 2021 r. grupy, parafie, stowarzyszenia i poszczególne osoby mogły bezpośrednio i anonimowo odpowiedzieć na pytania i podzielić się swoimi spostrzeżeniami. Kilkaset odpowiedzi daje dobry wgląd w to, jak różnie postrzegany jest Kościół (badanie kwalitatywne i kwantytatywne). Prace synodalne i wspólne rozeznawanie modlitewne wykazały duże różnice w sposobie rozumienia podstawowych pojęć i doświadczeń dotyczących fundamentalnych zagadnień eklezjalnych. Powtórzenia i zbieżności świadczą o tym, że pewne oceny przewijają się jako wspólny mianownik, poprzez odpowiedzi i podkreślają często ich emocjonalne zabarwienie. Dynamika i ambiwalencja poszczególnych wypowiedzi przenikają się wzajemnie, wskazując na nieustanną potrzebę poznawania i szukania odpowiedzi na pytanie: czym jest Kościół? Dlatego musimy szukać nowych dróg, aby uniknąć błędów z przeszłości i odzyskać swoją wiarygodność. Chcemy w tym procesie świadomie uczestniczyć – zarówno w Kościele lokalnym, jak i w Kościele powszechnym.

[Źródło: https://synod.org.pl/diecezja-bydgoska/]

Archidiecezja Częstochowska

1.1 Przebieg procesu synodalnego w archidiecezji częstochowskiej.

Proces prac synodalnych w archidiecezji częstochowskiej rozpoczął się od liturgicznej inauguracji Synodu w archikatedrze częstochowskiej. Uroczystości przewodniczył abp Wacław Depo, metropolita częstochowski. W tym dniu został powołany Zespól ds. Synodu w Archidiecezji Częstochowskiej. Zadaniem zespołu było koordynowanie prac w archidiecezji. W jego skład weszło 10 osób – 5 osób duchownych i 5 osób świeckich, w tym: biskup pomocniczy archidiecezji, dyrektor wydziału duszpasterskiego, duszpasterz młodzieży, proboszcz, siostra zakonna, świeccy przedstawiciele ruchów, wspólnot, dzieł Caritas, mediów diecezjalnych oraz przedstawiciel młodzieży. Zespól odbył kilkanaście spotkań roboczych.

Proces spotkań synodalnych objął duchowieństwo diecezjalne, osoby życia konsekrowanego i wiernych świeckich. W każdym z 36 dekanatów odbyły się synodalne spotkania dla kapłanów, przełożone żeńskich domów zakonnych przeprowadziły spotkania i warsztaty synodalne. Na poziomie diecezji odbyły się trzy ogólnodiecezjalne spotkania synodalne świeckich animatorów synodalnych. Spotkania synodalne odbywały się w parafiach, wspólnotach, ruchach i instytucjach kościelnych m.in. w Wyższym Seminarium Duchownym i Wyższym Instytucie Teologicznym. Proces synodalny był relacjonowany i popularyzowany w mediach: Tygodniku Katolickim „Niedziela”, Radiu „Fiat” i „Jasna Góra”. Do wszystkich parafii i wspólnot trafiła ankieta przygotowana przez członków zespołu koordynującego, a rozprowadzona dzięki tygodnikowi „Niedziela”. Na ankietę odpowiedziało ponad półtora tysiąca osób. Zostało też zorganizowane jedno spotkanie otwarte w kawiarni „Niebo w mieście”, na które zaproszono osoby nie związane z parafiami czy ruchami katolickimi.

1.1.1 Trudności napotkane w czasie prac synodalnych

Od samego początku procesu synodalnego w archidiecezji można było zauważyć u pewnej grupy osób nieufność wobec tego procesu. U jednych wynikała ona z negatywnych nastawień, związanych z informacjami o zagrożeniach drogi synodalnej odbywającej się w Niemczech. Zaczęto niekiedy utożsamiać proces synodalny w Kościele z chęcią kopiowania działań niemieckich. U innych był to lęk przed rozbudzeniem postaw życzeniowych i roszczeniowych wiernych wobec Kościoła, bez konstruktywnych rozwiązań, bez ducha modlitwy i zaangażowania w życie Kościoła. Część obaw dotyczyła też ewentualnych postulatów dotyczących zmian w doktrynie czy dyscyplinie Kościoła. Pojawiły się też głosy, że synod i tak nic nie zmieni, że stanie się jedynie przemijającą i bezowocną akcją o charakterze bardziej socjologicznym niż duchowym i eklezjalnym.

1.1.2 Doświadczenia pozytywne

W trakcie prac synodalnych w archidiecezji częstochowskiej objawiło się wiele pozytywnych doświadczeń. Do najważniejszych z nich można zaliczyć:

Okazja do wspólnej modlitwy w intencjach Kościoła i duchowe odczucie komunii w Kościele,
Obudzenie wspólnej troski o Kościół i podjęcie wspólnego zamysłu i szczerej rozmowy o duchowości, duszpasterstwie, administracji i finansach,
Duże zaangażowanie osób świeckich z parafii i wspólnot, czego znakiem była ich obecność i aktywność na spotkaniach ogólnodiecezjalnych. Uczestniczyły w nich nawet osoby z parafii o małej aktywności duszpasterskiej i spoza zorganizowanych wspólnot,
Spotkania w małych grupach przy parafiach i kapłańskie spotkania synodalne w dekanatach, które były odkryciem potrzeby tego typu spotkań w normalnym toku działań Kościoła,
Rozpoznanie aktualnej sytuacji duszpasterstwa w archidiecezji i w poszczególnych wspólnotach, szczere zderzenie się z problemami i sukcesami.
Wymiana doświadczeń i punktów patrzenia na rzeczywistości kościelne przez duchownych i świeckich
Dotarcie z ankietami synodalnymi do parafii i wspólnot, przekaz medialny o synodzie, co sprawiło, że w głosach ankietowych wzięła udział szeroka reprezentacja osób zarówno ze względu na wiek, wykształcenie, zawód i zaangażowanie w Kościele,
Bardzo częsty postulat i nawoływanie do wierności i zachowaniu doktryny kościelnej, a prawie zupełny brak ze strony uczestników procesu synodalnego chęci zmiany nauczania doktrynalnego i moralnego Kościoła.

1.1.3 Słabości w procesie synodalnym w archidiecezji

W czasie prowadzenia prac synodalnych w archidiecezji nie udało się też zrealizować wielu zamierzeń postawionych na początku. Oto kilka z nich:

W pracach synodalnych wzięła udział tylko część parafii w archidiecezji, wiele parafii nie włączyło się w te prace, nie zorganizowało spotkań i nie przesłało syntezy synodalnej. Szacuje się, że w mniejszym lub większym zakresie włączyło się w synod około 30 % parafii,
Spotkania i rozmowy synodalne w zbyt małym zakresie dotarły do środowisk młodzieży, szczególnie na katechezie szkolnej.
W bardzo ograniczonym stopniu w trakcie prac synodalnych dotarliśmy do świata ludzi ubogich i potrzebujących. W trakcie prac synodalnych słuchaliśmy jedynie relacji o działaniach „Caritas Archidiecezji Częstochowskiej” i o pomocy uchodźcom wojennych z terenów Ukrainy
Mimo stworzonych okazji spotkania i możliwości wypowiedzenia się poprzez ankiety i media społecznościowe w pracach synodalnych bardzo symbolicznie i wręcz indywidualnie głos zabrały osoby spoza Kościoła i nie zaangażowane w żadne wspólnoty kościelne. Na półtora tysiąca wypełnionych ankiet, tylko kilkanaście osób przyznało, że są „raczej niewierzące”.

[Źródło: https://synod.org.pl/archidiecezja-czestochowska/]

Diecezja Drohiczyńska

1.1 Tytułem wstępu

Niniejsza diecezjalna synteza synodalna została sporządzona w oparciu o wnioski, syntezy, opinie, doświadczenia poszczególnych wspólnot parafialnych, grup, ruchów, stowarzyszeń, ludzi dobrej woli, którzy zechcieli pochylić się nad tematami synodalnymi, przemodlić je i podzielić się nimi we wspólnocie. Zgodnie z zaleceniami składa się z dwóch części. Pierwsza jest niejako opowieścią o doświadczeniu synodu, wyrażoną ustami diecezjan. Zawarte są w niej bezpośrednie cytaty zanotowane podczas różnych spotkań synodalnych. Część druga – bardziej analityczna, zawiera główne kierunki myślenia, wspólne dla wszystkich grup biorących udział w procesie synodalnym. Synteza nie zawiera danych statystycznych, które zostały przesłane w oddzielnej ankiecie.

1.2 Drohiczyńska opowieść

Informacja o Synodzie i jego nowatorskiej formie przyniosła pewne poruszenie, a nawet zamieszanie zarówno wśród duchowieństwa jak i świeckich. W naszych sercach pojawiały się wątpliwości co do sensu i znaczenia zaproponowanej formy. Zastanawialiśmy się nawet nad hasłem, symbolami, znakami synodalnymi, jak również tematami synodalnymi. W wielu wypadkach podchodziliśmy do nich dość sceptycznie i krytycznie. Sama metoda, nie do końca sprecyzowana, sprawiała opory przed podjęciem zadań synodalnych.

Niejasne jest określenie „Kościół synodalny”. Wszyscy potwierdzają wiarę w „jeden, święty, powszechny i apostolski Kościół”. Dodanie nowego przymiotu Kościoła i to niesprecyzowanego pod względem teologicznym, słusznie może wzbudzać pewien niepokój. Do tej pory synod był znaną metodą rozwiązywania spraw w Kościele i próba wpisywania metody w naturę Kościoła może rodzić uzasadnione obawy.

Opory z czasem ustępowały.

Wspólnie uznaliśmy, że zamiast tracić czas na rozmowy o synodzie, podejmiemy czyny synodalne.

Pomimo uwag, w posłuszeństwie naszemu pasterzowi, prześledziliśmy poszczególne zagadnienia, podzieliliśmy się przemyśleniami na ich temat, chociaż pytania szczegółowe zostały sformułowane zawile i w sposób mało zrozumiały dla zwykłych członków Kościoła, którzy stanowią większość wspólnoty.

W przeważającej liczbie przypadków zaistniałe przeszkody minęły, kiedy doświadczyliśmy pierwszego spotkania. Refleksja nad zadanymi problemami otwierała nasze serca i sumienia. Dzięki temu chętnie dzieliliśmy się swoim doświadczeniem wiary, przeżywanej zarówno osobiście, jak i we wspólnocie rodzinnej, parafialnej oraz w ruchach, grupach, wspólnotach i stowarzyszeniach katolickich. Udało się również zaprosić braci i siostry z kościoła protestanckiego.

Spotkanie wniosło w serca zebranych dużo nadziei i wzbudziło jeszcze większą troskę o wspólnotę Kościoła, o głębsze i autentyczne relacje w naszym życiu i pragnienie stawania się na nowo prawdziwymi świadkami życia z Chrystusem, dla Chrystusa i w Chrystusie.

Całe ludzkie życie to pielgrzymowanie przez ziemię, wędrówka, podczas której spotykamy wielu ludzi. Jednych na chwilę (współpasażer w pociągu, ekspedientka w sklepie). Z innymi wędrujemy przez długie lata (rodzina, koledzy ze szkoły, z pracy). Człowiek potrzebuje innych ludzi, potrzebuje wspólnoty, choć czasem boi się, że wspólnota go wchłonie, zabije jego indywidualność.

Wspólnotę tworzą zarówno gorliwi wierni, jak i wątpiący, a nawet niewierzący, ponieważ wiara jest procesem dziejącym się we wnętrzu każdego człowieka.

Towarzysze podróży to ludzie, którzy pomagają nam odkrywać oblicze prawdziwego Boga.

Pan Bóg często przemawia do nas przez współtowarzyszy naszej drogi. Przez ich słowa, ale też przez świadectwo życia. Obecność innych ludzi pozwala nam spojrzeć na swoje życie z innej perspektywy. Ważne jest również, by dostrzegać innych, poznać ich potrzeby, poglądy, talenty, a gdy trzeba pomóc – odnaleźć właściwy sposób, by zrobić to skutecznie i z poszanowaniem ludzkiej godności.

Niestety, dziś zdarza się nader często, że brak nam zaangażowania we wspólnotę, że nie dostrzegamy innych ludzi, a na towarzysza drogi obieramy Internet, albo inną formę samotności, która daje pozór bycia we wspólnocie.

Słuchanie jest, a przynajmniej powinno być, ważnym elementem ludzkiego życia. Pismo Święte ukazuje nam czułość „Bożego ucha”, Jezus nawet wśród otaczającego Go tłumu potrafi wyłowić wołanie o pomoc. My nie zawsze słuchając słyszymy. Wszystko spływa po nas nie pozostawiając śladu. Nawet głos Boga potrafimy zagłuszyć.

Ważne jest by słuchać Bożego głosu w swojej duszy, ale też słuchać z otwartością innych, nawet spoza wspólnoty chrześcijańskiej, bo można przegapić głos, który może mieć duże znaczenie dla nas samych i dla całej wspólnoty. Jednak współczesny człowiek chce innych raczej „zagadać”. Jest przekonany o słuszności swoich poglądów i nie widzi potrzeby korygowania ich pod wpływem argumentów innych ludzi, nawet w świetle Ewangelii.

Słuchanie utrudniają współczesne laickie trendy, szum medialny związany z wieloma dziedzinami życia, który podaje wiele nieprawdziwych informacji. Nie wiadomo kogo słuchać, gdyż obserwujemy upadek autorytetów.

Jest wiele spraw, o których chciałoby się porozmawiać, nie zawsze jednak mamy odwagę mówić wobec innych. Ogranicza nas wiele rzeczy: miłość własna, strach przed blamażem, ignorancja, niska samoocena, obawa przed sprawieniem komuś przykrości czy brak pewności, że jestem właściwą osobą do zabrania głosu w danej sprawie.

Zabieranie głosu utrudnia w głównej mierze stres, trema oraz brak pełnej pewności, czy zostanie się dobrze zrozumianym, a często też bywa, że pojawiają się negatywne lub wręcz złośliwe komentarze ze strony słuchających.

Często mamy wrażenie, że księża wysłuchują tylko tych, których łatwo wysłuchać, którym wszystko pasuje i na wszystko się zgadzają.

Z drugiej strony potrafimy godzinami mówić o sprawach błahych, bez znaczenia, niepotrzebnych nikomu, bez zastanowienia, czy przypadkiem nie marnujemy czasu. Dziś często milczymy, bo nad prawdę bardziej cenimy przysłowiowy „święty spokój”.

Należy rozmawiać z ludźmi spoza Kościoła. Jest to ważne zadanie dla całej wspólnoty. W kontaktach z ludźmi inaczej myślącymi, z marginesu, ważne są różnego rodzaju wspólne akcje humanitarne, ponieważ wspólne cele bardzo zbliżają do siebie ludzi.

Celebrujemy różne wydarzenia w naszym życiu: chrzest, ślub, pogrzeb, pierwszą Komunię Świętą, bierzmowanie. Celebracją jest przede wszystkim każda Msza Święta jako przejaw kultu Boga. Liturgia jest własnością Kościoła i jako jednostki nie mamy prawa, by coś w niej zmieniać. Każde odstające zachowanie może być powodem rozproszenia, oderwania innych od tego, co dzieje się na ołtarzu.

Mam nieraz wrażenie, że ja i ksiądz stojący przy ołtarzu żyjemy w innych światach, na innych płaszczyznach i dlatego często się nie rozumiemy.

Wierni oczekują od duszpasterza, że będzie przestrzegał norm liturgicznych. Odchodzenie od nich odpycha wiernych od liturgii.

Kapłani mogą i powinni głosić ludziom katechezy na temat przeżywania Mszy Świętej, dla lepszego poznania zasad chrześcijańskiego życia.

Dobrze przeżyta Eucharystia jest dla nas umocnieniem, pozwala z radością przeżywać życie, pomimo pojawiających się ciągle niedogodności, problemów, tęsknot, utrapień. Bóg jest lekarstwem na wszelkie dolegliwości, ale trzeba Go przyjmować, jak lekarstwo, regularnie i z wiarą w dobry skutek, i „zgodnie z przepisem lekarza”. Nieuporządkowanie raczej oddala od Boga niż do Niego zbliża. Dobrze przygotowana liturgia przyciąga ludzi nawet spoza Kościoła.

Piękne przeżywanie liturgii pokazuje pewien porządek i harmonię.

Często zapominamy czym jest Eucharystia i Kogo tam spotykamy. Przychodzimy z przyzwyczajenia albo dla tradycji. Stale potrzebne jest świadectwo życia ludzi, którzy wierząc w żywą obecność Jezusa Chrystusa, tą prawdą żyją i nią się karmią.

Eucharystia może stać się centrum życia, gdy będzie większa świadomość obecności Chrystusa, który pomaga w normalnym życiu, dając siłę i moc.

Każdy z nas, katolików, wraz z sakramentem chrztu został powołany do głoszenia wiary. Różne są pola tego działania. Jedni głoszą Ewangelię w dalekich krajach, inni starają się przywracać wiarę tam, gdzie zamiera. Można być misjonarzem dla własnej rodziny, przyjaciół czy środowiska, w którym żyjemy.

Zaniedbywane są obszary misji w rodzinie z powodu braku cierpliwości, czasu oraz zniechęcenie spowodowane demoralizującym wpływem mediów i mód, szczególnie na ludzi młodych.

Trudno jest szukać dróg i możliwości dotarcia do bliskości z Jezusem i pociągnięcia za sobą innych. W realizacji powołania misyjnego staliśmy się leniwi i wystarcza nam, że sami idziemy w dobrym kierunku.

Zaniedbywane jest apostolstwo chorych oraz ludzi uzależnionych przez nałogi. Brakuje chrześcijańskiego świadectwa w życiu, pracy w grupach z dziećmi i młodzieżą.

Czy jest to jednak kierunek właściwy, jeśli nie obchodzi nas los bliźnich, jeśli nie troszczymy się o ich zbawienie? Łatwiej nam wspierać modlitwą czy datkami misjonarzy niż być świadkiem wiary dla ludzi idących obok. Tam uchodzimy za dobroczyńców, a tu nazywani jesteśmy marudami i zrzędami. Świat nieustannie powtarza: nie wtrącaj się w cudze sprawy, a Bóg mówi: nastawaj w porę i nie w porę.

W dobie szalejącej ateizacji potrzebny jest wysiłek i zerwanie z lenistwem duchowym, aby ocalić wiarę w sobie i w drugim człowieku. Świat dzisiejszy potrzebuje świadków wiary a nie aktorów udających wierzących. Jeśli ma pretensje do chrześcijan, to nie dlatego, że nimi są, ale dlatego, że są nimi stanowczo za mało. Dlatego ważna jest postawa ludzi wierzących, poprawne relacje między członkami rodzin, pozostałymi członkami wspólnoty kościelnej, wzajemna pomoc duchowa i materialna, podanie ręki ludziom przeżywającym różnego rodzaju kryzysy.

Nieraz myślę, że wszystko, jeśli ma być zrobione dobrze, to musi być zrobione przeze mnie osobiście. Z czasem dostrzegam, że owoce są większe przy wspólnym działaniu.

Problemem jest „spychologia” – nie chcemy wymagać od siebie, tylko zrzucamy odpowiedzialność na innych.

Dialog, czyli rozmowa między dwojgiem równych sobie partnerów, jest niezbędny w każdej wspólnocie. Jest to skuteczna droga rozwiązywania wszelkich konfliktów, nieporozumień, trudności. Jednakże dialog zakłada otwartość każdej ze stron na argumenty strony przeciwnej. Nie ma dialogu tam, gdzie jedna strona z góry zakłada, że przeciwnik jest głupi i nie ma nic do powiedzenia.

Chrystus prowadzi dialog z różnymi osobami: z Apostołami, faryzeuszami czy też zwykłymi ludźmi. Gdy trzeba było, wytykał błędy, a nawet karcił ostrymi słowami, jednak nikogo nie lekceważył. Jest to właściwy sposób, aby szanując innych, dostrzegając ich możliwości i ograniczenia, starać się wszelkie podziały, konflikty rozwiązywać na drodze dialogu i stosować raczej siłę argumentu niż argument siły.

Kościół to my. Jesteśmy uczestnikami świata polityki, ekonomii, kultury, itp. Nie powinno być zatem rozdźwięku między wyznawaniem Boga w Kościele i w życiu społecznym czy ekonomicznym. Wszędzie tam Panem jest Jezus.

Pierwszą przyczyną podziału chrześcijan na różne wyznania jest grzech. Chrystus wzywał do jedności i modlił się do Ojca, prosząc „aby byli jedno”. Otwierając się na dialog z innymi wyznaniami chrześcijańskimi nie możemy jednak zapominać o własnej tożsamości.

W naszym otoczeniu – na terenie diecezji drohiczyńskiej – spotykamy chrześcijan innych wyznań, zwłaszcza prawosławnych. Są obecne również wyznania protestanckie. W wielu wypadkach zdarzają się osoby, które, być może z braku wiedzy lub z lekkomyślności niechętnie wchodzą w relację z tymi ludźmi.

W każdej części spotkania łatwo dostrzegalna była jedność i pragnienie żywej wiary, poszukiwanie wspólnej drogi do Boga. Jedność, mimo różnic dogmatycznych i z poszanowaniem odmienności, jawiła się jako naturalny i konieczny krok, który wspólnie należało wykonać. Szukaliśmy odpowiedzi na pytania o przyszłość. Przeważało przekonanie, że współpraca, zbliżanie, wspólne dzieło misyjne, może być dużo łatwiejsze i owocne, gdy zaczniemy wykonywać małe, pierwsze wspólne kroki. Wydaje się, że pierwszymi działaniami powinny być wspólne, regularnie odbywane modlitwy.

Władza to służba drugiemu człowiekowi. Dzierżyć władzę, to iść drogą uniżenia i krzyża, i w tym wyraża się prawdziwa wielkość człowieka.

Przełożony powinien służyć, gdyż Chrystus jako Najwyższy Kapłan był sługą. Służba powinna przejawiać się w szacunku do drugiego człowieka, a nie w traktowaniu podwładnego jako pionka w grze.

Hierarchia pochodzi z prawa Bożego zatem nie można jej spłaszczać, aby słychać każdego i aby każdy miał rację. Hierarchia powinna działać lepiej i służyć całemu Kościołowi.

Dziś władza kojarzy nam się raczej z dążeniem do własnego dobra. Każdy chciałby panować nad innymi, nikt nie chce być sługą. Krytykujemy swoich rodziców, przełożonych czy rządzących za ich decyzje, bo w swoich wyobrażeniach my bylibyśmy mądrzejsi. Niestety, to krytykanctwo i co najwyżej „dobre rady” dla innych są często jedynym naszym wkładem w pracę wspólnoty czy to lokalnej, czy narodowej.

Jezus odchodząc do Ojca powiedział: „nie zostawię was sierotami”. Spełnił obietnicę zsyłając Ducha Świętego, który przez wieki oświeca drogę Jego uczniów. Współczesny człowiek nastawiony jest na własne ego. Podejmując decyzje waży, co jest dla niego korzystniejsze, przecenia swój intelekt i coraz rzadziej prosi Ducha Świętego o oświecenie. Często też nie słucha innych, bo przekonany jest o słuszności swoich przemyśleń. Jet to wyraźna oznaka pychy ludzkiej, która niszczy jedność między ludźmi i zabija ducha.

Chrześcijanin patrzy na swoje sprawy w świetle Ewangelii i waży też głos bliźnich, bo nierzadko przez nich przemawia Duch Święty. Dobrze, aby modlitwa do Ducha Świętego o rozeznanie była stałą praktyką i narzędziem w odkrywaniu woli Boga, szczególnie w trudnych czasach, w których przyszło nam żyć, kiedy Kościół jest stale na różne sposoby atakowany.

Apostołowie po śmierci Chrystusa rozproszyli się, każdy wrócił do swojego poprzedniego życia. Po zmartwychwstaniu ich kondycja jeszcze nie była najlepsza. Dopiero zstępujący na nich Duch Święty umocnił ich i uczynił skutecznymi narzędziami w budowaniu Chrystusowego Kościoła.

W nas ciągle brakuje dostatecznego zaangażowania we wspólnotę. Każdy żyje we własnym świecie. Nawet gdy się spotykamy, nie potrafimy się otworzyć, słabo słuchamy, boimy się mówić lub po prostu nie chcemy wypowiadać się, bo i po co? co o mnie inni pomyślą? Po co mam się wychylać? To nie ma żadnego sensu.

Mamy poczuć się wspólnotą. Do tego potrzebne jest zrozumienie, otwarcie się, zaakceptowanie drugiego człowieka takim, jakim on jest. Niezmiernie ważne jest tutaj wykorzystanie różnych charyzmatów. Każdy człowiek ma prawo do swoich poglądów i do wyrażania ich we wspólnocie.

Świat stara się nas rozdzielić, poróżnić, a w nas wciąż jest za mało chęci, by się temu przeciwstawić. Potrzebna jest nam stała formacja, stałe zagłębianie się w prawdy wiary, rozważanie Pisma Świętego, Katechizmu Kościoła Katolickiego, poznawanie dokumentów Kościoła, prasy katolickiej, poznawanie postaci świętych i błogosławionych, którzy są żywymi przykładami życia we wspólnocie z Chrystusem.

Droga synodalna niejako przymusza nas do poddania się w pełni prowadzeniu Ducha Świętego, by stać się narzędziami w budowaniu wspólnoty Kościoła.

[Źródło: https://synod.org.pl/diecezja-drohiczynska/]

Diecezja Elbląska

Biskup Elbląski powołał dwoje współkoordynatorów: s. dr Miriam Bilska CSSJ, ks. dr Piotr Towarek, a do współpracy Michalinę Rozbicką (studentkę komunikacji medialnej). O udział i wypowiedzenie się w ramach synodu biskup zaapelował do wiernych w liście pasterskim, który został odczytany w kościołach diecezji w niedzielę 30 stycznia 2022. Wersję elektroniczną listu zamieszono także na oficjalnej stronie internetowej diecezji oraz na profilu Facebook. Aby ułatwić wypowiedzi w grupach oraz indywidualnie, diecezjalne centrum synodu przygotowało zestaw pytań pomocniczych (w oparciu o wskazania z Vademecum synodu). W dniu 8 lutego 2022 Biskup Elbląski wydał instrukcję o sposobie zwoływania i przeprowadzania spotkań synodalnych. Biskup zwrócił się z prośbą o wotum synodalne do gremiów diecezjalnych: rady kapłańskiej, rady duszpasterskiej oraz kapituły katedralnej. Podobną prośbę skierował do parafialnych rad duszpasterskich oraz funkcjonujących w diecezji organizacji, stowarzyszeń, ruchów i wspólnot.

Na apel o wypowiedzenie odpowiedziały następujące grupy oraz osoby:

Rada Kapłańska diecezji elbląskiej (25 osób)
Rada Duszpasterska diecezji elbląskiej (30 osób)
18 parafii: 200 osób (członkowie: parafialnej rady duszpasterskiej, grupy synodalne).
Wspólnoty i grupy w ramach diecezji: stowarzyszenie Civitas Christiana (8), Centrum Nowej Ewangelizacji DE (10), Nowa Ewangelizacja Bogu Ducha Winni (10), Katecheci diecezji elbląskiej (30), Domowy Kościół DE (270), Mężczyźni Boga (20), Neokatechumenat Iława Oblaci (60), Odnowa w Duchu Świętym (375 osób, 25 grup w parafiach, ostatecznie grupa liderów – 35 osób), wspólnota Betania w Elblągu-Stagniewie (30 osób), wspólnota Przemienienie przy kościele Bożego Ciała w Elblągu (50), kręgi biblijne (dwa po 15 osób = 30), wspólnoty Margaretka (14), wspólnota małżeństw parafii Brata Alberta Elbląg (30), Żywy Różaniec katedra Elbląg (130) + zelatorzy Żywego Różańca z diecezji (7 osób), Domownicy Boga z parafii Jegłownik (20).
Młodzież szkolna: klasa II LO Ojców Pijarów Elbląg (25), SP 11 Elbląg (20)
Zakład Karny w Iławie (15)
Zwolennicy Mszy trydenckiej (4 ankiety, petycje)
Zwolennicy Komunii św. wyłącznie do ust i na klęcząco (20)
Wypowiedzi indywidualne (33 osoby)
Indywidualne formy życia konsekrowanego: dziewica (1), pustelnica (1)
Kościół Chrześcijan Baptystów w Elblągu
LICZBA OSÓB UCZESTNICZĄCYCH: 1400, na poziomie parafii 1080, przez skrzynkę kontaktową (strona diecezji) 122.

Odpowiedzi na ankietę synodalną przygotowały przede wszystkim parafie w ośrodkach miejskich (np. Elbląg, Morąg, Iława), a także w innych miejscowościach (np. Biskupiec Pomorski, Jegłownik, Stegna, Stary Dzierzgoń, Tujsk, Kmiecin, Stara Kościelnica). W ramach ankiety wypowiedziały się też: katolickie ruchy, stowarzyszenia, wspólnoty, szkoła katolicka, a także osadzeni z zakładu karnego.

W ankietach, które dotarły do sekretariatu synodu, świeccy wypowiadali się bardzo często negatywnie o księżach. Nie wypłynęły natomiast ankiety od księży, dotyczące ich relacji ze świeckimi.

[Źródło: https://synod.org.pl/diecezja-elblaska/]

Diecezja Ełcka

1.1 Przebieg Synodu w Diecezji Ełckiej

1.1.1 Inauguracja etapu diecezjalnego

Uroczyste otwarcie synodu miało miejsce 17 października 2021 roku
w Katedrze Ełckiej. Mszy Świętej przewodniczył Ksiądz Biskup Jerzy Mazur, Biskup Ełcki. Homilię wygłosił Ksiądz Biskup Adrian Galbas, Biskup Pomocniczy Diecezji Ełckiej. W inauguracji uczestniczyli pracownicy Ełckiej Kurii Diecezjalnej, moderatorzy Wyższego Seminarium Duchownego Diecezji Ełckiej, przedstawiciele wszystkich dekanatów diecezji ełckiej, Osoby Życia Konsekrowanego, diakoni stali, seminarzyści, nadzwyczajni szafarze Komunii św., przedstawiciele wspólnot i ruchów kościelnych, oraz wierni świeccy. Biskup Ełcki we wprowadzeniu do Mszy św. zaznaczył, że jesteśmy zachęcani aby trwać mocno w wierze i wejść na drogę synodalną, aby razem kroczyć, aby przede wszystkim wsłuchiwać się w głos Ducha Świętego i wsłuchiwać się w głos ludzi, przez których Duch Święty mówi i podpowiada. W homilii Ksiądz Biskup Adrian Galbas wyjaśniał, że rozpoczynający się etap diecezjalny synodu jest okazją do wspólnego spojrzenia na Kościół, który tworzymy w parafiach, dekanatach, wspólnotach, w całej diecezji, jak również ma być okazją do postawienia sobie najprostszych z pytań: czy Kościół, który budujemy to ten, do budowania którego zaprasza nas Chrystus? Czy Kościół, który budujemy to ten, którego wzór znajdujemy w Ewangelii? A jeśli nie, albo nie całkiem, to dlaczego i co możemy, co powinniśmy i co musimy zrobić, aby uczynić go bardziej ewangelicznym? Przed błogosławieństwem Biskup Ełcki powołał do istnienia Diecezjalny Zespół Synodalny oraz wręczył Księdzu Rektorowi i wszystkim Księżom dziekanom świece synodalne. W niedzielę 24 października 2021 roku odbyła się inauguracja synodu we wszystkich parafiach diecezji ełckiej oraz wszystkich wspólnotach zakonnych.

1.1.2 Publikacja synodalna

Wydział Duszpasterstwa Ogólnego Ełckiej Kurii Diecezjalnej przygotował publikację zawierającą materiały stanowiące pomoc do przeprowadzenia spotkań synodalnych, aby wypowiedzieć się w tematach zaproponowanych przez Stolicę Apostolską. Publikacja zawiera konspekty dziesięciu spotkań. Każde spotkanie rozpoczyna się modlitwą synodalną i rozważaniem fragmentu Pisma Świętego. Po rozważaniu Pisma Świętego następuje wprowadzenie w temat oraz zachęta, aby każdy wypowiedział się, biorąc pod uwagę pytania podane przez Stolicę Apostolską. Po zakończeniu części dyskusyjnej następuje podsumowanie spotkania oraz spisanie wniosków, które zostaną przekazane Diecezjalnemu Zespołowi Synodalnemu.

1.1.3 Prace Diecezjalnego Zespołu Synodalnego

W skład Diecezjalnego Zespołu Synodalnego wchodziło dwanaście osób. Poszczególne spotkania odbywały się od października 2021 roku do maja 2022 roku. Każdemu z członków Diecezjalnego Zespołu Synodalnego zostały przydzielone parafie poszczególnych dekanatów, aby nadzorować prace synodalne w przydzielonych parafiach. Każde spotkanie Diecezjalnego Zespołu Synodalnego składało się z dwóch części: omawianie przebiegu prac synodalnych w poszczególnych parafiach oraz omawianie jednego z dziesięciu tematów synodalnych. Do grudnia 2021 roku koordynatorem diecezjalnym był Ksiądz Biskup Adrian Galbas, biskup pomocniczy diecezji ełckiej. Natomiast od grudnia 2021 roku koordynatorem diecezjalnym został Ks. Jacek Uchan, dyrektor Wydziału Duszpasterstwa Ogólnego Ełckiej Kurii Diecezjalnej.

1.1.4 Tworzenie i prace Parafialnych Zespołów Synodalnych i innych grup synodalnych

Każda parafia miała powołać jeden lub kilka zespołów synodalnych. W tym celu organizowano spotkanie Parafialnej Rady Duszpasterskiej wraz z liderami wszystkich wspólnot działających w danej parafii. Parafialny Zespół Synodalny składał się maksymalnie z dwunastu osób. Prace synodalne trwały od listopada 2021 roku do maja 2022 roku. Każdy Parafialny Zespół Synodalny wybierał swego koordynatora, z którym kontaktowała przydzielona osoba z Diecezjalnego Zespołu Synodalnego. W diecezji ełckiej powstało 180 Parafialnych Zespołów Synodalnych, w skład których wchodziło 110 kapłanów, 23 sióstr zakonnych, 18 alumnów Wyższego Seminarium Duchownego oraz około 2000 wiernych świeckich. Wnioski ze spotkań synodalnych zostały nadesłane ze 140 grup synodalnych. Istniała również możliwość wzięcia udziału w pracach synodalnych indywidualnie. Wówczas swoje refleksje synodalne przesyłano drogą elektroniczną na adres Ełckiej Kurii Diecezjalnej. Do uczestnictwa w pracach synodalnych zachęcano poprzez ogłoszenia parafialne oraz media społecznościowe.

[Źródło: https://synod.org.pl/diecezja-elcka/]

Archidiecezja Gdańska

1.1 Jak rozpoczęliśmy Synod – proces konsultacji

Proces konsultacji synodalnych zainaugurowaliśmy w archidiecezji gdańskiej 23 października 2021 roku, tydzień́ później niż w Kościele powszechnym. Opóźnienie było spowodowane nieobecnością biskupów, przebywających z wizytą ad limina w Rzymie. Synod, który objął osoby związane z Kościołem katolickim oraz z tzw. peryferii, przyjął formę konsultacji – dyskusję prowadziliśmy podczas spotkań synodalnych oraz za pośrednictwem odpowiedzi ankietowych. Konsultacje synodalne dotyczyły wizji Kościoła i oceny jego działalności w obszarze posługi sakramentalnej, ewangelizacyjnej, caritas oraz misyjnej, a odbywały się̨ na poziomie parafialnym, we wspólnotach apostolskich, zgromadzeniach zakonnych, w środowisku osób bezdomnych, nieheteronormatywnych i niewierzących. Na poziomie konsultacji parafialnych organizacją Synodu zajęły się osoby wyznaczone przez proboszczów lub przełożonych wspólnot do kontaktu między diecezją a parafią (wspólnotą). Sprawozdania synodalne z parafii i wspólnot nadchodziły do 15 maja 2022 roku – był to materiał źródłowy dla Diecezjalnego Zespołu Synodalnego, który rozpoczął zorganizowaną, systematyczną pracę w 7 zespołach redakcyjnych. Zajęły się one zebraniem istotnych kwestii, aspektów, głosów, opinii, rekomendacji i propozycji.

Każdy z zespołów redakcyjnych zapoznał się̨ z wcześniej zaplanowaną dla niego częścią̨ materiału źródłowego (całość liczyła 83 sprawozdania, które w wyznaczonym terminie dotarły do koordynatorów diecezjalnych), a także z 21 sprawozdaniami (dotarły do 10 czerwca 2022 roku). Synteza synodalna jest wynikiem opracowania notatek ze spotkań́ synodalnych w parafiach i wspólnotach. Zagadnienia zostały uporządkowane według 28 pytań:

Co nas zachwyca w Kościele?
Z kim chętnie dzielimy się swoim doświadczeniem Boga w Kościele?
Dzięki Synodowi kogo dostrzegliśmy jako towarzysza drogi?
Co gasi wiarę̨ w Kościół?
Czego, w naszej ocenie, pragnie dzisiaj Duch Święty od Kościoła?
Co jest dzisiaj największą trudnością w Kościele?
Komu trudno jest odnaleźć́ się w Kościele?
Co sprawia, że ludzie odchodzą z Kościoła?
Co możemy zrobić, aby Ci, którzy odsunęli się od Kościoła, powrócili do niego?
Co cennego dla członków Kościoła wnoszą ludzie o poglądach odmiennych niż katolickie?
W jaki sposób każdy ochrzczony może głosić im Ewangelię?
Jak oceniamy w Kościele poziom szczerości w wymianie poglądów, dialogu, krytyce itp.?
Jak oceniamy poziom i przekaz ewangelizacyjny mediów katolickich?
Jak oceniamy możliwości swobodnego wypowiadania się w Kościele?
Co wpływa na głębokie przeżywanie Mszy Świętej? Jakie są trudności?
W jaki sposób umożliwić wszystkim pełniejsze przeżywanie liturgii i modlitw wspólnotowych?
Jakie cechy kapłanów cenimy, a na jakie się nie zgadzamy?
Jak oceniamy kontakt z księżmi z naszej parafii?
Jak w naszej wspólnocie wygląda zaangażowanie świeckich w posługę liturgiczną?
Co cenimy w klimacie naszej parafii? Co utrudnia nam przynależenie do tej wspólnoty?
Do czego świeccy są zaangażowani w społeczności parafii? Czy są realnie współodpowiedzialni?
Jaką działalność misyjną (lokalną), kulturalną, wychowawczą prowadzi nasza parafia?
W jaki sposób możemy rozwinąć współpracę pomiędzy świeckimi a kapłanami, aby jedni i drudzy czuli się odpowiedzialni za Kościół?
Czy istnieje w naszej parafii Rada Parafialna? Jak oceniamy jej działanie?
Jaki mamy wpływ na rozeznawanie i planowanie zadań duszpasterskich?
Jakie wspólne działania między parafiami i wspólnotami dostrzegam?
W jaki sposób możemy uczyć się synodalności i współodpowiedzialności za Kościół?
Czy jest coś jeszcze, czym chciałbyś się podzielić?

Zespoły synodalne odpowiadały na dowolnie wybrane pytania. Zespół Diecezjalny opracował pierwszą wersję szczegółowej syntezy diecezjalnej. Archidiecezjalne Spotkanie Presynodalne, na którym przedstawiono i przedyskutowano treść syntezy diecezjalnej, odbyło się 14 czerwca 2022 roku. Na spotkaniu był obecny arcybiskup Tadeusz Wojda, duszpasterze, osoby życia konsekrowanego oraz wierni archidiecezji gdańskiej.

Po spotkaniu presynodalnym powstała ostateczna wersja dokumentu. Uwzględniono w niej uwagi zgłoszone bezpośrednio na spotkaniu presynodalnym oraz po nim (drogą mailową), a także uwagi Zespołu Diecezjalnego, który tworzył syntezę.

Powtarzającą się trudnością było przyjęcie pewnego novum metody synodalnej. Liczne wspólnoty, pomimo dobrej woli, nie zdążyły uchwycić stylu tego procesu i traktowały Synod jako raportowanie stanu Kościoła. W późniejszych odcinkach etapu diecezjalnego syntezy skłaniały się bardziej ku szczegółowym problemom danych wspólnot niż ku opisowi samej drogi synodalnej.

1.2 Czego uczyły nas prace synodalne – doświadczenie konsultacji

W parafiach i wspólnotach zostali powołani koordynatorzy Synodu. Informacje o trwaniu Synodu były przekazywane w ogłoszeniach parafialnych, przez strony internetowe oraz grupy parafialne włączone do planu pracy. Niestety, wielu duszpasterzy nie podjęło dostatecznego trudu poznania, na czym polega synodalność, stąd ogłoszenia były lakoniczne i jakby „z obowiązku”. Do przeprowadzenia konsultacji ze środowiskami z tzw. peryferii zgłosiły się siostry misjonarki ze zgromadzenia „Słudzy Ewangelii” oraz środowisko powiązane z Kongresem Katoliczek i Katolików.

Zainteresowanie Synodem było niskie, poszczególne grupy synodalne liczyły średnio kilkanaście osób. Do Zespołu Diecezjalnego dotarły 104 syntezy (parafii w archidiecezji jest 201, nie licząc wspólnot). Bardzo często osoby praktykujące na co dzień, pytane o udział w Synodzie, odpowiadały, że „im w Kościele wszystko pasuje” i nie widzą potrzeby spotykania się, niektórzy przejawiali pogląd niechętny zmienianiu Kościoła w Rzymie, okazywano również oburzenie, kwitując sprawę słowami: „nie będę pouczać papieża”. Takie podejście było zapewne wynikiem niedoinformowania, ukazywało brak potrzeby współodpowiedzialności za swoją parafię, miało też uwarunkowania zewnętrzne – oddziaływał przekaz medialny, w którym Synod o synodalności kreowano jako reformę Kościoła. Sporo zamieszania wywołała droga synodalna w Niemczech i kontrowersje związane z jej przebiegiem.

Szczególnym rysem spotkań synodalnych było to, że prawie wcale nie brała w nich udziału młodzież.

Na poziomie diecezji odbyły się trzy spotkania wprowadzające koordynatorów do pracy synodalnej. Na stronie diecezjalnej <https://www.diecezja.gda.pl/artykuly/synod/wszystkie> prezentowano dokumenty synodalne, materiały wspomagające oraz bieżące informacje na temat wydarzeń związanych z Synodem. Osoby kontaktowe nagrały filmy z wyjaśnieniem sensu Synodu oraz omówieniem poszczególnych jego etapów.

Prezentacja syntezy szczegółowej na spotkaniu presynodalnym skupiła się na negatywnych cechach doświadczenia relacji wewnątrzkościelnych. Temat odbiegł od opisu doświadczeń ze spotkań synodalnych i zajęto się konkretnymi problemami (co nie było intencją Synodu o synodalności). W dyskusji pojawiła się wyraźna sugestia, aby zwracać uwagę na strony pozytywne. Trudno było przekonać uczestników, że synteza jest rezultatem zebranego materiału, który nie ma stanowić całościowego oglądu Kościoła diecezjalnego, ale przedstawiać zdania uczestników Synodu. Ta konfrontacja zwróciła uwagę duszpasterzy i mieszkańców diecezji, dotychczas obojętnych lub niechętnie podchodzących do działań synodalnych. Dzięki temu zrodziła się inicjatywa ponowienia i rozwinięcia działań synodalnych w diecezji – co zostało odczytane jako owoc działania Ducha Świętego.

[Źródło: https://synod.org.pl/archidiecezja-gdanska/]

Archidiecezja Gnieźnieńska

1.1 Przebieg synodu w archidiecezji

Uroczyste otwarcie synodu miało miejsce 17 października 2021 roku w Bazylice Archikatedralnej w Gnieźnie. Mszy Świętej przewodniczył i homilię wygłosił abp Wojciech Polak, Metropolita Gnieźnieński, Prymas Polski. W inauguracji uczestniczyli przedstawiciele rad duszpasterskich z dekanatów archidiecezji. Po Mszy Świętej odbyło się w Prymasowskim Wyższym Seminarium Duchownym w Gnieźnie pierwsze spotkanie synodalne. Jego celem było zapoznanie z ideą synodu oraz z poszczególnymi etapami jego przebiegu, w szczególności ze sposobem przeprowadzenia etapu diecezjalnego w Archidiecezji. Kolejnym spotkaniem synodalnym było posiedzenie Archidiecezjalnej Rady Duszpasterskiej Archidiecezji Gnieźnieńskiej. Odbyło się 22 października 2021 roku w Gnieźnie. Archidiecezjalna Rada Duszpasterska stanowiła diecezjalny zespół synodalny. W spotkaniu uczestniczył ks. prof. Paul Zulehner, który wygłosił referat na temat synodalności Kościoła i istoty obecnego Synodu. Diecezjalny Zespół Synodalny przyjął plan przeprowadzenia prac synodalnych i różnorodnych form spotkań synodalnych. Sekretariat diecezjalny synodu przygotował i przedstawił ankietę synodalną, która została umieszczona na stronie internetowej. W październiku i listopadzie odbyły się spotkania dla księży dziekanów oraz rejonowe spotkania dla kapłanów. Podczas tych spotkań uczestnicy zostali zapoznani z ideą synodu, z jego przebiegiem oraz ze sposobem organizacji w Archidiecezji. W grudniu 2021 roku wydana została publikacja z materiałami do przeprowadzenia spotkań synodalnych.

Od grudnia 2021 roku do maja 2022 roku odbywały się spotkania synodalne. Konsultacje przeprowadzono w ok. 320 grupach (w różnych grupach parafialnych, w grupach dekanalnych, w ruchach, grupach i stowarzyszeniach apostolskich, we wspólnotach zakonnych i między-zakonnych, w seminarium duchownym, w Studium Teologiczno-Pastoralnym, w domu pomocy seniorom, w domu samotnej matki, wśród bezdomnych, w domu księży emerytów, w grupach młodzieżowych, na spotkaniach dla katechetek i katechetów szkolnych oraz nadzwyczajnych szafarzy Komunii św.). Liczbę uczestników spotkań szacuje się na ok. 3500. Syntez razem: 216 (145 parafialnych, 16 dekanalnych, 14 grup młodzieżowych, 14 ruchów grup i stowarzyszeń, 6 sióstr zakonnych, 2 kleryków, 2 seniorów, 2 indywidualne, 1 spoza diecezji, 8 katechetów, 4 szafarzy, 1 osób bezdomnych i 1 z Domu Samotnej Matki). W ankiecie internetowej wzięło udział 478 uczestników (45,2% kobiet i 54,8 mężczyzn, średnia wieku – 34 lata). Przesyłane do sekretariatu syntez oraz wyniki ankiet posłużyły doprzygotowania przez grupę roboczą Diecezjalnego Zespołu Synodalnego projektu roboczego syntezy diecezjalnej.

Została ona przedstawiona na posiedzeniu Archidiecezjalnej Rady Duszpasterskiej 9 maja 2022 roku. Po dalszych konsultacjach sporządzono projekt syntezy, który został przyjęty podczas Diecezjalnego spotkania presynodalnego, które odbyło się 12 czerwca 2022 r. w Bazylice Archikatedralnej w Gnieźnie i w Centrum Edukacyjno-Formacyjnym.

Niniejsza synteza została przygotowana według wskazań zawartych w Vademecum Synodu o synodalności. Oficjalny podręcznik słuchania i rozeznawania w Kościołach lokalnych: etap pierwszy (październik 2021 – sierpień 2022). Aneks D. Przedstawiona zostanie w czterech punktach:

Proces konsultacji
Obszary wymagające uzdrowienia i nawrócenia w parafii i diecezji
W jaki sposób Duch zaprasza Kościół do wzrastania w synodalności, aby diecezja i parafie stały bardziej synodalne
Jakie obrazy kulturowe wyrażają nasze doświadczenia synodalności

1.2 Proces konsultacji

1.2.1 Najbardziej znaczące punkty samego procesu synodalnego

Zainicjowany szeroki proces konsultacji, w celu zebrania bogactwa synodalności jest sytuacją, z którą wielu uczestników spotkało się poraz pierwszy. Z tego względu towarzyszyły im zarówno lęki, obawy jak i nadzieje, wśród nich można wyróżnić:

1.2.1.1 Postawy

Postawę zaskoczenia i wdzięczności za stworzenie przestrzeni i danie możliwości do zabrania głosu w Kościele, zwłaszcza przezświeckich. Postawę lęku przed wejściem na drogę synodalną kojarzoną np. z „drogą niemiecką”. Postawę niedowierzania, co mogą zwykli parafianie powiedzieć o Kościele, czy ich głos będzie w ogóle usłyszany, i czy będzie miał realny wpływ na zmiany w parafii i Kościele.

1.2.1.2 Mocne punkty konsultacji

Pierwszym owocem konsultacji był sam fakt spotkania, które często łączyło osoby prezentujące różnolite grupy/wspólnoty i mające różnorakie doświadczenie Kościoła. Spotkania synodalne mimo, iż wzbudzały emocje i obawy, stały się doświadczeniem bardzo pozytywnym i dały przestrzeń do wypowiadania się i słuchania. Podkreślano, że wiele problemów bierze się z braku komunikacji, i jednocześnie proszono, aby takie spotkania odbywały się regularnie. Sami uczestnicy podkreślili, że z nadzieją patrzą na synodalny styl prowadzenia parafii. Doceniano dar spotkania po trudnym czasie pandemii. W niektórych miejscach ogłoszenie spotkań synodalnych było mobilizacją do przełamania bariery powstałej przez czas izolacji. W jednej z parafii, w której w pracę Synodu zaangażowało się 130 uczestników, spotkania trwały wiele godzin i mimo to pozostawiły niedosyt dzielenia się. Również grupy nadzwyczajnych szafarzy igrupy szkolnych katechetek i katechetów odbyły konsultacje synodalne gromadząc znaczne liczbowo grupy uczestników. Różnorodność grup, nieograniczanie ilości uczestników i czasu trwania spotkań to również mocna strona konsultacji. Wiele osób podkreślało, że nie miało okazji, aby kiedykolwiek wypowiedzieć się o Kościele czy duszpasterstwie w swojej parafii. Dobrą stroną procesu były informacje o odbytych spotkaniach synodalnych na stronie archidiecezjalnej

1.2.1.3 Słabe punkty konsultacji

Rozpoczęcie spotkań w czasie trwania pandemii wzbudzało u niektórych obawę przed zakażeniem, a w późniejszym czasie wybuch wojny na Ukrainie spowodował spadek zainteresowania synodem. Jednak dużo częstszą przyczyną był brak zainteresowania czy wręcz negacja samej idei synodu przez świeckich i księży. Zgłaszano również, że w niektórych parafiach nie było żadnych informacji o synodziei takie spotkania się nie odbyły. Słabością był również fakt, iż spotkania były zdominowane przez proboszcza, który nie dopuszczał do rozmowy o sprawach parafii, proponował dyskusję tylko ogólnie o Kościele. W niektórych miejscach nie było też możliwości wypowiedzenia swoich oczekiwań i pragnień, proboszcz nie dopuszczał do wymiany zdań. Wiele osób podkreślało, że ich największą trudnością była trema przed publicznym wypowiadaniem się i nieznajomość problemów Kościoła.

1.2.1.4 Nieobecni w procesie

Mimo planów i prób dotarcia do możliwie szerokiego środowiska, umiejscowionego na peryferiach Kościoła, w syntezach nie wybrzmiał głos np. środowisk homoseksualnych czy ekumenicznych. Jednym z powodów jest społeczny profil archidiecezji. Nie ma na jej terenie ośrodków wielkomiejskich, w których wymienione powyżej środowiska są o wiele bardziej reprezentowane.

1.2.2 Jakie tematy były powodem napięć i nieporozumienia

Analiza pokazała, że najwięcej emocji wywołały odmienne uwagi i komentarze. Uczestnicy przyznawali, że ich przekonania i poglądy sprawiają, że nie potrafią słuchać z empatią i uwagą, trudno im rozmawiać bez osądzania.
Punktem zapalnym były tematy dotyczące przede wszystkim medialnej krytyki Kościoła (pedofilia, sprawy finasowania parafii, politykowania w Kościele i brak świadectwa wiary).
Trudnością w rozmowach okazało się znalezienie sposobu przyciągnięcia na nowo ludzi, którzy odeszli z Kościoła czy rozmowy z osobami niewierzącymi. Jedni traktowali ten temat jako troskę, inni jako mieszanie się do życia innych.
Bardzo zróżnicowanym punktem był sposób spostrzegania kapłanów. Dyskusje były w bardzo skrajnym wydaniu od: jak trudno być dziś kapłanem wobec powszechnej krytyki i hejtu, często kapłan pozostaje z tym sam poprzez bardzo negatywne spojrzenie na postawy kapłanów aż po słowa wdzięczności za dar obecności i bycia dla parafii.
Odmienne zdania były również w temacie formalizowania wiary i praktyk religijnych młodzieży i dzieci przygotowujących się do przyjęcia sakramentów np. poprzez zbieranie podpisów w książeczkach.

1.2.3 Co było znaczące w syntezach

Spotkania pozwoliły dokonać wspólnej diagnozy, w jakim miejscu znajduje się
We wszystkich syntezach była widoczna troska o przyszłość Kościoła.
Syntezy ukazały niedosyt dialogu w parafiach i wręcz są wołaniem o kolejne
Spotkania synodalne znacząco pokazały głód świadectw ukazujących wartość wiary i Ewangelii w życiu człowieka, jak również prośbę o zmianę języka w listach pasterskich Episkopatu: za dużo jest w nich pouczeń i teorii, za mało dzielenia się wiarą.
Znaczące były głosy dotyczące relacji: kapłani – świeccy, które wymagają uzdrowienia.
Seniorzy m.in. zwrócili uwagę na widoczną niekiedy obojętność duchowieństwa na osoby z marginesu społecznego, trzymanie dystansu do spraw i osób z spraw i osób z peryferii. W kwestii pomocy osobom starszym, schorowanym słowa wdzięczności kierowane były do młodych wolontariuszy. Jednak sami seniorzy przyznają, że problem niekiedy jest z ich strony, bo ich duma nie pozwala prosić o pomoc.
Cennym głosem były wypowiedzi osób z peryferii, szczególnie bezdomnych.

1.2.4 Co Duch wskazywał wspólnocie

Światła: Dużą radością jest to, że po trudnych doświadczeniach (zwłaszcza pandemii) wraca „normalność” w codzienne życie parafii. Nieocenionym darem jest możliwość korzystania z Sakramentów świętych i Eucharystii. Cieszy działalność Caritasu i podejmowane akcje charytatywne, dbałość proboszczów o świątynie i cmentarze. Bardzo pomocne są homilie objaśniające Słowo Boże i skłaniające do refleksji oraz poprawy życia. Wierni doceniają w homiliach brak politykowania. Cieszy obecność różnych grup w parafiach jak również dobrze opracowane strony internetowe czy profile w mediach społecznościowych. Doceniona została rola wspólnot ewangelizacyjnych oraz podejmowanych inicjatyw parafialnych i akcji kulturalnych. Wierni cenią otwartość kapłana i bycie z nimi. Podkreślono piękno sprawowanej liturgii w katedrze gnieźnieńskiej podczas uroczystości. Osoby bezdomne wyrażały swoją wdzięczność wobec Kocioła za jego troskę o osoby wykluczone i niepozostawianie ich samych sobie.
Cienie: Lista cieni okazała się długa. To brak stałych relacji i pokory w relacjach (na linii proboszcz – parafianie), brak szybkich reakcji ze strony Episkopatu i jednego spójnego głosu biskupów w ważnych kwestiach społecznych, widoczny rozdźwięk pomiędzy głoszonym Słowem Bożym a stylem życia wielu osób duchownych, niesłuchanie i krytyka papieża lub biskupów przez kapłanów w obecności wiernych co osłabia ich wiarę, wywyższanie się kleru jako wyższej klasy, wielu kapłanów zachowuje się jak osoby zajmujące się biznesem, a nie sprawami wiary, schematyczność w działaniach duszpasterskich, brak elastyczności i brak znajomości życia parafian, podcinanie skrzydeł pragnącym działać, smuci mała przejrzystość finansów Kościoła, mała dostępność hierarchów oraz nierozliczone sprawy nadużyć, brak współpracy między parafiami

Wszystkie syntezy podkreślały spadek powołań kapłańskich i zakonnych, spadek liczby wiernych praktykujących szczególnie dzieci i młodzieży. Bólem napełniają nagłaśniane skandale i przestępstwa z udziałem kapłanów. Smuci także fakt, że w niektórych parafiach nie istnieją grupy duszpasterskie dla młodzieży. Bardzo zniechęca małe zaangażowanie wiernych w życie parafii, malejąca liczba uczestniczących w lekcjach religii, rosnąca liczba rozwodów, problemy ze znalezieniem rodziców chrzestnych, brak autorytetów w Kościele. Zauważa się, że ludzie ograniczają się jedynie do życia sakramentalnego, traktując Kościół jak sklep, instytucję. Ma się wrażenie, że dzieci i młodzież przychodzą do kościoła i korzystają z sakramentów z konieczności bądź obowiązku (z okazji I Komunii Świętej czy bierzmowania), po czym zaprzestają praktyk religijnych. Młodzi ludzie przystępują do sakramentu bierzmowania na wypadek ślubu, świadka na ślubie czy bycia chrzestnym, zawierają związki małżeńskie, czy chrzczą dzieci, „bo tak wypada”. Rodzina przestała być szkołą wiary, brak przykładu rodziców w przekazywaniu i umacnianiu wiary. Osoby życia konsekrowanego podkreślały, że nie zawsze jest szanowana ich praca, bardzo rzadko korzysta się z ich wiedzy i doświadczenia. Smuci także minimalizacja pomocy osobom z marginesu społecznego. Podkreślano, że łatwiej pomaga się osobom mieszkającym dalej, niż mieszkającym tuż obok. Uczestnicy spotkań uważają, że małe zaangażowanie w życie parafii wynika ze spadku autorytetu Kościoła wynikającego ze skandali, min. molestowania, niedostępności kapłanów i spustoszenia, które wprowadził COVID-19, także medialne nagłaśnianie środowisk mniejszości seksualnych.

[Źródło: https://synod.org.pl/archidiecezja-gnieznienska/]

Diecezja Gliwicka

Diecezja gliwicka obchodzi w tym roku 30. rocznicę istnienia (bulla Jana Pawła II Totus Tuus Poloniae populus – 25 marca 1992). Diecezjalny etap drogi synodalnej jest okazją do słuchania i dialogu na poziomie lokalnym – diecezjalnym. Zgodnie z Vademecum synteza jest aktem rozeznania i wkładem w następny etap procesu synodalnego: „W tym sensie synteza nie tylko informuje o wspólnych tendencjach i punktach zbieżnych, ale także uwypukla te punkty, które trafiają w sedno, inspirują oryginalny punkt widzenia lub otwierają nowy horyzont”.

„Mapa drogowa” spotkań w diecezji gliwickiej podążyła w trzech kierunkach: I) Droga synodalna – parafia; II) Droga synodalna – młodzi; III) Droga synodalna – peryferia.

Przygotowano konspekty-materiały dla pięciu spotkań formacyjnych (wersje dla młodzieży i dla parafii/wspólnot) oraz zestaw pytań ankietowych do dyskusji w grupach:

W drodze do Emaus (Łk 24,13-35) – „Towarzysze podróży” (grudzień);
Spotkanie z młodzieńcem(Mk 10,17-37)– „Rozeznawanie i podejmowanie decyzji” (styczeń);
Spotkanie z Piotrem (J 21,15-19) – „Władza i uczestnictwo”(luty);
Spotkanie z Samarytanką(J 4,6-42) – „Prowadzenie dialogu w Kościele
i społeczeństwie”(marzec);
Spotkanie z synami Zebedeusza(Mk 10,35-45) – „Współodpowiedzialni w misji”(kwiecień).

Do konspektów dołączono zestaw pytań ankietowych z zachętą do tworzenia syntezy parafialnej czy wspólnotowej.

Wokół wskazanych tematów gromadziły się diecezjalne grupy synodalne: 61 grup parafialnych (na 156 parafii); 30 grup w ramach wspólnot i stowarzyszeń oraz kilka grup z peryferii. Specjalną grupę stworzyło środowisko akademickie (DA Resurexit) i seminaryjne (Międzydiecezjalne Wyższe Seminarium Duchowne w Opolu), w których uczestniczyli zaproszeni goście z różnych środowisk. Oto niektóre uwagi tego gremium:

„Wielu uczestników zgodziło się w tym, że w Kościele często do drugiego człowieka podchodzi się z wyższością i uprzedzeniami wobec niego, co jest znaczną barierą w budowaniu dobrych relacji. Rzeczą, która niezwykle utrudnia budowanie relacji jest hermeneutyczność grup, które już istnieją, przez co ciężko poczuć się członkiem danej wspólnoty. Lęk przez odrzuceniem, który pojawia się wśród nowych osób sugeruję, że należy coś zmienić w naszym funkcjonowaniu. Natomiast tym, co każdy z nas może wnieść do wspólnoty jest bez wątpienia zaangażowanie, poświęcenie czasu, wrażliwość wobec drugiego człowieka oraz wysłuchanie go. Ważną kwestią jest również, wychodzenie z prośbą do bliźniego, aby pokazać mu, że potrzebujemy pomocy”.

„Ciekawe w synodzie DA jest to, że uczęszczają na niego również niektórzy klerycy z seminarium w Opolu. Dla niektórych z nas jest to sporym zaskoczeniem, że oni wychodzą do świeckich. Tak powinno być, nie można się zamykać tylko i wyłącznie w swoim środowisku. Ważny jest kontakt między każdą ze stron i wzajemna wymiana zdań (…). „Spotkania z klerykami i gośćmi pomogły mi uzyskać trochę więcej wiedzy i doświadczenia na różne ważne tematy, które nie są zbyt często lub prawie w ogóle poruszane w kościołach czy na kazaniach. Mogłam porozmawiać w grupie i zobaczyć coś z innej perspektywy, a także podzielić się moim cennym doświadczeniem i przeżywaniem Kościoła. Zrozumiałam, że życie świeckich w kościele jest ważne i ich żywe uczestnictwo w sprawach Kościoła”.

1.1 Droga synodalna – parafia

W każdej z 61. parafii proboszcz – po konsultacjach – wskazał osobę świecką jako koordynatora parafialnej grupy synodalnej. Natomiast wspólnoty, stowarzyszenia i grupy działające w naszej diecezji wyłoniły swoich przedstawicieli (koordynatorów). Zaangażowanie wiernych ujawniło autentyczną troskę o Kościół jako „wspólnotę wspólnot” – stworzyło też przestrzeń dla wysłuchania się, zebrania doświadczeń, nowych pytań oraz wyrażenia obaw w duchu biblijnej zasady „co Duch mówi do Kościołów” (Ap 2,17). Spotkania synodalne były połączone z modlitwą i dyskusją. W diecezji odbyły się również – poza uroczystą inauguracją liturgiczną – dwa spotkania plenarne w Centrum św. Jana Pawła II w Gliwicach (w lutym i maju br.) z udziałem biskupów i koordynatorów grup z całej diecezji.

W grupach parafialnych w różny sposób kształtowano schemat spotkań (wielość form); oprócz spotkań wspólnych stworzono możliwość, np. wypowiedzenia się poprzez składanie anonimowych odpowiedzi na wybrane pytania do skrzynki z napisem „synod”. Jednak zainteresowanie spotkaniami było raczej niewielkie, zwłaszcza osób z tzw. peryferii, a wśród pisemnych odpowiedzi ankietowych wpłynęły raczej “przychylne” uwagi. Większość osób uczestniczących w spotkaniach to ludzie z istniejących już wspólnot lub będący blisko Kościoła, stąd ich punkt widzenia wyrażał troskę, akceptację, zrozumienie zadań i misji Kościoła.

Ilość odpowiedzi pisemnych była niewielka, ale wśród nich „dało się odczuć szczerą troskę o Kościół, ale też trochę bezradność” (sugestia grupy parafialnej).

[Źródło: https://synod.org.pl/diecezja-gliwicka/]

Archidiecezja Katowicka

1.1 Wprowadzenie

Wspólnie wyruszyliśmy w drogę aby wzajemnie się, „spotkać, słuchać i rozeznawać”. Kościół Boży został zwołany na Synod. Również Kościół w archidiecezji katowickiej przyjął zaproszenie do odpowiedzi na pytania dotyczące jego życia i misji. Celem nadrzędnym Synodu było doświadczenie spotkania, które daje przestrzeń na wymian doświadczeń i refleksję o Kościele. Podążanie razem drogą synodalną ukazuje naturę Kościoła jako wspólnoty pielgrzymującej.

W archidiecezji katowickiej odbyło się 351 spotkań na różnych poziomach i o różnych profilach. Diecezjalny etap Synodu składał się z dwóch części. Część pierwsza obejmowała:

spotkania w grupach dekanalnych z przedstawicielami poszczególnych parafii dekanatu – 35 spotkań;
spotkania księży posługujących w poszczególnych dekanatach – 31 spotkań;
spotkania w grupach profilowanych (w ramach ruchów, wspólnot i stowarzyszeń, zgromadzeń zakonnych, a także celowo wytypowanych środowisk duszpasterskiego oddziaływania np. uczniowie, młodzież, więźniowie, osoby społecznie wykluczone, ubogie i niepełnosprawne) – 135 spotkań.

Drugą część zrealizowano na poziomie parafii, gdzie osoby zainteresowane udziałem w Synodzie mogły zgłosić się do swoich księży proboszczów. Ci, wraz z koordynatorami parafialnymi – wcześniej uczestniczącymi w spotkaniach dekanalnych – przeprowadzili spotkania dla osób zainteresowanych. Liczba takich spotkań na poziomie parafii była zależna od ilości osób chętnych i potrzeb uczestników. W 135 parafiach przeprowadzono 150 spotkań.

1.2 Organizatorzy

Organizatorami spotkań synodalnych byli:

na poziomie archidiecezji katowickiej:
Zespół ds. koordynacji prac synodalnych: ks. dr Roman Chromy, dr hab. Aleksander Banka, red. Dominika Szczawińska-Ziemba;
Sekretariat Synodu: Barbara Cichorska, Kinga Ludwiczak;
na poziomie dekanatów:
Koordynatorzy dekanalni – księża powołani dekretem Metropolity Katowickiego;
Zastępcy koordynatorów – osoby świeckie mianowane przez koordynatorów dekanalnych;
na poziomie parafii:
Duszpasterze;
Członkowie parafialnych rad duszpasterskich, animatorzy wspólnot parafialnych i katecheci.

1.3 Metodologia

Spotkania przebiegały w oparciu o ignacjańską metodę kręgów magis – wypracowaną przez jezuitów, znaną i sprawdzoną metod rozeznawania wspólnotowego. Każde spotkanie rozpoczynało się wspólna modlitwą, przedstawieniem zasad oraz przebiegu spotkania. Następnie uczestnicy w czasie modlitewnego milczenia przygotowywali się do odpowiedzi na trzy następujące pytania:

Jak postrzegam dziś Kościół katolicki (parafialny, diecezjalny, lokalny, wspólnotowy)?
Co uważam w tym Kościele za szczególną wartość. a co za szczególną słabość?
w jaki sposób – na miarę naszych możliwości – możemy te rozpoznane słabości przezwyciężać?

W czasie pierwszej rundy odpowiedzi każdy uczestnik wyrażał swoje zdanie nt. powyższych kwestii, odnosząc się do swoich doświadczeń, przeżyć i odczuć. Potem następowało modlitewne milczenie. W kolejnej rundzie uczestnicy mogli odwołać się do tego, co usłyszeli od innych osób oraz podzielić tym, co poruszyło ich najbardziej. Kolejne modlitewne milczenie było czasem na indywidualne przygotowanie do odpowiedzi na pytanie, co w tym momencie w szczególny sposób dotknęło uczestników, czym jeszcze chcieliby podzielić się z innymi (myśli, skojarzenia, obrazy, rodzące się uczucia). W trzeciej rundzie głos zabierały tylko chętne osoby. Spotkanie kończyło się podsumowaniem koordynatora i krótką modlitwą.

Zaproponowane pytania synodalne miały charakter pomocniczy, a koordynator mógł podać grupie inne pytania, bardziej dopasowane do jej charakteru i potrzeb, dbając jednak, aby nawiązywały do synodalnych dokumentów: Vademecum Synodu o synodalnosci (dalej: Vademecum) i Dokumentu przygotowawczego XVI Zwyczajnego Zgromadzenia Ogólnego Synodu Biskupów „Ku Kościołowi synodalnemu: komunia, uczestnictwo i misja”(dalej: Dokument przygotowawczy).

Uczestnikom spotkań przypominano, ze ich istotą nie jest wypracowanie materiału do streszczenia, ale dzielenie się doświadczeniem Kościoła w klimacie życzliwości, szacunku i otwartości. Streszczenie było elementem dodatkowym, sporządzonym przez koordynatora na potrzeby Zespołu ds. koordynacji prac synodalnych.

1.4 Synteza

Syntezę synodalną sporządzono w oparciu o Dokument przygotowawczy. Uwzględniono w niej dziewięć kwestii wskazanych w tym dokumencie (IV, p. 30); uczestnicy spotkań synodalnych nie odnosili się bowiem do problematyki ekumenizmu.

[Źródło: https://synod.org.pl/archidiecezja-katowicka/]

Diecezja Kaliska

Zadanie, które powierzył nam papież Franciszek, aby przyjrzeć się wspólnej drodze, zostało podjęte z odpowiedzialnością i odwagą. Aby doprowadzić do skutecznego procesu konsultacji, trzeba było wyłonić zespół, który będzie koordynował prace w diecezji. W skład diecezjalnej rady synodalnej weszły osoby duchowne, świeccy i osoby konsekrowane z różnych środowisk. Zespół rozpoczął pracę od przeprowadzenia wzajemnego słuchania we własnym gronie.

Pierwsze spostrzeżenia doprowadziły do przekonania, że rozmowa o Kościele jest bardzo potrzebna, że odpowiada na głębokie pragnienia związane z przeżywaniem wiary. W oparciu o to dzielenie zostały sformułowane pytania, które stanowiły punkt wyjścia do konsultacji synodalnych. Główne pytanie dotyczyło tego kim jestem i jak czuję się w Kościele? Co dostarcza mi najwięcej radości, a co zasmuca? Czego najbardziej mi brakuje?

Każda parafia została zobowiązana do zorganizowania własnego parafialnego zespołu synodalnego, tak, aby zaangażować jak najwięcej osób. To właśnie udział świeckich z tych zespołów miał pozwolić dotrzeć do peryferii. Nie było to łatwe zadanie, ponieważ osoby z obrzeży Kościoła nie były za bardzo zainteresowane udziałem w synodzie.

Zadaniem zespołów było przygotowanie w parafiach spotkania synodalnego, które miało formę realnego spotkania. Zalecono, aby odbyły się trzy takie konsultacje, każde poprzedzone adoracją Najświętszego Sakramentu. W skali diecezji w synodzie uczestniczyło około 0,2% mieszkańców. Na szczególną wagę zasługuje uczestnictwo osób, którym szczerze zależy na dobru Kościoła. W znacznej mierze są to osoby zaangażowane w działalność parafii, ale nie tylko. Na spotkania synodalne przychodziły również osoby nie związane z żadną wspólnotą czy ruchem.

Najbardziej znaczące w całym procesie konsultacji był fakt, że została stworzona przestrzeń do szczerej rozmowy o Kościele i wierze. Pomimo funkcjonowania struktur kościelnych, grup duszpasterskich, możliwość wymiany myśli jest tak naprawdę bardzo skromna. Wywołanie tematu skłoniło do podjęcia kroków, aby spotkać się i wzajemnie wysłuchać. Doprowadziło to do przełamania istniejącego dotychczas stereotypu, który dzielił Kościół pomiędzy duchownymi a świeckimi. Analiza poszczególnych syntez parafialnych pozwala dostrzec także pewną zgodność w patrzeniu na Kościół. Wierni, biorący udział w spotkaniach synodalnych, dostrzegają praktycznie te same dobre jak i słabe strony funkcjonowania Kościoła, co jest jasnym sygnałem działania Ducha Świętego, poruszającego serca chrześcijan do jeszcze większej troski i zaangażowania w odnowę oblicza wspólnoty uczniów Chrystusa.

Mocnym punktem procesu okazali się świeccy koordynatorzy parafialni, którzy podjęli zadanie z wielką odpowiedzialnością, co przyniosło skutek w postaci przeprowadzenia procesu na poziomie parafialnym. Wielu z nich odczytało swoje zadanie jako misję i pełniło ją w duchu chrześcijańskiego powołania. Te postawy są najbardziej godne uwagi. Zaangażowanie wyzwoliło radość, która okazała się większa od pierwotnego lęku przed podjęciem zadania. Słabym punktem niewątpliwie były trudności w dotarciu do osób z peryferii Kościoła. Smutkiem napawa również fakt, że około 40% parafii nie podjęło drogi synodalnej w swoim środowisku.

Największym owocem Ducha Świętego jest otwartość na siebie nawzajem oraz wobec samego siebie. Uczestniczy mogli się przekonać, że odmienność w postrzeganiu wiary nie musi być przeszkodą, ale bogactwem, które każdy wnosi. Szczególnie mogli doświadczyć jej ci, którzy wyrażali uwagi krytyczne wobec zjawisk mających miejsce na łonie Kościoła. Choć prowadziło to do powstawania napięć, to nikt nie został nieuszanowany. Wśród tematów, które powodowały napięcia należy wymienić: funkcjonowanie administracji kościelnej, stosunek do osób z obrzeży Kościoła, lub osób, które nie należą do wspólnoty wiernych. Należy mieć jednak nadzieję, że spotkania synodalne będą nie tylko piękną kartą w historii parafii, lecz przyczyniły się one do uruchomienia procesu i staną się trwałą tendencją, normalnym sposobem funkcjonowania wspólnot parafialnych.

[Źródło: https://synod.org.pl/diecezja-kaliska/]

Diecezja Kielecka

1.1 Synteza synodalna diecezji kieleckiej – wstęp

Synod o synodalności Kościoła lokalnego i powszechnego stanowi próbę odpowiedzi jak Kościół i jego działalność rozumiana jest przez wiernych zaangażowanych w życie parafii. Niewątpliwie jest także próbą odnalezienia na nowo ruchów i wspólnot w życiu Kościoła oraz zniwelowania dystansu, jaki mógłby być pomiędzy duchowieństwem a świeckimi.

Synteza Kościoła Kieleckiego jest efektem dziewięciu miesięcy konsultacji w grupach synodalnych na szczeblu parafialnym i diecezjalnym. Synteza zdefiniowała postulaty, jakie powstawały w czasie prac w zespołach synodalnych na poziomie parafii i różnych wspólnot działających na terenie diecezji kieleckiej. Realizacja tychże postulatów powinna wpłynąć na poprawę relacji wewnątrzkościelnych, wzmocnić tożsamość i odpowiedzialność wszystkich tworzących wspólnotę wiary diecezji kieleckiej.

Diecezjalny zespół synodalny został powołany w październiku 2021 roku, a od listopada zaczęły powstawać lokalne zespoły synodalne zarówno w parafiach, jak i we wspólnotach zakonnych czy innych – młodzieżowych i ruchach kościelnych istniejących na terenie diecezji.

Synteza to owoc konsultacji, które trwały od listopada2021 roku do końca maja 2022 roku. Dotyczyły one wizji Kościoła i oceny jego działalności w obszarze posługi:

sakramentalnej,
ewangelizacyjnej,
caritas
misyjnej.

Synteza jest owocem ponad osiemdziesięciu sprawozdań, które napłynęły do zespołu diecezjalnego z różnych stron diecezji i środowisk. Na podstawie postulatów, które napłynęły z diecezji, zespół opracował dziesięciostronicową syntezę. Członkowie zespołu zwrócili uwagę, że przeprowadzone konsultacje na poziomie parafii i innych środowisk zaangażowanych w życie Kościoła, są nowym doświadczeniem dla samego lokalnego Kościoła. W ocenie zespołu, pierwszy etap synodu na poziomie diecezjalnym wniósł nową jakość uczestnictwa w Kościele i zwrócił uwagę na współodpowiedzialność wszystkich wiernych za Kościół, a w wielu parafiach pozwolił wiernym po raz pierwszy doświadczać autentycznej odpowiedzialności za Kościół. Na spotkaniach synodalnych na szczeblu lokalnym pojawiły się takie kwestie jak potrzeba poszerzenia intelektualnej i duchowej oferty duszpasterskiej oraz zniwelowania dystansu międzyduchowieństwem a świeckimi. Zwrócono uwagę, że głoszenie słowa Bożego i piękno sprawowanej liturgii stanowi ważny element ewangelizacji. Podkreślono także, że współczesna praca ewangelizacyjna odbywa się w środowiskach silnie zlaicyzowanych, zwłaszcza przez media, które mają ogromny wpływ na kształtowanie ludzkich postaw. Często są to propozycje antychrześcijańskie. Ponadto zaznaczono, że najtrudniej rozmawia się i prowadzi misję ewangelizacyjną z ludźmi zranionymi lub żyjącymi w dobrobycie, którzy zatracili potrzebę życia wiecznego. Akcentowano potrzebę pogłębienia wiary poprzez skupienie na relacji z Bogiem; pragnienie wierności Chrystusowi; potrzebę umiłowania Eucharystii, modlitwy i wsłuchania się w Jego głos, rozeznawania, co Jezus mówi do lokalnych wspólnot i lokalnego Kościoła.

Załączona synteza synodalna diecezji kieleckiej nie zawiera propozycji do wdrożenia, ale jest syntezą nadesłanych wypowiedzi, zgodnie z regulaminem pracy przekazanym przez Stolicę Apostolską.

Ks. Jarosław Czerkawski

Synteza synodalna Diecezji Kieleckiej

Syntezę opracował zespół synodalny diecezji kieleckiej, na podstawie materiałów otrzymanych od zespołów synodalnych, na polecenie ks. bpa Jana Piotrowskiego

Ks. Jarosław Czerkawski – koordynator Ks. Mirosław Cisowski

Ks. Marcin Rokita

Jan Strumiłowski
Natalia Białek
Małgorzata Krzysztofik
Weronika Leszczyńska
Marek Pycia

[Źródło: https://synod.org.pl/diecezja-kielecka/]

Kielce 2022

Diecezja Legnicka

Dnia 24 października 2021 r. w Katedrze Legnickiej pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła Biskup Andrzej Siemieniewski uroczyście ogłosił rozpoczęcie etapu diecezjalnego XVI Zwyczajnego Zgromadzenia Synodu Biskupów, który w dniach 9-10 października br. został zwołany przez Papieża Franciszka w Rzymie. Hasłem przewodnim rozpoczętego procesu synodalnego jest wezwanie: Ku Kościołowi synodalnemu: komunia, uczestnictwo i misja.

Fakt rozpoczęcia etapu diecezjalnego został poprzedzony specjalną prośbą Biskupa Legnickiego skierowaną do wszystkich Diecezjan. Biskup Siemieniewski napisał: „Zwracam się z prośbą do kapłanów o odmówienie wspólnie z wiernymi modlitwy Adsumus Sancte Spiritus w intencji Synodu po każdej Mszy św. w najbliższą niedzielę. Bardzo proszę wszystkich Diecezjan o polecanie Bożej Opatrzności Synodu również w modlitwie indywidualnej” („Legnickie Wiadomości Diecezjalne” 33:2021 nr 4 s. 58).

Kierując się dokumentami przygotowanymi przez Stolicę Apostolską, a szczególnie Vademecum Synodu o synodalności, czyli Oficjalnym podręcznikiem słuchania i rozeznawania w Kościołach lokalnych, pierwszą decyzją Biskupa Legnickiego było powołanie diecezjalnej osoby kontaktowej. Dekretem nominacyjnym (L.dz. 1211/2021) Biskup Legnicki wyznaczył osobę (ks. Bogusław Drożdż) odpowiedzialną za konsultacje synodalne.

Pierwszym zadaniem diecezjalnej osoby kontaktowej było zapoznanie się z Dokumentem przygotowawczym XVI Zwyczajnego Zgromadzenia Ogólnego Synodu Biskupów, następnie ze wspomnianym już Vademecum. Oba dokumenty należało przeanalizować w kontekście przemówień papieża Franciszka (18.09.2021; 9.10.2022), wygłoszonej homilii (10.10.2021), Konstytucji apostolskiej Episcopalis Communio O synodzie Biskupów (15.09.2018) oraz dokumentu Międzynarodowej Komisji Teologicznej pt. Synodalność w życiu i misji Kościoła (2.03.2018).

W celu zapoznania się z metodologią synodu diecezjalna osoba kontaktowa, zwana też koordynatorem, komunikowała się z koordynatorami innych diecezji i archidiecezji w Polsce. Dokonywało się to zwłaszcza podczas comiesięcznym spotkań konsultacyjnych, organizowanych przez Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego SAC.

Ważnym diecezjalnym wydarzeniem o charakterze formacyjnym i informacyjnym były zorganizowane przez Wydział Duszpasterski Legnickiej Kurii Biskupiej spotkania rejonowe, które zgromadziły prawie wszystkich duszpasterzy Diecezji Legnickiej. Odbyły się one w trzech miejscowościach: Legnicy (25.10.2021), Jeleniej Górze (27.10.2021) i Bolesławcu (28.10.2021). Szczególnym gościem tych spotkań był prof. Aleksander Bańka, delegat Kościoła w Polsce na Synod Biskupów. Program tych spotkań obejmował: modlitwę, rozbudowane wprowadzenie w tematykę synodalną prezentowane przez Biskupa Legnickiego, prelekcję zaproszonego Gościa, a następnie dyskusję.

Vademecum Synodu o synodalności zalecało, aby przed sformułowaniem syntezy końcowej w diecezji zostało zorganizowane tzw. zebranie presynodalne. W Diecezji Legnickiej zebranie to objęło cztery etapy. Można powiedzieć, że były to cztery minizebrania presynodalne. Pierwsze z tych spotkań objęło osoby duchowne, które na mocy decyzji biskupiej zajmują w Diecezji Legnickiej czołowe miejsca w instytucjach kościelnych. Spośród tych osób w spotkaniu uczestniczyli m.in. pracownicy Legnickiej Kurii Biskupiej z moderatorem na czele, przełożeni Wyższego Seminarium Duchownego z rektorem na czele, pracownicy Legnickiej Caritas z dyrektorem na czele. Dnia 7.12.2021 r. w Domu Biskupa w spotkaniu uczestniczyło blisko 25 osób.

Drugie spotkanie o charakterze minizebrania presynodalnego odbyło się 10.12.2021 r. w Centrum Spotkań im. Jana Pawła II w Legnicy. Na to spotkanie zostali zaproszeni wszyscy duszpasterze Diecezji Legnickiej, w tym zakonnicy. Obecność nie była obowiązkowa. Ważne było, aby w spotkaniu uczestniczyły osoby zainteresowane Synodem. Na spotkanie przybyło blisko 50 duchownych reprezentujących prawie wszystkie dekanaty.

Trzecie spotkanie zgromadziło katolików świeckich reprezentujących świat zrzeszeń kościelnych działających w naszej diecezji, osoby zaangażowane w parafiach, najczęściej przynależące do Rad Parafialnych, jak i osoby niezrzeszone czy wprost mieszkańców Legnicy. Spotkanie zgromadziło blisko 100 osób. Miejscem zebrania było Centrum Spotkań im. Jana Pawła II w Legnicy. Spotkanie odbyło się 8.01.2022 r.

Ostatnie, czwarte minispotkanie presynodalne również odbyło się w Centrum Spotkań im. Jana Pawła II w Legnicy. W dniu 22.01.2022 r. przybyło na nie 35 osób. W zamierzeniu chodziło o spotkanie młodzieży, niemniej, co zrozumiałe, spora część młodzieży przybyła ze swoimi katechetami czy opiekunami. Były reprezentacje młodzieży ze wszystkich szkół prowadzonych przez zakony w naszej diecezji, także harcerze czy młodzież należąca do Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży.

Wszystkie powyżej wymienione spotkania presynodalne przebiegały według z góry przygotowanego programu. Rozpoczynały się modlitwą Adsumus Sanctae Spiritus, następnie było słowo Biskupa Legnickiego, później wprowadzenie koordynatora, który, po przedstawieniu kontekstu dla synodalnych pytań głównych i towarzyszących, zachęcał uczestników do wolnych wypowiedzi, dawania świadectwa i uczestniczenia w dialogach. Pojawiająca się dyskusja była nadto inspirowana teksami biblijnymi, szczególnie pochodzącymi z Dziejów Apostolskich. Całość spotkań była następnie syntetyzowana przez koordynatora i poprzez słowo zamykające Biskupa Legnickiego podnoszona do rangi wspólnie doświadczonego Bożego daru dla Kościoła lokalnego, który przez komunię, uczestnictwo i misję ma z coraz większą gorliwością realizować zbawcze zadanie Jezusa Chrystusa. Ostatnim akordem spotkań była wspólna Modlitwa do Maryi w intencji nowej ewangelizacji Diecezji Legnickiej, odwołująca się do I Synodu Diecezji Legnickiej (2007-2012), oraz błogosławieństwo Biskupa Legnickiego. Omawiane presynodalne spotkania zostały wcześniej zapowiedziane z pomocą diecezjalnych mediów. Z założenia nie były to spotkania zamknięte, które mogłyby kogokolwiek z góry wykluczyć. Dodatkowo fakt ich przeprowadzenia wraz z informacjami sprawozdawczymi został upubliczniony. Program spotkań uwzględniał również czas na posiłek.

Dla całości sprawozdania należy zaznaczyć, że diecezjalna osoba kontaktowa w porozumieniu z Biskupem Legnickiem wystosowała do wszystkich proboszczów specjalny list zachęcający do tego, aby w każdej wspólnocie parafialnej przeprowadzić tzw. spotkanie synodalne, które poza Parafialną Radą zgromadzi przedstawicieli wszystkich zrzeszeń kościelnych (grupy, wspólnoty, ruchy i stowarzyszenia), jak i osoby bardziej zaangażowane w życie parafii. W piśmie zaznaczono, że celem mającego się odbyć spotkania jest wspólne doświadczenie Kościoła, a podjęta modlitwa, refleksja i wymiana myśli ma docenić dotychczasową, jak również wyzwolić pomnożoną współodpowiedzialność za całą parafialną wspólnotę, która przede wszystkim jest komunią wiary, kultu i miłości.

Wystosowano również specjalne pisma do księży dziekanów. Ich także w imieniu Biskupa Legnickiego koordynator zachęcał do przeprowadzenia tzw. synodalnego spotkania, które zgromadziłoby wszystkich księży pracujących w poszczególnych parafiach jednego dekanatu. W dwóch wyżej przedstawionych pismach przypomniano o podstawowych dokumentach Synodu, jak i wprost postawiono pytanie ogólne: „Kościół synodalny, głosząc Ewangelię, «podąża razem». Jak owo «podążanie razem» realizuje się dzisiaj w waszym Kościele lokalnym? Do podjęcia jakich kroków zaprasza nas Duch Święty, abyśmy wzrastali w naszym «podążaniu razem»?” (DP 26; VS 5, 3). Poproszono również, aby owocem zorganizowanych spotkań były sugestie, przemyślenia czy postulaty dotyczące życia Kościoła w konkretnych warunkach środowiskowych danych parafii, przekazane do biura koordynatora.

Formalne przedstawienie etapu diecezjalnego Synodu o synodalności stanowi podstawę dla merytorycznej strony podjętych działań. Pierwszym i głównym tematem wszystkich spotkań były diecezjalne jubileusze, które z kolei stały się dodatkową inspiracją, także kontekstem, dla wszelkich innych kwestii charakteryzujących doświadczenie Kościoła lokalnego. Chodzi o jubileusz 30-lecia powołania Diecezji Legnickiej do istnienia oraz 25. rocznicę obecności Ojca Świętego Jana Pawła II w Legnicy, z czym była związana koronacja krzeszowskiego obrazu Matki Bożej Łaskawej. Trzeba również uwzględnić dwa wysokiej rangi wydarzenia, które znamionują podejmowaną dyskusję o Kościele lokalnym w kluczu „podążania razem”. Narzucającym się tematem, ciągle aktualnym, jest I Synod Diecezji Legnickiej z jego dokumentami, które zostały zatwierdzone przez ówczesnego Biskupa Legnickiego Stefana Cichego, z czym istotowo łączy się cały proces ich wdrażania w życie religijne legnickiego Ludu Bożego. Następne wydarzenie z kolei dotyczy urzeczywistnianego w Diecezji Legnickiej procesu beatyfikacyjnego sługi Bożego Henryka II Pobożnego. Proces ten może nie tylko stanowić dodatkową inspirację dla wzrostu pobożności, ale również odsłonić te obszary życia społeczno-kulturowego, którym z zasady nadaje się – z punktu widzenia społecznej integralności – ważne znaczenie. Chodzi o tożsamość narodową, pamięć historyczną, patriotyzm, kulturę religijną, w tym także sztukę sakralną, czy publiczną obronę wiary. W całość rozważań wplata się również fakt o historycznym znaczeniu, a mianowicie przejście czy też przeniesienie alumnów z legnickiego seminarium do Metropolitalnego Wyższego Seminarium Duchownego we Wrocławiu. Dokonuje się to w 30. roku istnienia diecezji i nie można tego faktu ani pominąć, ani pod żadnym pozorem uznawać za „sukces” i tak po prostu, jakby bezrefleksyjnie, tłumaczyć jedynie tzw. „koniecznością dziejową” w sensie nakazu kanonicznego. Wymieniony kontekst w całej swej rozciągłości powoduje, że diagnoza życia kościelnego diecezji wymaga z pewnością szczególniejszej uwagi. Zwłaszcza że staje się ona także źródłem nowych inicjatyw czy sugestii i pomocą wprost wspierającą obecnego Biskupa Legnickiego, czwartego już w historii diecezji, w jego duszpastersko-apostolskiej strategii.

[Źródło: https://synod.org.pl/diecezja-legnicka/]

Archidiecezja Lubelska

W Archidiecezji Lubelskiej synod o synodalności został włączony w prace trwającego III Synodu Archidiecezji Lubelskiej. Do konsultacji diecezjalnych wykorzystano utworzone wcześniej parafialne i dekanalne zespoły synodalne oraz komisje tematyczne: świeckich, kapłańską, osób konsekrowanych, liturgiczną, katechizacji i ewangelizacji, młodzieżową, rodziny, miłosierdzia, ekumeniczną, misyjną, kultury oraz ekonomiczną. W każdej komisji pracują zarówno świeccy, jak i duchowni. Zespoły te stanowią przestrzeń spotkania i dzielenia się doświadczeniem bycia w Kościele. Podobnie jest z członkami III Synodu Archidiecezji Lubelskiej: połowę z 214 jego uczestników stanowią świeccy.

Na etapie diecezjalnym synodu biskupów do wszystkich zespołów parafialnych i dekanalnych skierowano ankietę. Oprócz tego przeprowadzono następujące spotkania specjalne:

z przedstawicielami organizacji i wspólnot zajmujących się chorymi i niepełnosprawnymi,
z przedstawicielami organizacji zajmującymi się pomocą osobom zagrożonym wykluczeniem społecznym (2 spotkania),
z mieszkańcami Ośrodka Wsparcia dla Osób Bezdomnych w Lublinie.
w duszpasterstwie osób w związkach niesakramentalnych,

Do parafialnych i dekanalnych zespołów skierowano dwanaście pytań. Odpowiedzi nadesłało 161 parafii oraz 6 dekanatów. Nadesłano też kilkadziesiąt indywidualnych, anonimowych ankiet za pośrednictwem poczty lub poczty elektronicznej.

[Źródło: https://synod.org.pl/archidiecezja-lubelska/]

Diecezja Łomżyńska

1.1 Przebieg Synodu w Diecezji Łomżyńskiej

Uroczyste otwarcie Synodu w Diecezji Łomżyńskiej nastąpiło w niedzielę 22 listopada 2021 r. pod przewodnictwem Biskupa Łomżyńskiego Janusza Stepnowskiego. Jednocześnie tego samego dnia otwarto proces synodalny w dekanatach. Uroczystościom przewodniczyli księża dziekani.

Opóźnienie w stosunku do ogólnokościelnej daty nastąpiło z powodu chęci lepszego przygotowania do praktycznego działania animatorów synodalnych w parafiach. Stąd od początku października do połowy listopada 2021 roku przeprowadzono spotkania formacyjne animatorów we wszystkich dekanatach Diecezji Łomżyńskiej. Kolejnym etapem było posiedzenie Diecezjalnej Rady Duszpasterskiej oraz Rady Ruchów i Stowarzyszeń Katolickich Diecezji Łomżyńskiej. Tematyka spotkań została w całości poświęcona procesowi synodalnemu. Członkowie obu gremiów zastanawiali się też nad tym, jak skuteczniej przeprowadzić działania synodalne we wspólnotach parafialnych.

Diecezjalny Zespół Synodalny przyjął plan przeprowadzenia Synodu, a Sekretariat Synodu udostępnił także ankietę synodalną przygotowaną razem z Diecezją Warszawsko – Praską. Ponadto udostępniono specjalny adres e-mail dla osób z peryferii Kościoła.

Od 1 grudnia 2021 roku do 15 kwietnia 2022 roku odbywały się spotkania synodalne. Konsultacje przeprowadzono w około 150 zespołach synodalnych, w tym w trzech zespołach typowo młodzieżowych. Liczbę uczestników spotkań szacuje się na około 1200 osób. Przesłane do sekretariatu syntezy oraz wyniki ankiet posłużyły do utworzenia projektu roboczego syntezy diecezjalnej. Po dalszych konsultacjach sporządzono projekt syntezy, który został zaakceptowany podczas spotkania plenarnego w Łomży. Odbyło się ono w stolicy Diecezji, w Wigilię święta Miłosierdzia Bożego, w sobotę 23 kwietnia 2022 r.

Niniejsza synteza została przygotowana według wskazań zawartych w Vademecum Synodu o synodalności i zawiera się w trzech punktach:

proces konsultacji
tematyka spotkań zakończona sformułowaniem wniosków
pierwsze owoce Synodu

1.2 Proces konsultacji

1.2.1 Najbardziej znaczące punkty procesu synodalnego

Należy stwierdzić, że proces synodalny w Diecezji jest czymś stosunkowo nowym. Łomżyński Kościół lokalny przeżył w swej prawie stuletniej historii zaledwie jeden synod diecezjalny (1995-2005). Co istotne, miał on raczej charakter kanoniczny, a nie pastoralny. W związku z tym, dla większości duchownych i świeckich, obecny proces synodalny stał się czymś nowym i obiecującym. W wypowiedziach kończących prace, przejawiał się entuzjazm oraz odkrycie metody współpracy w Kościele, którą jest synodalność.

1.2.2 Obiecujące przestrzenie konsultacji

Pierwszą szansą okazał się sam fakt spotkania. Pomimo tego, że spotkania miały różny charakter i dochodziło do pewnych napięć, doceniono możliwość spotkania się i wypowiedzenia swoich przemyśleń. Podkreślano, że wiele problemów bierze się z braku właściwej komunikacji. Wielu uczestników procesu synodalnego w Diecezji Łomżyńskiej podkreślało, że po raz pierwszy miały okazję służyć w budowaniu współodpowiedzialności za parafię i Kościół lokalny.

1.2.3 Problemy w ramach konsultacji

Problemy pandemiczne spowodowały spadek zainteresowania Synodem. Pracom synodalnym nie służyły też wskazania Biskupa Diecezjalnego dotyczące ograniczeń pandemicznych, a wśród nich zakaz spotkań w małych grupach. Próbowano przenieść prace do Internetu. Nie wszyscy jednak czuli się dobrze w przestrzeni online. Należy dodać, że duża grupa parafii nie podjęła w ogóle prac synodalnych. Jednocześnie zauważono, iż wiele do życzenia pozostawiała komunikacja wewnątrz parafii. Często duszpasterze nie przekazywali świeckim na czas potrzebnych informacji.

[Źródło: https://synod.org.pl/diecezja-lomzynska/]

Diecezja Łowicka

Spotkania i panele dyskusyjne zorganizowane w na terenie Diecezji Łowickiej dotyczące Synodu o synodalności skupiły się wokół kilku tematów. Całość dyskusji oparła się głównie na ocenie sytuacji, w której znajduje się obecnie Kościół, ukazaniu pozytywnych i negatywnych cech Kościoła, a także wyciągnięcie wniosków. Zaproponowano pewne drogi, którymi według podejmujących dyskusję, Kościół powinien iść.

[Źródło: https://synod.org.pl/diecezja-lowicka/]

Archidiecezja Łódzka

1.1 Nadzieje, lęki i obawy

Zadaniem 16 Synodu Powszechnego ogłoszonego przez papieża Franciszka jest wsłuchanie się, jako cały Lud Boży, w to, co Duch Święty aktualnie mówi do Kościoła. Stąd w pierwszej fazie postępowania synodalnego zainicjowano szeroki proces konsultacji, w celu zebrania bogactwa doświadczeń przeżywanej synodalności, w jej różnych wyrazach i aspektach, przez zaangażowanie pasterzy i wiernych Kościołów lokalnych na wszystkich poziomach. Z sytuacją taką mamy do czynienia po raz pierwszy. Zapewne z tego względu wezwanie do konsultacji synodalnych stało spotkało się z trzema postawami:

entuzjazmu i wdzięczności za stworzenie przestrzeni i danie możliwości do zabrania głosu w Kościele, zwłaszcza przez świeckich.
lęku przed wejściem na drogę synodalną kojarzoną np. z drogą synodalną niemiecką.
obawy czy jako zwykli chrześcijanie mamy coś do powiedzenia papieżowi i czy głos wiernych będzie w ogóle usłyszany.

Wątpliwości te ilustrują następujące wypowiedzi: „Synodalność, wsłuchanie w głos ludu Bożego, mającego ducha prorockiego, jest potrzebna, choć niektórzy mają wątpliwości co do tego czy jesteśmy godni i na właściwym urzędzie by się wypowiadać”; „Czy jest możliwe rzetelne zebranie i opracowanie wszystkich głosów Ludu Bożego w tej sprawie. I tak o ostatecznej wymowie wszystkich wypowiedzi zadecydują sprawozdawcy”; „Po co jest ten synod!”; „Jaki jest jego rzeczywisty sens”?; „Komu jest potrzebne to co tutaj usiłujemy rozeznać?”; „Co możemy konkretnie zrobić trwałego (nie do szuflady i niebytu)!” „Świeckich członków grupy cały czas nurtuje pytanie o cel spotkań synodalnych i możliwość realnego wpływu naszych rozważań i dyskusji na zmiany w Kościele, choćby na gruncie parafii”.

1.2 Spotkanie

Pierwszym owocem synodu był sam fakt spotkania, które często łączyło osoby prezentujące różne grupy/wspólnoty, a przede wszystkim odmienne wrażliwości, wyobrażenia Kościoła powszechnego i lokalnego, oczekiwania duszpasterskie, postrzeganie swojej roli w Kościele i jego misji. Mimo przeciwstawnych niekiedy głosów uczestnicy grup synodalnych cenili sobie przede wszystkim możliwość SPOTKANIA i rozmowy zapoczątkowanej i zakończonej modlitwą. Odbywało się ono w atmosferze słuchania siebie nawzajem bez sporu i kłótni, ale zarazem bez lekceważenia różnic: „[Spotkanie] pokazało nam, co o sobie wiemy i czy potrafimy tym się dzielić i słuchać. Wydobyło z nas lęki przed całkowitym zaufaniem Bogu i sobie nawzajem. Doświadczenie to wskazuje nam ważność rozeznawania wspólnotowego”. „Po zakończonym drugim spotkaniu już było można dostrzec konkretne działania zwiększające zaangażowanie członków grupy w życie Kościoła. Panowała atmosfera prawdziwej jedności mimo różnic i łączyła wszystkich członków chęć dobra dla Kościoła (czasem różnie rozumiana, ale zawsze z szacunkiem dla innych poglądów). Po spotkaniu wiele osób jeszcze rozmawiało na różne tematy. Jako koordynator grupy mogę napisać, że czuło się działanie Ducha Świętego między nami”.

Doceniano też dar spotkania po czasie pandemii. Dla niektórych ogłoszenie synodu było mobilizacją do powrotu do praktyki spotykania się, przełamaniem bariery powstałej przez czas izolacji. Przykładem może być doświadczenie nadzwyczajnych szafarzy Komunii św. AŁ, którzy utworzyli 17 grup synodalnych: „Dominującym owocem spotkań była radość, pomimo trudności z ich organizacją. Możliwość spotkania z szafarzami z innych parafii pozwoliła zobaczyć i doświadczyć, że pewne nasze słabości, trudy, ale także i łaski związane z tą posługą są wspólne i można je przeżywać razem. Wyrażano chęć kontynuacji spotkań szafarzy także po zakończeniu synodu i odbywania formacji w ramach mniejszych grup, np. dekanalnych.”

Na podstawie syntez można wyróżnić co najmniej cztery rodzaje grup synodalnych:

składające się z członków konkretnych wspólnot. Uczestnicy takich spotkań będą kontynuować formację w swoich wspólnotach. W ich przypadku wezwanie do odpowiedzi na stawiane w ramach synodu pytania pokazywało, w jaki sposób jako wspólnota odnajdują się (lub nie) we wspólnym wędrowaniu Kościoła. Zmierzenie się z niektórymi kwestiami wymagało spojrzenia na własne zaangażowanie lub jego brak zwłaszcza w odniesieniu do wspólnoty parafialnej i gotowość do misji.
W parafiach powstawały grupy synodalne, aby zrealizować zadanie odpowiedzi na pytania synodu. Składały się one z przedstawicieli różnych wspólnot oraz parafian, którzy nie należą do konkretnej grupy formacyjnej. Te spotkania dały możliwość wymiany zdań z perspektywy różnych wspólnot, niekiedy była to pierwsza możliwość porozmawiania o Kościele i o parafii oraz pierwsza okazja dla parafian nie uczestniczących we wspólnotach do zabrania głosu na forum parafii.
W wielu przypadkach powstały nowe grupy, które choć ukonstytuowały się, aby zrealizować zadanie odpowiedzi na pytania synodu, mogą stać się zalążkiem spotkań formacyjnych czy też stworzeniem w parafii nowej przestrzeni dla spotkania,dyskusji i konkretnego działania.
W AŁ powstały też grupy online, w których oprócz zgłaszających się wzięli udział jako obserwatorzy: biskupi i przedstawiciele Kurii, rektorzy WSD i Seminarium Redemptoris Mater, duszpasterze diecezjalni różnych środowisk Większość uczestników (w sumie ok. 60 osób), to osoby zaangażowane w życie swoich parafii lub wspólnot, co prowadzi do postawienia pierwszego pytania, dlaczego nie mieli oni możliwości zabrania głosu w swoich wspólnotach? W odniesieniu do wszystkich wskazanych grup należy postawić pytanie nie tylko o doświadczenie spotkania synodalnego ale też o dalsze jego owoce: Czy to jest początek drogi? Co zrobić, aby była ona kontynuowana i w jaki sposób?

Trzeba też zaznaczyć, że w wielu parafiach spotkania synodalne nie odbyły się. Rozpoczęcie spotkań na przełomie października i listopada wzbudzało u niektórych obawę przed zakażeniem, jednak dużo częstszą przyczyną były brak zainteresowania czy wręcz negacja samej idei synodu przez świeckich i/bądź księży. Z tych względów spotkania synodalne nie odbyły się w ok. 1/3 parafii AŁ. W przesłanych informacjach wskazywano na brak chętnych do tworzenia grup synodalnych, brak zachęty ze strony księży, wyrażanie wątpliwości, że głos świeckich cokolwiek zmieni w parafii albo, że nic nie trzeba zmieniać bo „dobrze jest tak, jak jest”. Znakomitawiększość spotkań poświęcona była doświadczeniu swojego/naszego Kościoła czyli parafii: „[Spotkanie] pokazało nam, co o sobie wiemy i czy potrafimy tym się dzielić i słuchać. Wydobyło z nas lęki przed całkowitym zaufaniem Bogu i sobie nawzajem. Doświadczenie to wskazuje nam ważność rozeznawania wspólnotowego”.

Mimo że spostrzeżeń takich nie ma w syntezach, trzeba zaznaczyć, że istnieje grupa osób, które z różnych względów nie wzięły udziału w spotkaniach, ale gorliwie modliły się w intencji synodu.

[Źródło: https://synod.org.pl/archidiecezja-lodzka/]

Diecezja Opolska

1.1 Przebieg synodu w diecezji opolskiej

Uroczyste otwarcie diecezjalnego etapu Synodu o synodalności miało miejsce 17 października 2021 r. w katedrze opolskiej podczas Eucharystii pod przewodnictwem biskupa opolskiego Andrzeja Czai z udziałem duchownych, osób konsekrowanych i wiernych świeckich. Tego dnia Biskup Opolski powołał 15-osobowy Zespół Synodalny, w skład którego weszli: diecezjalny moderator synodu, 2 osoby kontaktowe oraz 13 osób odpowiedzialnych za przygotowanie i koordynowanie konsultacji synodalnych w różnych środowiskach diecezji, które stanowią: parafie i dekanaty, katecheci i nauczyciele, osoby konsekrowane, rodziny, młodzież, chorzy, wykluczeni i zaangażowani w działalność charytatywną, środowiska akademickie i artystyczne, media, mniejszości narodowe oraz środowisko ekumeniczne. Jeden z członków Zespołu łączył funkcję osoby kontaktowej i odpowiedzialnej za środowisko nauczycieli i katechetów.

Członkowie Zespołu Synodalnego po inauguracyjnej Mszy św. spotkali się z Biskupem Opolskim, który zapoznał ich z ideą Synodu oraz wyraził swoje oczekiwania co do przebiegu Synodu w naszej diecezji. Zebrani zostali poproszeni o wyznaczenie kolejnych koordynatorów, którzy odpowiednio przygotowani, przeprowadzą konsultacje synodalne lub przygotują kolejne osoby do zorganizowania tych spotkań. Proces ten zakończył się w listopadzie 2021 roku. Do koordynatorów wyznaczonych przez członków Zespołu Synodalnego dołączyli dziekani 36 dekanatów diecezji opolskiej lub delegowani przez nich duchowni oraz 1-2 osoby świeckie do wsparcia przygotowań i przeprowadzenie m.in. otwartych spotkań międzyparafialnych bądź dekanalnych.

Z powodu ograniczeń związanych z pandemią korespondencja między Sekretariatem Synodu a koordynatorami odbywała się drogą telefoniczną i mailową, a szkolenia koordynatorów z powodzeniem były realizowane w trybie zdalnym z wykorzystaniem platformy Zoom. Dla wsparcia przygotowania duszpasterzy i współpracujących z nimi świeckich koordynatorów, z inicjatywy Biskupa Opolskiego, przekazano do wszystkich parafii polskie tłumaczenie dokumentu Międzynarodowej Komisji Teologicznej „Synodalność w życiu i misji Kościoła”.

W listopadzie 2021 roku na stronie internetowej diecezji utworzono podstronę dotyczącą Synodu, gdzie systematycznie zamieszczano informacje, zaproszenia, kronikę i inne materiały synodalne, a diecezjalna rozgłośnia Radio Doxa rozpoczęła emisję audycji „Synodalne piątki”, w których gośćmi pani redaktor Ewy Skrabacz byli członkowie Zespołu Synodalnego i inne osoby zaangażowane w Synod. Temat Synodu był też żywo obecny w publicznym przepowiadaniu Biskupa Opolskiego.

Od stycznia do maja 2022 roku trwały spotkania synodalne na różnych poziomach, które zostaną opisane niżej. Oprócz spotkań realizowanych przez koordynatorów, dano także możliwość spotkań indywidulanych w Sekretariacie Synodu, gdzie dyżury pełnili wyznaczeni do rozmów kapłani. Ze spotkań tych powstały notatki synodalne, których treść stała się podstawą do opracowania niniejszej statystyki oraz syntezy synodalnej.

W uroczystość Świętych Apostołów Piotra i Pawła 29 czerwca 2022 r., w kontekście uroczystości Jubileuszu 50-lecia Diecezji Opolskiej, odbyło się Diecezjalne Spotkanie Presynodalne, na którym zaprezentowano niniejszą syntezę. Nazajutrz, 30 czerwca 2022 r., w dniu przekazania syntezy do Instytutu Statystyki Kościoła Katolickiego, Biskup Opolski w towarzystwie m.in. członków Zespołu Synodalnego wyruszył na 4-dniowe Camino Synodalne Nyską Drogą Świętego Jakuba, prowadzącą przez teren diecezji opolskiej, czyniąc je kolejną platformą spotkań, konsultacji i rozmów synodalnych w drodze.

1.2 Konsultacje synodalne w diecezji opolskiej – metodologia, dyspozycje i postawy

Konsekwentnie realizowanym założeniem dotyczącym konsultacji synodalnych było podejmowanie ich niemal wyłącznie w trybie bezpośrednich spotkań. Wykluczono zatem przygotowanie ankiet i innych internetowych platform wymiany myśli; pozostała natomiast możliwość kontaktu mailowego i telefonicznego z Sekretariatem Synodu, z którego zresztą korzystali nie tylko koordynatorzy Synodu. Ponadto wykorzystywano strony internetowe, serwisy społecznościowe i inne media, w tym także media diecezjalne, oraz gazetki parafialne i ambony w celu przekazywania informacji o spotkaniach oraz zapraszania na nie.

Spotkania synodalne zaproponowano na czterech poziomach: (1) indywidualnym, animowanym przez Sekretariat Synodu (spotkania indywidualne, rozmowy telefoniczne, korespondencja mailowa); (2) parafialnym, na które zaproszono członków Parafialnych Rad Duszpasterskich i Parafialnych Rad Ekonomicznych oraz innych chętnych mieszkańców parafii; (3) międzyparafialnym (dekanalnym), gdzie spotkania miały charakter otwarty i gromadziły uczestników z różnych parafii i o różnym stopniu zaangażowania we wspólnocie Kościoła; na poziomie dekanalnym do konsultacji synodalnych Biskup Opolski zaprosił także posługujących tam duszpasterzy; (4) na poziomie wspólnot, ruchów, duszpasterstw i środowisk diecezjalnych, gdzie spotkania były animowane przez członków Zespołu Synodalnego oraz wyznaczonych przez nich koordynatorów. Oprócz tego, konsultacje synodalne, prowadzone osobiście przez Biskupa Opolskiego, odbyły się także w gremiach diecezjalnych, m.in. w Radzie Biskupiej (pełniącej w czasie pandemii niektóre zadania Diecezjalnej Rady Duszpasterskiej), w Sądzie Diecezji Opolskiej oraz w gronie osób konsekrowanych i świeckich zatrudnionych w Kurii Diecezjalnej w Opolu.

By ułatwić koordynatorom i uczestnikom przeprowadzenie spotkań synodalnych, Sekretariat Synodu przygotował cztery konspekty spotkań, według zaproponowanego przez Biskupa Opolskiego klucza tematów konsultacji synodalnych nawiązującego do tytułu Synodu: (1) Podążanie razem; (2) Komunia; (3) Uczestnictwo; (4) Misja. Każdy konspekt zawierał: modlitwę synodalną, fragment Pisma Świętego z refleksją/komentarzem oraz pytania ułatwiające refleksję wokół zaproponowanego tematu. Druga część niniejszej syntezy, w oparciu o ten właśnie klucz, zaprezentuje doświadczenia i postulaty uczestników konsultacji synodalnych.

Z przekazanych do Sekretariatu Synodu notatek oraz konsultacji z koordynatorami wynika, że zdecydowana większość spotkań przebiegła w przyjaznej atmosferze, nawet w przypadkach, gdy prezentowane opinie były skrajnie różne. Zdarzyło się, że nieumiejętność spokojnego komunikowania własnych poglądów albo uszanowania odmiennych przekonań u rozmówcy doprowadziła do zakłócenia spotkania, głośnego wyrażenia swojego niezadowolenia, a nawet opuszczenia spotkania przez grupę uczestników. Były to jednak sytuacje sporadyczne, a ich źródeł należy szukać w całkowitym negowaniu przez niektórych wiernych idei Synodu, a nawet woli zakłócenia jego przebiegu.

Wiele spotkań odbyło się w gronie znanych sobie osób (PRD, PRE, wspólnoty), ale też w wielu wypadkach uczestnicy po raz pierwszy mieli okazję spotkać się i dzielić się z innymi własnym doświadczeniem wiary i rozumienia Kościoła oraz podejmować refleksję o jego przyszłości. Ta sytuacja wygenerowała kilka postaw, pośród których można wymienić: wdzięczność i entuzjazm, ale także dystans, obawę i wątpliwości. Entuzjazm i wdzięczność dotyczyły: (1) faktu czynnego włączenia się w refleksję o Kościele i jego kondycji oraz otwartego snucia marzeń o jego przyszłości; (2) możliwości spotkania, zwłaszcza po pandemicznych ograniczeniach, i wzajemnego słuchania oraz wymiany poglądów, co – zdaniem większości uczestników spotkań – jest w Kościele doświadczeniem zbyt rzadkim, a bardzo potrzebnym. Pojawiały się jednak także pytania o zasadność tego typu otwartej refleksji o Kościele i włączania w nią wiernych świeckich, podejrzenia o próby „rozmontowania Kościoła” Synodem, obawy o pójście „niemiecką drogą synodalną” oraz wątpliwości, czy głos uczestników Synodu będzie słyszany i brany pod uwagę na dalszych etapach procesu synodalnego. Niektórzy uczestnicy spotkań synodalnych, zwłaszcza na poziomie parafialnym, mimo uprzedzenia ich o charakterze spotkania, nie zabierali głosu w dyskusji.

Obszerny głos w dyskusji synodalnej zabrało Opolskie Środowisko Tradycji Łacińskiej. Podważając zasadność stawianych temu Środowisku zarzutów nieuznawania legalności Soboru Watykańskiego II i powołując się na Tradycję katolicką, przedstawiciele tego Środowiska przestrzegają przed herezją modernizmu podaną w „atrakcyjnym humanistycznym opakowaniu” i proszą Synod, by odważnie poszukiwał źródeł słabości w samym Kościele oraz inspiracji do odważnego głoszenia Ewangelii, stawania wymagań katolikom oraz bardziej radykalnego świadectwa dawanego przez duchownych.

Dystans do Synodu wykazało, niestety, wielu kapłanów (co odzwierciedlają niżej zamieszczone statystyki), nie biorąc udziału w spotkaniach synodalnych prezbiterium dekanalnego, ignorując zaproszenia do organizowania spotkań synodalnych w swoich parafiach, wreszcie przez jednostronne zdominowanie spotkań i ukierunkowanie ich tak, że nie było możliwości swobodnego wyrażania własnych poglądów czy uwag, np. dotyczących duszpasterstwa parafialnego.

Konsultacje synodalne napotkały też na inne przeszkody. Ich rozpoczęcie w czasie obowiązywania obostrzeń sanitarnych wygenerowało lęk przed zakażeniem Covid-19, a kolejne tygodnie, w kontekst których wpisała się wojna w Ukrainie, powrót wielu do pełnej aktywności życiowej po pandemii oraz prace polowe sprawiły, że zainteresowanie Synodem słabło. W cyklicznych spotkaniach grup synodalnych liczba uczestników systematycznie malała. Niektórym nie odpowiadał sposób prowadzenia spotkań synodalnych i konkretne ukierunkowanie dyskusji, inni uważali przygotowane konspekty za mało użyteczne i napisane zbyt trudnym językiem.

Wśród koordynatorów duchownych i świeckich nie zabrakło osób, które niestrudzenie organizowały wiele spotkań synodalnych, gromadząc wokół siebie ludzi gotowych dzielić odpowiedzialność za Kościół i pragnących te spotkania kontynuować. Z uwagi na bogate doświadczenia współpracy ekumenicznej w naszej diecezji, udało się do grona koordynatorów synodalnych pozyskać m.in. pastora Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego oraz Kościoła Zielonoświątkowego, a konsultacje synodalne przeprowadzić również z wiernymi tych kościołów. Cenny głos w ekumeniczną refleksję synodalną wnieśli też przedstawiciele Kongresu Katoliczek i Katolików, którzy postulowali m.in. włączenie tematyki ekumenicznej do tradycyjnego duszpasterstwa w Kościele katolickim i do katechezy – w celu pogłębienia „ekumenicznej świadomości katolików”, organizowanie ekumenicznej turystyki czy podejmowanie innych inicjatyw, które budowałyby kulturę spotkania i dialogu. Dzięki wprowadzonej kilka lat temu posłudze Jałmużnika Biskupa Opolskiego udało się dotrzeć także do osób bezdomnych i wykluczonych oraz posługujących im wolontariuszy i usłyszeć ich głos w dyskusji synodalnej. Wyjątkowo cenny wydaje się też głos osób wciąż żywo zainteresowanych duszpasterstwem w języku niemieckim oraz – niewielkiej wprawdzie – grupy ludzi młodych, których więź z Kościołem po przyjęciu sakramentu bierzmowania wyraźnie osłabła, a zechcieli jednak wziąć udział w Synodzie.

Mając na uwadze wymienione wyżej grupy, trzeba stwierdzić, że pomimo prób dotarcia do możliwie szerokiego środowiska, usłyszeliśmy niemal wyłącznie głos osób wierzących i zaangażowanych, choć w różnym stopniu, we wspólnocie Kościoła. Chociaż w dyskusjach synodalnych było „słychać” wiele troski o młode pokolenie, sama młodzież uczestniczyła w Synodzie w niewielkim stopniu. Także inne środowiska umiejscowione „na peryferiach Kościoła” wybrzmiewają niewystarczająco w syntezach synodalnych.

1.3 Statystyka synodalna diecezji opolskiej

Wymienione wyżej cztery poziomy konsultacji synodalnych w diecezji opolskiej, których ślady przekazano w notatkach synodalnych, można opisać kilkoma liczbami. (1) W spotkaniach indywidualnych (za takie uważa się spotkania w Sekretariacie Synodu, rozmowy telefoniczne oraz wiadomości mailowe mające w treści postulaty synodalne) wzięło udział ok. 15 osób. (2) Dla członków Parafialnych Rad Duszpasterskich i Parafialnych Rad Ekonomicznych oraz zaproszonych osób chętnych zorganizowano 278 spotkań w 94 parafiach. Wzięło w nich udział łącznie ok. 1400 osób. (3) W 25 dekanatach 80 koordynatorów zorganizowało 149 spotkań ponadparafialnych, w których uczestniczyło 1511 osób z 118 parafii. Ponadto w 18 dekanatach na spotkaniach synodalnych zgromadziło się prezbiterium, odbywając w sumie 49 spotkań. (4) Wreszcie na poziomie wspólnot, duszpasterstw i innych środowisk 77 koordynatorów zorganizowało 135 spotkania, w których udział wzięło łącznie 1396 uczestników. W sumie więc w diecezji opolskiej odbyło się 635 spotkań, w których uczestniczyło łącznie ok. 5340 osób. Ponieważ jednak niektórzy brali udział w kilku spotkaniach, faktyczną liczbę osób biorących udział w konsultacjach synodalnych można szacować na 3800 osób. Osoby te zechciały podjąć refleksję wokół 4 tematów sugerowanych tytułem Synodu. Jej owoce staramy się przedstawić pokrótce w dalszej części tej syntezy w kluczu: doświadczenia i marzenia.

[Źródło: https://synod.org.pl/diecezja-opolska/]

Diecezja Pelpińska

Dnia 22 października 2021 roku biskup pelpliński Ryszard Kasyna Mszą Świętą rozpoczął diecezjalny etap Synodu o synodalności. Dla opracowania i zrealizowania celów Synodu 7 października 2021, powołał zespół synodalny w składzie: bp Arkadiusz Okroj, ks.Piotr Lipkowski, s. Dorota Cichon, Małgorzata Krzemińska i Maciej Kozak. Zespół ten we współpracy z osobami odpowiedzialnymi zaposzczególne struktury diecezjalne przyjął następujący plan działań synodalnych.

Każde z działań składało się z dwóch części: wspólnej modlitwy oraz dzielenia się osobistym doświadczeniem życia w Kościele.Owoce wszystkich spotkań zostały zebrane i przekazane Diecezjalnemu Zespołowi Synodalnemu, który rozeznał trzy główne obszary wyłaniające się z wypowiedzi uczestników Synodu. Stanowią one odpowiedź na pytanie jak „podążanie razem” realizuje się dzisiaj w naszym Kościele lokalnym i do czego szczególnie zaprasza nas Duch Święty, abyśmy byli wspólnotą bardziej synodalną.

[Źródło: https://synod.org.pl/diecezja-pelpinska/]

Diecezja Płocka

1.1 Wprowadzenie

Dn. 1 października 2021 r. Biskup Płocki Piotr Libera, w związku z rozpoczętym przez papieża Franciszka w Kościele powszechnym procesem synodalnym, powołał w diecezji płockiej jego dwóch koordynatorów: ks. dr. Wojciecha Kućkę, profesora WSD w Płocku, wykładowcę UKSW w Warszawie i dyrektora Wydziału ds. Rodzin Kurii Płockiej, oraz dr. Witolda Jacka Wybulta, pracownika tegoż Wydziału i prezesa Stowarzyszenia Rodzin Katolickich Diecezji Płockiej (Por. P. LIBERA, Zarządzenie Biskupa Płockiego na temat organizacji i przebiegu procesu synodalnego w diecezji płockiej, „Miesięcznik Pasterski Płocki” 106/116 (2021) 10, s. 878-885).

Ważnym etapem wspólnego wędrowania było liturgiczne otwarcie procesu w bazylice katedralnej w Płocku dn. 7 listopada 2021 r. oraz oddanie całego dzieła wstawiennictwu Matki Bożej Mazowieckiej. Rozpoczęło się wówczas zbieranie głosów synodalnych oraz spotkania różnych gremiów, grup i stowarzyszeń. W siedmiu sanktuariach maryjnych diecezji (Czerwińsk nad Wisłą – sanktuarium Matki Bożej Pocieszenia; Płock – Bazylika Katedralna pw. Wniebowzięcia NMP; Popowo Kościelne – sanktuarium Matki Bożej Popowskiej Matki Nadziei, Przasnysz – sanktuarium Matki Bożej Niepokalanej Przewodniczki; Sierpc – sanktuarium Matki Bożej Sierpeckiej; Skępe – sanktuarium Matki Bożej Skępskiej; Żuromin – sanktuarium Matki Bożej Żuromińskiej) odbyły się spotkania rejonowych zespołów synodalnych, złożonych z przedstawicieli różnych grup i stanów w Kościele. Ważnym etapem słuchania synodalnego były zebrania diecezjalnych gremiów i rad: Diecezjalnej Rady Kapłańskiej; Diecezjalnej Rady Duszpasterskiej; Diecezjalnej Rady Ruchów i Stowarzyszeń Katolickich Diecezji Płockiej; Rady Społecznej przy Biskupie Płockim; Młodzieżowej Rady Duszpasterskiej; Wyższego Seminarium Duchownego w Płocku; zakonnej grupy synodalnej; grupy synodalnych duchownych podczas zebrań w dekanatach diecezji (w 22 z 28 dekanatów). Istotny wkład miały także spotkania ruchów i stowarzyszeń, zorganizowane przez: Stowarzyszenie Rodzin Katolickich Diecezji Płockiej; koła parafialne Stowarzyszenia Rodzin Katolickich Diecezji Płockiej z Płocka; grupę synodalną kobiet; Wspólnotę Kapłańską Osób Świeckich; Sekcję Dialogu w Towarzystwie Naukowym Płockim (ekumeniczny dialog synodalny). Ponadto odbyły się posiedzenia gremiów parafialnych, głównie Parafialnych Rad Duszpasterskich (62 z 249 parafii). Głosy ze skrzynek spłynęły z 8 parafii, zaś indywidualnych głosów było około 200. Koordynatorzy procesu synodalnego uczestniczyli ponadto w Warszawie w dn. 19-20 marca 2022 r. w spotkaniu z kard. Mario Grechem, sekretarzem generalnym Synodu Biskupów, a także w sesjach online organizowanych przez Sekretariat Konferencji Episkopatu Polski i Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego SAC im. ks. Witolda Zdaniewicza.

Ogólnodiecezjalnym, widzialnym i trwałym owocem procesu synodalnego są dni eucharystyczne, w czasie których wierni, codziennie w innym miejscu diecezji (w parafiach i wspólnotach zakonnych), mają okazję do słuchania Pana, ukrytego w Najświętszym Sakramencie (Por. P. LIBERA, Zarządzenie Biskupa Płockiego o dniach eucharystycznych w diecezji płockiej z dn. 6 stycznia 2022 r., „Okólnik” (2022) nr 1, s. 1-14). Ponadto na każdą pierwszą niedziele miesiąca od listopada 2021 r. do maja 2022 r. ks. Wojciech Kućko przygotowywał stosowne modlitwy powszechne oraz schematy nabożeństw adoracyjnych w intencji o dobre przeżycie i owoce procesu synodalnego, publikowane w „E-Biuletynie”, „Okólniku” oraz na stronie internetowej www.plockierodziny.pl. Utworzono także konto na Twitterze (@SynodPlock) celem szerszego dostępu do wiedzy i możliwości kontaktu oraz mailową skrzynkę synodalną lp.ak1713976217colpa1713976217jzece1713976217id@do1713976217nys1713976217. Owocem materialnym synodu było również opracowanie i prezentacja podczas uroczystości otwarcia herbu diecezji płockiej (Por. W. KUĆKO, Herb diecezji płockiej, w: TENŻE (red.), Rocznik diecezji płockiej 2021. Struktura personalno-administracyjna, Płock 2022, s. 37-40). Proces konsultacji zakończono 30 kwietnia 2022 r., zaś diecezjalne spotkanie presynodalne miało miejsce w czasie nieszporów w bazylice katedralnej w Płocku 2 maja 2022 r., w uroczystość św. Zygmunta, patrona miasta Płocka i Kapituły Katedralnej Płockiej (Na okoliczność modlitewnych spotkań synodalnych opublikowano teksty do lepszego ich przeżycia, zob. W. KUĆKO, W. WYBULT, Rozpoczęcie procesu synodalnego w diecezji płockiej, Płock 2021; P. WIŚNIEWSKI (red.), Nieszpory ku czci Świętego Zygmunta, Płock 2022. Wszyscy uczestnicy diecezjalnego spotkania presynodalnego otrzymali pamiątkowe magnesy z logo synodu i herbem diecezji). Dn. 30 maja 2022 r. została wypełniona i przesłana przez system ankieta synodalna, przygotowana przez Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego SAC im. ks. Witolda Zdaniewicza. Proces synodalny był przede wszystkim okazją do poszukania po raz kolejny, w nowych warunkach duszpasterskich, odpowiedzi na pytanie, które na zakończenie 42. synodu diecezji płockiej w katedrze na Wzgórzu Tumskim postawił św. Jan Paweł II: „«Kościele, co mówisz sam o sobie?» (por. J 1,22). […] Kim jesteś? Kim powinieneś być? Jak możesz stawać się takim, jakim być powinieneś, aby odpowiedzieć «znakom czasu» (por. Mt 16,3), aby odpowiedzieć oczekiwaniom i wymogom twej własnej społeczności, a pośrednio całego narodu, wchodzącego w nowy okres swych dziejów? Quid dicis de te ipso?” (Por. JAN PAWEŁ II, Słowo Ojca Świętego podczas nabożeństwa do Serca Pana Jezusa, Płock, 7 czerwca 1991 r., w: E. CZUMAKOW, D. SOBKOWICZ (red.), Bogu dziękujcie, ducha nie gaście. Czwarta pielgrzymka Ojca Świętego Jana Pawła II do Ojczyzny, 1-9 czerwca 1991 r., Warszawa 1991, s. 268). Płockie doświadczenia synodalne wpisują się w hasło procesu synodalnego: Komunia, uczestnictwo i misja. Niewątpliwie ważnym i godnym przywołania jest także w tym kontekście dziedzictwo ks. Pawła Włodkowica z Brudzenia (1370/1373-1435) i jego poglądy wyrażone w czasie sporu z Krzyżakami w czasie Soboru w Konstancji w duchu dialogu i dochodzenia do prawdy. W załączeniu do niniejszego tekstu zaprezentowano podsumowanie sumaryczne głosów, uzyskanych w procesie synodalnym w diecezji płockiej (por. Załącznik 1).

1.2 Rozeznanie zebranych głosów synodalnych i konkluzje

Do dn. 30 kwietnia 2022 r. do koordynatorów procesu synodalnego zostały przekazane wszystkie głosy z diecezji. Potem podjęto duży i czasochłonny wysiłek analizy zebranego materiału, segregowania i układania według zaproponowanej przez Sekretariat Synodu Biskupów metodologii dziesięciu głównych kwestii, które należało pogłębić (Por. M. PRZECISZEWSKI, Wystąpienie po Mszy Świętej inaugurującej diecezjalny etap synodu o synodalności, Bazylika Katedralna, Płock, 7 listopada 2021 r., „Miesięcznik Pasterski Płocki” 116 (2021) nr 11, s. 1038-1044). Chodziło o zastanowienie się, w jaki sposób „Kościół synodalny, głosząc Ewangelię, «podąża razem»; jak owo «podążanie razem» realizuje się […] w Kościele partykularnym? Do podjęcia jakich kroków zaprasza nas Duch Święty, abyśmy wzrastali w naszym «podążaniu razem»?” (SYNOD BISKUPÓW, Dokument przygotowawczy XVI Zwyczajnego Zgromadzenia Ogólnego Synodu Biskupów „Ku Kościołowi synodalnemu: Komunia, uczestnictwo i misja”, Watykan 2021, nr 26). Wszystkim czynnościom towarzyszyła atmosfera modlitwy i słuchania tego, co Bóg mówi do Kościoła. Poniżej znajduje się zbiorcze opracowanie zebranych głosów w kluczu dziesięciu kwestii synodalnych. Wszystkie stwierdzenia zostały zaczerpnięte z przedstawionych sprawozdań, maili i innych głosów, a następnie przepracowane i zaadaptowane na potrzeby niniejszego sprawozdania. Każda z kwestii poprzedzona jest krótką, ogólną refleksją filozoficzno-teologiczno-duszpasterską, po czym zapisane zostały wskazania szczegółowe (konkluzje) do dalszej pracy w procesie synodalnym w diecezji płockiej, czyli kroki do podjęcia w tym, co zostało rozeznane jako głos Ducha Świętego.

1.3 Załączniki

Załącznik 1 (Stan na dzień 15 maja 2022 r., nieco uaktualniony w stosunku do zestawienia opublikowanego wcześniej w: W. KUĆKO, W. WYBULT, Informacje koordynatorów procesu synodalnego. Podsumowanie sumaryczne głosów w procesie synodalnym w diecezji płockiej, „Okólnik” (2022) nr 18, s. 123-125)

SUMARYCZNE PODSUMOWANIE GŁOSÓW ZEBRANYCH W PROCESIE SYNODALNYM W DIECEZJI PŁOCKIEJ

Spotkania synodalne gremiów i instytucji diecezjalnych

Diecezjalna Rada Kapłańska;
Diecezjalna Rada Duszpasterska;
Diecezjalna Rada Ruchów i Stowarzyszeń Katolickich Diecezji Płockiej;
Rada Społeczna przy Biskupie Płockim;
Młodzieżowa Rada Duszpasterska;
Wyższe Seminarium Duchowne w Płocku;
Zakonna grupa synodalna, złożona z przedstawicieli zakonów męskich i żeńskich, instytutów życia konsekrowanego, stowarzyszeń życia apostolskiego, dziewic i wdów konsekrowanych;
Grupy synodalne duchownych w dekanatach diecezji (głosy wpłynęły od księży dziekanów z następujących 22 z 28 dekanatów: bielskiego, bodzanowskiego, dobrzyńskiego nad Wisłą, gąbińskiego, gostynińskiego, mławskiego zachodniego, nasielskiego, płockiego wschodniego, płockiego zachodniego, płońskiego południowego, płońskiego północnego, przasnyskiego, pułtuskiego, raciąskiego, rypińskiego, serockiego, sierpeckiego, strzegowskiego, tłuchowskiego, wyszogrodzkiego, zakroczymskiego, żuromińskiego);
Rejonowe grupy synodalne przy sanktuariach maryjnych w diecezji: Czerwińsk nad Wisłą, sanktuarium Matki Bożej Pocieszenia (dekanaty: płoński południowy, płoński północny, wyszogrodzki, zakroczymski); Płock, Bazylika Katedralna pw. Wniebowzięcia NMP (dekanaty: bodzanowski, gąbiński, gostyniński, płocki wschodni, płocki zachodni); Popowo Kościelne, sanktuarium Matki Bożej Popowskiej, Matki Nadziei (dekanaty: nasielski, pułtuski, serocki); Przasnysz, sanktuarium Matki Bożej Niepokalanej Przewodniczki (dekanaty: ciechanowski wschodni, ciechanowski zachodni, dzierzgowski, makowski, przasnyski); Sierpc, sanktuarium Matki Boskiej Sierpeckiej, Pani Niezawodnej Nadziei (dekanaty: raciąski, sierpecki, strzegowski); Skępe, sanktuarium Matki Boskiej Skępskiej (dekanaty: bielski, dobrzyński nad Wisłą, tłuchowski); Żuromin, sanktuarium Matki Bożej Żuromińskiej (dekanaty: dobrzyński nad Drwęcą, mławski wschodni, mławski zachodni, rypiński, żuromiński);
Szkoła Nowej Ewangelizacji Diecezji Płockiej im. św. Łukasza Ewangelisty.

Ruchy, stowarzyszenia i inne grupy

Stowarzyszenie Rodzin Katolickich Diecezji Płockiej;
Koła parafialne z Płocka Stowarzyszenia Rodzin Katolickich Diecezji Płockiej;
Grupa synodalna kobiet;
Wspólnota Kapłańska Osób Świeckich;
Ekumeniczny dialog synodalny w Towarzystwie Naukowym Płockim.

III. Parafie diecezji płockiej, które przekazały głosy synodalne z posiedzenia gremiów parafialnych (głównie Parafialnych Rad Duszpasterskich; w porządku według dekanatów):

Dekanat bielski: Bonisław; Ciachcin; Gozdowo (3 z 10 parafii);
Dekanat bodzanowski: Blichowo (1 z 11 parafii);
Dekanat ciechanowski wschodni: Ciechanów, pw. św. Józefa; Pałuki (2 z 11 parafii);
Dekanat ciechanowski zachodni: Ciechanów, pw. Matki Bożej Fatimskiej, Ciechanów, pw. św. Piotra Apostoła; Malużyn; Sulerzyż; Zeńbok (5 z 8 parafii);
Dekanat dobrzyński nad Drwęcą: Obory, Płonne (2 z 9 parafii);
Dekanat dobrzyński nad Wisłą: (0 z 7 parafii);
Dekanat dzierzgowski: (0 z 7 parafii);
Dekanat gąbiński: (0 z 7 parafii);
Dekanat gostyniński: (0 z 7 parafii);
Dekanat makowski: Maków Mazowiecki, pw. św. Józefa (1 z 8 parafii);
Dekanat mławski wschodni: Mława pw. św. Stanisława BM; Szydłowo (2 z 9 parafii);
Dekanat mławski zachodni: Mława, pw. Matki Bożej Królowej Polski; Mława, pw. św. Jana Kantego; Szreńsk (3 z 7 parafii);
Dekanat nasielski: Nasielsk, pw. św. Katarzyny; Nasielsk, pw. św. Wojciecha (2 z 10 parafii);
Dekanat płocki wschodni: Płock, pw. Matki Bożej Fatimskiej; Płock, pw. św. Jakuba; Płock, pw. św. Józefa (3 z 8 parafii);
Dekanat płocki zachodni: Brwilno; Płock, pw. św. Bartłomieja; Płock, pw. św. Zygmunta (3 z 10 parafii);
Dekanat płoński południowy: Krysk; Płońsk, pw. św. Michała Archanioła; Płońsk, pw. św. Ojca Pio; Radzymin (4 z 8 parafii);
Dekanat płoński północny: Baboszewo; Królewo; Płońsk, pw. św. Maksymiliana Kolbego; Smardzewo (4 z 7 parafii);
Dekanat przasnyski: Czernice Borowe; Przasnysz, pw. Chrystusa Zbawiciela; Przasnysz, pw. św. Stanisława Kostki; Święte Miejsce; Węgra (5 z 9 parafii); Dekanat pułtuski: Zambski (1 z 12 parafii);
Dekanat raciąski: (0 z 10 parafii);
Dekanat rypiński: Osiek; Rogowo; Rypin, pw. św. Stanisława Kostki; Rypin, pw. Świętej Trójcy; Strzygi; Świedziebnia (6 z 11 parafii);
Dekanat serocki: Popowo; Zegrze z siedzibą w Woli Kiełpińskiej (2 z 7 parafii);
Dekanat sierpecki: Sierpc, pw. św. Benedykta (1 z 13 parafii);
Dekanat strzegowski: Dąbrowa; Strzegowo (2 z 7 parafii);
Dekanat tłuchowski: Mochowo; Skępe, pw. Miłosierdzia Bożego; Tłuchowo (3 z 7 parafii);
Dekanat wyszogrodzki: Kobylniki; Mała Wieś; Orszymowo; Żukowo (4 z 9 parafii);
Dekanat zakroczymski: Zakroczym (1 z 8 parafii);
Dekanat żuromiński: Zieluń; Żuromin (2 z 12 parafii).

Łącznie sprawozdania z posiedzeń grup parafialnych przekazało 61 z 249 parafii (≈25%).

Parafie diecezji płockiej, które przekazały głosy synodalne ze skrzynek synodalnych (w porządku alfabetycznym):

Dąbrowa;
Duninów;
Gostynin, pw. Miłosierdzia Bożego;
Płock, pw. św. Zygmunta;
Płońsk, pw. św. Maksymiliana Kolbego;
Raciąż;
Rogowo;
Rypin, pw. Świętej Trójcy.

Łącznie sprawozdania ze skrzynek synodalnych przekazało 8 z 249 parafii (≈3%).

Inne indywidualne głosy

Członkowie Stowarzyszenia Rodzin Katolickich Diecezji Płockiej;
Skrzynka synodalna lp.ak1713976217colpa1713976217jzece1713976217id@do1713976217nys1713976217 – 124 głosy;
Rozmowy w Kurii Diecezjalnej Płockiej z petentami w sprawach procesu synodalnego – 15 spotkań.

Pozostałe spotkania

Spotkanie z kard. Mario Grechem, sekretarzem generalnym Synodu Biskupów, w Warszawie, w dn. 19-20 marca 2022 r.
Spotkania indywidualne w kurii i w kancelariach parafialnych.

[Źródło: https://synod.org.pl/diecezja-plocka/]

Archidiecezja Poznańska

1.1 Droga synodalna w Archidiecezji Poznańskiej

Synod w Archidiecezji Poznańskiej został zainaugurowany 17. października 2021 roku w bazylice archikatedralnej w Poznaniu mszą świętą sprawowaną pod przewodnictwem ks. abp. Stanisława Gądeckiego, Metropolity Poznańskiego. Ks. Arcybiskup odczytał dekrety nominacyjne członków Archidiecezjalnego Zespołu Synodalnego, powierzając im zadanie koordynowania konsultacji synodalnych w Archidiecezji Poznańskiej oraz przygotowanie projektu syntezy diecezjalnej. Jego członkami są: s. Maria Kwiek USJK, o. Michał Golubiewski OP, Anna Wieradzka-Pilarczyk, Hanna Sołtysiak, Krzysztof Jankowiak, Agata Jankowiak, Rafał Janowicz, Janusz Skotarczak, Cecylia Mir, Mateusz Marszał, ks. Przemysław Przybylski, ks. Mirosław Tykfer. Konsultantem społecznym dla Zespołu Synodalnego została mianowana prof. Hanna Suchocka, członek Papieskiej Komisji ds. Ochrony Nieletnich. O konsultacje ekumeniczne został poproszony ks. Marcin Kotas z Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego, przewodniczący poznańskiego oddziału Polskiej Rady Ekumenicznej oraz współprzewodniczący Poznańskiej Grupy Ekumenicznej.

Archidiecezjalny Zespół Synodalny powołał Sekretariat Synodu, który podjął się zadania koordynacji współpracy Zespołu Synodalnego z koordynatorami i moderatorami grup synodalnych. Sekretariat jest odpowiedzialny za promocję Synodu. W tym celu organizuje wydarzenia promujące Synod, redaguje stronę internetową Synodu (synodpoznan.pl), prowadzi profile w mediach społecznościowych, udziela informacji oraz gromadzi syntezy lokalne i ankiety indywidualne. W skład Sekretariatu Synodu wchodzą: Cecylia Mir, Justyna Nowicka, Helena Piotrowski, Maria Roeske, Agnieszka Robakowska, Urszula Maria Wosicka, ks. Mirosław Tykfer.

1.1.1 Cztery etapy konsultacji synodalnych

Pierwszy etap rozpoczął się inauguracją Synodu i trwał do świąt Bożego Narodzenia 2021 r. Był to czas modlitwy, wyboru i szkoleń koordynatorów i moderatorów grup synodalnych oraz promocji Synodu. W tym czasie utworzona została strona internetowa Synodu oraz uruchomione kanały komunikacji w mediach społecznościowych. Zostały również opracowane i opublikowane w formie drukowanej materiały pomocnicze dla koordynatorów grup i uczestników spotkań: „Przewodnik konsultacji synodalnych w Archidiecezji Poznańskiej” oraz „Zeszyt uczestnika drogi synodalnej w Archidiecezji Poznańskiej”. Wszystkie materiały zostały udostępnione parafiom Archidiecezji Poznańskiej oraz grupom pozaparafialnym. Zostały również opublikowane w formie elektronicznej na stronie internetowej.

Zespół Synodalny przygotował ponadto scenariusze spotkań z dziećmi i młodzieżą oraz inne materiały służące organizowaniu spotkań: obrazki z modlitwą Ad sumus, plakaty, ulotki i zaproszenia. Od października 2021 r. do czerwca 2022 r. stronę internetową odwiedziło ponad 18 500 osób. Wszyscy zainteresowani Synodem mają możliwość kontaktować się z Sekretariatem Synodu telefonicznie pod numerem 662 839 355 lub za pomocą poczty elektronicznej pod adresem e-mail lp.na1713976217nzoph1713976217cra@d1713976217onys1713976217. Dotychczas zostało przesłanych blisko 2 tys. wiadomości. Na każdą z nich została udzielona pisemna odpowiedź.

W listopadzie 2021 r. Sekretariat Synodu przesłał do wszystkich parafii, wspólnot, ruchów i domów zakonnych w Archidiecezji Poznańskiej zaproszenia do uczestnictwa w Synodzie oraz poprosił o wskazanie koordynatorów, którzy chcieliby organizować drogę synodalną w swoim środowisku/parafii. Następnie, od listopada 2021 r. do lutego 2022 r., poprowadził 11 szkoleń dla setek koordynatorów i moderatorów grup, podczas których szczegółowo omówiono sposób organizacji i promocji drogi synodalnej w społecznościach lokalnych. Podczas szkoleń, prowadzonych metodą warsztatową, odbyły się ćwiczenia pomagające w prowadzeniu spotkań. Koordynatorzy zostali również zapoznani z metodycznymi priorytetami syntez oraz otrzymali „Pomocnik metodyczny”, w którym mogli odnaleźć streszczenie metodyki prowadzenia spotkań oraz schemat syntezy. Sekretariat Synodu zorganizował w tym czasie otwarte spotkania/ debaty o tematyce społecznej, w których wzięło udział blisko 300 osób.

Drugi etap rozpoczął się po świętach Bożego Narodzenia 2021 r. i trwał do świąt Wielkanocy 2022 r. Był to czas wzajemnego słuchania w grupach synodalnych oraz spisywania i zbierania syntez. Sekretariat kontynuował działania promocyjne. W tym czasie zgłaszali się do Sekretariatu Synodu nowi koordynatorzy, chcący utworzyć nowe grupy. Zespół Synodalny organizował dla nich kolejne spotkania warsztatowo-szkoleniowe.

Trzeci etap rozpoczął się po świętach Wielkanocy 2022 r. i zakończył przesłaniem syntezy diecezjalnej do sekretariatu Konferencji Episkopatu Polski. Zaangażowanie Zespołu Synodalnego oraz Sekretariatu Synodu koncentrowały się w tym czasie na analizie nadesłanych syntez, redagowaniu syntezy diecezjalnej oraz organizacji Spotkania Presynodalnego.

Spotkanie Presynodalne zostało podzielone na dwie części. Pierwsza miała miejsce 5. maja br. Ks. abp. Stanisław Gądecki zaprosił do udziału w nim przedstawicieli Archidiecezjalnej Rady Duszpasterskiej, Archidiecezjalnej Rady Kapłańskiej oraz Archidiecezjalnego Zespołu Synodalnego. Podczas spotkania została przedstawiona metoda streszczania syntez oraz zaprezentowane pierwsze wyniki konsultacji. Zwieńczeniem i zarazem drugą częścią Spotkania Presynodalnego była publiczna prezentacja wszystkich nadesłanych wyników konsultacji synodalnych oraz debata z udziałem ks. abp. Stanisława Gądeckiego dotycząca sposobu kontynowania drogi synodalnej w Archidiecezji Poznańskiej. Spotkanie odbyło się 27. maja 2022 r. i wzięło w nim udział kilkaset koordynatorów, moderatorów i uczestników grup synodalnych.

Czwarty etap Synodu trwa do czasu rozpoczęcia Synodu Biskupów na poziomie Kościoła powszechnego w Rzymie zaplanowanego na jesień 2023 r. Jego celem jest kontynuacja spotkań synodalnych oraz tworzenie nowych grup synodalnych dla poszerzenia i pogłębienia podjętej drogi na poziomie diecezjalnym.

1.2 Charakterystyka uczestników

8610 osób uczestniczyło w pierwszym etapie Synodu o synodalności w Archidiecezji Poznańskiej. Odbyło się 1850 spotkań, prowadzonych przez 352 koordynatorów przy wsparciu setek moderatorów. Osoby, które z różnych przyczyn nie mogły wziąć udziału w spotkaniach, miały możliwość wypowiedzenia się za pośrednictwem ankiety indywidualnej udostępnionej na archidiecezjalnej stronie Synodu. Niektóre grupy synodalne zebrały ankiety indywidualne w swoich środowiskach i włączyły je do swoich syntez. Dotychczas do Sekretariatu, niezależnie od ankiet ujętych w syntezach lokalnych, wpłynęło 93 ankiet indywidualnych. Ten sposób konsultacji nie był jednak traktowany priorytetowo. Droga synodalna nie koncentrowała się na wyrażaniu indywidualnych opinii, z pominięciem ćwiczenia synodalności, jakie może zapewnić tylko spotkanie w grupie i zastosowanie metody wzajemnego słuchania.

Ilość przesłanych syntez, które streszcza synteza diecezjalna, nie pokrywa się z liczbą zgłoszonych w Sekretariacie grup synodalnych, które nadal organizują spotkania. Brakujące syntezy reprezentują jednak głos relatywnie niewielkiej liczby uczestników.

1.2.1 Parafie

Spośród 415 parafii Archidiecezji Poznańskiej 276 wzięło dotychczas czynny udział w Synodzie. W spotkaniach na terenie parafii uczestniczyło blisko 6300 osób. Większość uczestników tych spotkań to katolicy praktykujący i zaangażowani w życie Kościoła. Znaczna ich część to członkowie wspólnot, ruchów, rad i grup parafialnych. W tych grupach uczestniczyli także księża, katecheci, katechiści i szafarze Komunii Świętej. Udział wzięła także pewna liczba osób żyjących w związkach niesakramentalnych. Niewielką grupę stanowiły także osoby niezwiązane z Kościołem lub z jego pogranicza, osoby, które dokonały aktu apostazji oraz identyfikujące się ze środowiskami LGBT+.

Znamienny jest fakt, że w niewielkim stopniu w Synodzie wzięły udział osoby niezaangażowane w życie Kościoła, choć uczęszczające regularnie na liturgię. Stosunkowo niewielką grupę stanowiły osoby praktykujące nieregularnie.

1.2.2 Ruchy i wspólnoty

W spotkaniach zorganizowanych w ruchach i wspólnotach kościelnych uczestniczyło 530 osób. Bardzo ważną grupą uczestników były osoby związane z duszpasterstwem osób z niepełnosprawnościami. Niektóre stowarzyszenia zdecydowały się na ścieżkę wewnętrzną. Takiego wyboru dokonały między innymi centralne władze Akcji Katolickiej w Polsce. Synteza diecezjalna pozbawiona jest więc tego bardzo ważnego głosu osób świeckich. Choć należy również zaznaczyć, że część z członków Akcji Katolickiej uczestniczyła w grupach parafialnych.

1.2.3 Duchowni i osoby konsekrowane

Księża uczestniczyli w spotkaniach różnych grup: parafialnych i innych. Powstało kilka grup z myślą o spotkaniach w gronie samych księży. Te jednak nie zdecydowały się na przesłanie syntez do Sekretariatu. Podobnie postąpili katecheci. Wzięli udział w parafialnych i wspólnotowych grupach synodalnych, także w roli koordynatorów. Nie utworzyli jednak oddzielnych grup dedykowanych tylko katechetom. Nie jest znana skala dotychczasowego uczestnictwa księży i katechetów.

Brakuje dokładnych informacji na temat uczestnictwa osób konsekrowanych, ponieważ syntezy grup utworzonych wewnątrz wspólnot zakonnych zostały przekazane ścieżką wewnętrzną do wyższych przełożonych. Wyjątkiem jest synteza przekazana przez siostry Urszulanki Serca Jezusa Konającego. Wspólnoty życia konsekrowanego pomogły jednak w organizacji drogi synodalnej w swoich środowiskach. Wielu członków tych wspólnot dołączyło do spotkań organizowanych przez koordynatorów świeckich.

1.2.4 Spotkania społeczne i ekumeniczne

Powstały również tzw. grupy społeczne, które spotykały się poza strukturami kościelnymi. W spotkaniach tych grup uczestniczyły osoby z pogranicza Kościoła, z Kościołem niezwiązane oraz praktykujący i zaangażowani katolicy. Łącznie w „spotkaniach społecznych” więzło udział 125 osób. Celem tych spotkań było zgromadzenie i wysłuchanie w kontekście Synodu osób z pogranicza, niezwiązanych z Kościołem oraz członków innych wyznań chrześcijańskich i religii. Znaczący był również udział kilkunastoosobowej grupy muzułmanów. Wszystkie spotkania społeczne charakteryzowały się składem mieszanym: uczestniczyły w nich także osoby praktykujące i zaangażowane w życie Kościoła katolickiego. W spotkaniach ekumenicznych wzięło udział 13 osób.

1.2.5 Dzieci i młodzież

W drodze synodalnej uczestniczyło 990 dzieci i 852 nastolatków. Część spotkań odbyła się w ramach katechezy szkolnej, pozostałe w parafiach i wspólnotach. Większość młodych uczestników to osoby praktykujące i zaangażowane w życie Kościoła. Nie udało się dotychczas dotrzeć do większej liczby osób młodych, które – szczególnie w ostatnich latach – zdystansowały się do Kościoła, przestały uczestniczyć w szkolnych lekcjach religii lub formalnie opuściły Kościół.

1.3 Najbardziej znaczące doświadczenia konsultacji synodalnych

Dla uczestników konsultacji synodalnych, szczególnie wśród osób świeckich, najważniejszym doświadczeniem było odkrywanie swojej podmiotowości w Kościele. Droga synodalna stworzyła nową przestrzeń do wyrażenia opinii i przeżyć związanych z wiarą i Kościołem. Każdy mógł w wolności powiedzieć co myśli oraz opowiedzieć istotne wydarzenia z własnego życia, które ukształtowały jego postawy i poglądy. Uczestnicy Synodu poczuli się potraktowani z szacunkiem i wysłuchani. Wielu z nich podkreśliła wartość odświeżonej w nich wiary, że Duch przemawia przez cały Lud Boży, świeckich i duchownych. Jak refren w syntezach cząstkowych powtarza się zdanie: „Pierwszy raz w historii naszego życia dano nam głos w Kościele”.

Zdaniem uczestników Synodu osoby świeckie mogły dotychczas zabierać głos na różne sposoby, chociażby przez uczestnictwo w grupach duszpasterskich, wspólnotach czy radach. Prawie wszyscy uczestnicy spotkań zauważyli jednak, że Synod był doświadczeniem wyjątkowym: głos osób świeckich został wysłuchany w kontekście szerszym niż tylko ich własna parafia czy wspólnota. Nie był tylko głosem doradczym w sprawie, o którą zostali poproszeni: inicjatywa powiedzenia tego, co zostało powiedziane i zapisane w syntezach należała do uczestników Synodu.

[Źródło: https://synod.org.pl/archidiecezja-poznanska/]

Diecezja Radomska

Dokument ten obejmuje w tej krótkiej syntezie wszystko to, co wypłynęło w czasie spotkań w ramach drogi synodalnej diecezji radomskiej. Do spotkań synodalnych zostały zaproszone wszystkie środowiska kościelne, jak parafie, wspólnoty życia konsekrowanego, ruchy i stowarzyszenia katolickie, specjalistyczne duszpasterstwa, a także grupy nieformalne czy niekoniecznie ściśle konfesyjne. Odbyło się też kilka spotkań ogólniejszych w ramach diecezji, których owoce wymiany myśli również znalazły odzwierciedlenie w niniejszej syntezie.

Uczciwie trzeba stwierdzić, że nie wszystkie zaproszone grupy odpowiedziały pozytywnie na to zaproszenie, pośród tych zaś, które odpowiedziały dostrzec można było również różny poziom zaangażowania. W pewnej mierze wynikało to z nieufności, którą można było zauważyć pośród wiernych do takiego sposobu pracy, spowodowanej kojarzeniem z negatywnie odbieraną niemiecką drogą synodalną oraz pewnymi kontrowersjami związanymi z zakończeniem Synodu poświęconego Amazonii. Z czasem, wraz z dokładniejszym poznaniem proponowanej drogi i głębszym zaangażowaniem, początkowe uprzedzenia w znacznym stopniu ustępowały miejsca pozytywnemu nastawieniu. Służył temu również sposób przeprowadzania spotkań, który obejmował zawsze modlitwę, słuchanie słowa Bożego, wsłuchanie wzajemne i refleksję związaną z życiem Kościoła, szczególnie tego lokalnego. By droga synodalna była faktycznie podążaniem razem w refleksji dotyczącej Kościoła i miała charakter rzeczywiście synodalny, przyjęliśmy tylko jako obowiązujące owoce pracy w grupach, na poziomie diecezjalnym nie zdecydowaliśmy się na stosowanie jednostkowych ankiet.

Różnorodność i odmienność sposobów przeprowadzenia spotkań, jak również wielość dotkniętych tematów, zaowocowało bogactwem spojrzeń i refleksji. By w miarę możliwości nie zatracić tej różnorodności i bogactwa, zdecydowaliśmy na prezentację efektów pracy diecezjalnej drogi synodalnej w formie trochę odbiegającej od proponowanych dziesięciu wiodących tematów proponowanych grupom synodalnym w dokumentach przygotowujących, na których też oparliśmy nasze diecezjalne pomoce. Zdecydowaliśmy, by tematy te połączyć w większe grupy, by było to bliższe sposobowi wypowiadania się uczestników grup synodalnych. Wynikało to też z faktu, że pewne zagadnienia były podejmowane właściwie szczątkowo, np. temat ekumenizmu. Uzasadnieniem była zwykle jednorodność społeczna i wyznaniowa terenów naszej diecezji.

[Źródło: https://synod.org.pl/diecezja-radomska/]

Diecezja Rzeszowska

„Przyjdź, Duchu Święty. Ty, który wzbudzasz nowe języki i wkładasz na nasze usta słowa życia, zachowaj nas, abyśmy nie stawali się Kościołem-muzeum, pięknym lecz niemym z tak wielką przeszłością i tak małą przyszłością. Przyjdź między nas, abyśmy w doświadczeniu synodalnym nie dali się ogarnąć rozczarowaniu nie osłabili proroctwa, nie sprowadzili wszystkiego do jałowych dyskusji. Przyjdź Święty Duchu miłości otwórz nasze serca na słuchanie. Przyjdź Duchu świętości odnów święty wierny lud Boży. Przyjdź Duchu Stworzycielu i odnów oblicze ziemi. Amen”[1]

Papież Franciszek

SYNTEZA PROCESU SYNODALNEGO DIECEZJI RZESZOWSKIEJ

/ dokument odzwierciedla różnorodność wyrażanych poglądów, spostrzeżeń i opinii uczestników doświadczenia synodalnego; jest wierny głosom diecezjan i temu, co wyłoniło się z ich rozeznania w drodze konsultacji i dialogu; nikogo nie chce urazić, wszystkim chce okazać szacunek /

1.1 Wprowadzenie

Droga synodalna na którą wszyscy zostaliśmy zaproszeni przez Ojca Świętego Franciszka, jest wyjątkowa i wymagająca. Jako przestrzeń spotkania: osób świeckich i osób duchownych, choć budzi obawy i wątpliwości, zachęca do przemyśleń, skłania do pogłębionej refleksji, naprowadza na zasadnicze pytania: Kościół synodalny, głosząc Ewangelię ma „podążać razem?” Jak owo „podążanie” realizuje się w Kościele lokalnym? Do podjęcia jakich kroków wzywa nas Duch Święty, abyśmy słuchając siebie wzajemnie potrafili otworzyć się na twórczy dialog, który pogłębi relacje i wzmocni poczucie eklezjalnej wspólnoty?

Doświadczenie pracy w ramach Synodu na szczeblu diecezjalnym (październik 2021/czerwiec 2022), potwierdziło wolę wielu diecezjan stworzenia przestrzeni dialogu, który łączy w braterskim duchu wszystkich szczerze zatroskanych o przyszłość Kościoła. Potrzeba wzajemnego słuchania osób świeckich i duchownych, a w konsekwencji otwartość na relacje, w tym wola współpracy, okazały się ważnym postulatem, żywotnym pragnieniem uczestników synodalnych konsultacji. W świadomości wielu diecezjan, zaproponowana droga synodalna została odczytana jako początek pewnego procesu, związanego z rozeznawaniem potrzeb, utrapień i radości Kościoła. Przekonanie o niezbędnej asystencji Ducha Świętego w tym procesie potwierdziło, że idei Synodu nie można zaklasyfikować do socjologicznych badań, zamknąć w ramy społecznych debat i analiz. Zebrane opinie synodalne „odsłoniły” duchową wrażliwość na wartość eklezjalnej wspólnoty, o którą trzeba się troszczyć, która wymaga stałej uwagi osób świeckich i duchownych – równych sobie w porządku łaski chrztu świętego, choć inaczej wypełniających swą życiową misję z racji odmiennego powołania.

1.2 Przebieg i metodologia prac synodalnych

W odniesieniu do procesu konsultacji, ordynariusz diecezji rzeszowskiej Bp Jan Wątroba, dekretem z dnia 11 października 2021 roku, powołał diecezjalny zespół synodalny. Koordynatorami prac synodalnych zostali: dr Rafał Czupryk PhD (osoba świecka) i ks. dr Rafał Flak (osoba duchowna). W ramach powierzonych zadań, koordynatorzy powołali doradców z różnych obszarów życia społecznego. Dnia 17 października 2021 roku w kościele katedralnym w Rzeszowie, Bp Jan Wątroba przewodniczył Mszy św., która zainaugurowała fazę diecezjalną synodu pod hasłem „W stronę Kościoła synodalnego. Komunia. Uczestnictwo. Misja (2021-2023)”. WEucharystii uczestniczył także Bp senior Kazimierz Górny, kapłani odpowiedzialni za poszczególne duszpasterstwa w diecezji, siostry zakonne i świeccy przedstawiciele ruchów i stowarzyszeń katolickich. Pierwsza synodalna Msza św., podobnie jak późniejsze Eucharystie, nabożeństwa i spotkania, wieńczyła modlitwa za synod do Ducha Świętego Adsumus Sancte Spiritus[2].

W celu uskutecznienia prac synodalnych, które przebiegały w trudnym okresie pandemii, od końca października 2021 roku przystąpiono do konkretnych działań. Dnia 30 października 2021 roku, odbył się w Domu Diecezjalnym Tabor zjazd ruchów, stowarzyszeń i fundacji katolickich diecezji rzeszowskiej. Celem spotkania było zaprezentowanie wspólnot zaangażowanych w życie Kościoła lokalnego, podkreślenie ich roli i znaczenia w budowaniu płaszczyzny porozumienia i współpracy na rzecz aktywnego środowiska katolickiego. W zjeździe, z udziałem Biskupa Rzeszowskiego, uczestniczyło ponad sześćdziesiąt osób świeckich i duchownych. Wówczas, koordynatorzy prac synodalnych (R. Czupryk, ks. R. Flak), przedstawili główne idee, założenia i przebieg kolejnych etapów procesu synodalnego na szczeblu diecezjalnym. Została zaprezentowana oficjalna, diecezjalna strona internetowa (www.synodrzeszow.pl); przedstawiono skład personalny diecezjalnego zespołu synodalnego; poinformowano o sposobach kontaktu (kurialny numer telefoniczny, adres do korespondencji tradycyjnej i cyfrowej). Na dalszym etapie prac, w oparciu o magisterium synodalne[3], zostały przygotowane pytania w liczbie 37, pogrupowane w 10 obszarów tematycznych[4], jako podstawa konsultacji i dialogu synodalnego.

Zgodnie z instrukcją (przyjętą metodologią), pytania synodalne zostały rozesłane do świeckich doradców z prośbą o upowszechnienie w swoich środowiskach i monitorowanie przebiegu konsultacji w swoim obszarze. Udział w konsultacjach był dobrowolny, anonimowy, jedynie określony czasowo. Przyjęto założenie, iż każda odpowiedź jest ważna, opinia potrzebna w kluczu ogólnym: „Jaki jest nasz Kościół, który wszyscy tworzymy?”. Zachęcono do udzielania odpowiedzi prostych, krótkich, konkretnych, szczerych. Odpowiedni zakres zagadnień problemowych został także rozesłany do wszystkich księży proboszczów parafii diecezji rzeszowskiej, gdzie odbywały się lokalne konsultacje. Tak rozpoczął się „dialog synodalny”.

W ciągu trzech miesięcy (listopad, grudzień 2021 – styczeń 2022, trudnego okresu pandemicznego), odbyło się łącznie trzy duże spotkania kontaktowe na poziomie diecezji (Rzeszów, Jasło, Rzeszów) z udziałem kilkuset osób. Pozostałe konsultacje z konieczności miały charakter spotkań w mniejszym gronie, których łącznie było kilkadziesiąt. Wśród form dialogu synodalnego były także: spotkania online z wykorzystaniem platform komunikacji cyfrowej, korespondencja elektroniczna i tradycyjna, kontakty telefoniczne. Szacunkowo, w konsultacjach uczestniczyło ok. 4500 diecezjan. Zebrany materiał (opinie, komentarze, postulaty), został odpowiednio pogrupowany i poddany szczegółowej analizie. Z każdego obszaru tematycznego wyprowadzone zostały wnioski synodalne.

1.3 Konsekwencje dialogu synodalnego

Jedno z pierwszych spostrzeżeń jakie nasuwa się w konkluzji do całości prac synodalnych jest „wyczuwalna”, autentyczna troska uczestników konsultacji o „nasz Kościół”. To, co wydaje się najbardziej znaczące w całym doświadczeniu konsultacji, co potwierdzają wypowiedzi diecezjan, to zaproponowana formuła, czyli stworzenie szansy na zaistnienie twórczego dialogu, opartego na uważnym wsłuchaniu się w opinię innych; opartego na życzliwej uwadze na osobie adwersarza dialogu, który swobodnie może się wypowiedzieć, który „poczuł się” wysłuchany, zauważony, doceniony. Dialog synodalny upodmiotowił osoby ciche, zalęknione, nieśmiałe. Osoby odważnie wyrażające swoje stanowisko w różnych sytuacjach czy okolicznościach, skłonił do przyjęcia postawy słuchania, nakłonił do zastanowienia, być może poddania rewizji własnych, niekiedy dogmatycznych poglądów. Dialog synodalny ożywił relacje, pobudził debatę o realnych problemach i troskach „naszego Kościoła”, zachęcił do dostrzeżenia wielkiego dobra, które jest udziałem wiernych chrześcijan właśnie dzięki przynależności do „naszego Kościoła”. Dialog nie obył się bez zauważalnych sprzecznych względem siebie wypowiedzi i opinii, nie był pozbawiony przekonań ambiwalentnych, krytycznych do idei samego synodu. W materiale synodalnym pojawiały się, czemu nie można zaprzeczyć, argumenty związane z wątpliwością „drogi synodalnej”: niepokój o doktrynę katolicką (naruszenie porządku magisterium) czy nieuzasadnioną ingerencję świeckich w wewnętrzne struktury Kościoła. Wątpliwości te nie były jednak znaczące, przeważała raczej potrzeba podjęcia wyzwania synodalnego i wola kontynuacji dialogu – budowania jego zrębów – między „żywymi kamieniami Kościoła Chrystusowego”: świeckimi i duchownymi. W konsekwencji, konsultacje synodalne ośmieliły obie strony do pewnej aktywności – namysłu nad rzeczywistą kondycją duchową „naszego Kościoła”. Choć na spotkaniach kontaktowych trudno było rozpocząć dialog (nieśmiałość krępowała wielu), to jednak kiedy już zaistniał, przebiegał w klimacie kultury, szacunku, wzajemnie okazywanego sobie respektu. Tworzył przestrzeń aktywnego słuchania.

W ocenie całego doświadczenia synodalnego trzeba również wspomnieć o wielu osobach milczących, które przysłuchiwały się biernie wypowiedziom lub w ogóle nie skorzystały z zaproszenia do uczestnictwa w konsultacjach nawet drogą cyfrową (email, anonimowa ankieta synodalna, poczta tradycyjna). Nasuwa się zatem wniosek, iż „nasz Kościół” jest rzeczywiście „milczący” (cichy), wymaga nowego poruszenia (impulsu) – jest jak „szpital polowy”, który potrzebuje śmiałych i kompetentnych świadków Ewangelicznego Orędzia I wszyscy: świeccy i duchowni, jesteśmy wezwani poprzez uczestnictwo w zaproponowanym przez Ojca Świętego procesiesynodalnym, do pokornego wzywania stałej asystencji Ducha Świętego aby „nauczył nas drogi, którą mamy iść i jak mamy nią podążać.

Synod ukazał, że wszyscy jesteśmy słabi i grzeszni; że zawsze zagraża nam nieład (chaos), który sami możemy wywołać; że nasza niewiedza (niekompetencja, wiarołomność) bardzo łatwo może sprowadzić nas na niewłaściwą drogę. Wówczas błądzimy, narażamy samych siebie na moralny upadek, nadszarpując autorytet „naszego Kościoła”, który traci blask prawdy. A przecież, jako ochrzczeni wierzący: świeccy i duchowni, nosimy Jego sprawy w swoich sercach, bo Kościół ten jest w istocie „naszym domem”. Co więcej, konsultacje synodalne potwierdziły w wymiarze ontologicznym, eklezjalnym, że sami, bez Ducha Świętego, świeccy i duchowni nic nie dokonamy, nie naprawimy i nie zbudujemy. Wręcz przeciwnie: tylko z Duchem Świętym odnajdziemy naszą jedność; z Nim będziemy podążać ku zbawieniu razem; dzięki Jego asystencji nie zejdziemy z drogi prawdy. On nie pozwoli zgubić tego, co jest słuszne i służy dobru Kościoła, czyli wiary w możliwą jedność wszystkich wierzących w Chrystusa. To spostrzeżenie, które dyskretnie wyłania się, przebłyskuje z konsultacji synodalnych, choć może bardzo teologiczne, jest najprostszą definicją drogi synodalnej. Droga ta przebiega przez ludzkie serca, jest „marzeniem i pragnieniem” Boga, który poprzez posłuszeństwo Jego woli, otwiera ludzi dobrej woli na działanie Ducha Świętego. W konsekwencji każdy ze świeckich i duchownych, poddając się posłusznie natchnieniom Ducha Świętego, wyzbywa się lęku do drugiego człowieka, wyzbywa się pozoru i kłamstwa, wyższości i „maniery wybraństwa” – pragnie zgody i relacji, szuka wsparcia i zrozumienia, łaknie szczerej rozmowy. Pokornie otwierając się na Boże intuicje nie można wówczas niczego zachować dla siebie – apostolski zapał służby potwierdza jedynie zdolność budowania „mostów dialogu”. Cel jaki się wówczas krystalizuje jest oczywisty: to dobro jednego („naszego”) Kościoła Chrystusowego, o który wszyscy ochrzczeni i wierzący chcą się troszczyć.

Doświadczenie synodalności na szczeblu diecezjalnym wydaje się zatem potwierdzać opisany, głęboko duchowy aspekt synodu. Intuicji, iż Duch Święty zaprasza Kościół lokalny do wzrastania w synodalności nie sposób zaprzeczyć. Pragnienie słuchania, potrzeba dialogu i budowanie relacji, to niezmiernie ważne aspekty wspólnej sprawy wszystkich ochrzczonych, także tych, którzy pozostając na peryferiach Kościoła, są nadal „wszczepieni w szczep winny mistycznej wspólnoty”. Oni potrzebują uwagi i łagodności; poranieni i pokrzywdzeni pragną duchowej bliskości, pragną czułego spojrzenia i hojnego gestu miłości.

————

[1] Franciszek, Przemówienie na otwarcie XVI Zwyczajnego Zgromadzenia Ogólnego Synodu Biskupów na temat: W stronę Kościoła synodalnego – komunia, uczestnictwo, misja (Watykan Aula Synodalna, 9 październik 2021).

[2] „Stajemy przed Tobą, Duchu Święty, zgromadzeni w Imię Twoje. Z Tobą jedynie, który nas prowadzisz; zamieszkaj w naszych sercach, naucz nas drogi, którą mamy iść i jak mamy nią podążać. Jesteśmy słabi i grzeszni; nie dozwól, abyśmy wprowadzali nieład. Nie pozwól, by niewiedza sprowadziła nas na niewłaściwą drogę, albo stronniczość wpływała na nasze działania. Niech w Tobie odnajdziemy naszą jedność, abyśmy mogli razem podążać do życia wiecznego, i abyśmy nie zbaczali z drogi prawdy i te- go, co jest słuszne. O to wszystko prosimy Ciebie, który działasz w każdym miejscu i czasie, w komunii Ojca i Syna, na wieki wieków. Amen”.

[3] Biuro ds. komunikacji zagranicznej Konferencji Episkopatu Polski, Vademecum Synodu o synodalności. Oficjalny podręcznik słuchania i rozeznawania w Kościołach lokalnych: etap pierwszy (październik 2021 – kwiecień 2022) w diecezjach i konferencjach episkopatów prowadzący do Zgromadzenia Synodu Biskupów w październiku 2023 roku, Watykan 2021.

[4] Pytania synodalne:

W Kościele, jako ochrzczeni jesteśmy na tej samej drodze, ramię w ramię
1. Jak rozumiesz słowa: Kościół, to wspólnota osób, które „podążają razem”
2. Kiedy mówimy „nasz Kościół”, to kto do niego należy?
3. Jakie osoby lub grupy pozostają na marginesie Kościoła?
Słuchanie jest pierwszym krokiem, ale wymaga otwartego umysłu i serca, bez uprzedzeń
1. W jaki sposób wysłuchiwani są świeccy w Kościele, czy duchowieństwo liczy się z głosem świeckich, zwłaszcza kobiet i młodzieży?
2. Czy potrafimy zidentyfikować uprzedzenia i stereotypy, które utrudniają nam wzajemne słuchanie w Kościele?
3. Czy w Kościele słuchamy głosu osób, którzy mają inne poglądy niż nasze własne?
4. Czy głos mniejszości, zwłaszcza tych, którzy doświadczają ubóstwa, marginalizacji lub wykluczenia społecznego jest w Kościele słyszany?
Wszyscy są zaproszeni do mówienia z odwagą, łącząc wolność, prawdę i miłość
1. Co umożliwia lub utrudnia odważne, szczere, bez dwulicowości wypowiadanie się w naszym Kościele o tym, co istotne dla Kościoła?
2. Jaki jest głos Kościoła w mediach (nie tylko katolickich)?
3. Jaki jest głos mediów (nie tylko katolickich) na temat Kościoła?
„Podążanie razem” jest możliwe tylko wtedy, gdy opiera się na wspólnotowym słuchaniu Słowa Bożego i sprawowaniu Euchary- stii
1. W jaki sposób modlitwa, Msza św., inspirują ludzi do tworzenia żywej wspólnoty w Kościele?
2. W jaki sposób modlitwa, Msza św. są inspiracją do podejmowania najważniejszych decyzji w Kościele?
3. Czy świeccy angażują się w liturgię (czytania, psalm, modlitwa wiernych), co sprzyja, co utrudnia?
Synodalność służy misji Kościoła, do udziału w której powołani są wszyscy
1. Jak angażują się świeccy w apostolstwo w Kościele? Co sprzyja, co utrudnia?
2. W jaki sposób wspólnota wspiera swoich członków zaangażowanych w służbę na rzecz społeczeństwa (zaangażowanie społeczne i polityczne, w badania naukowe i nauczanie, promowanie sprawiedliwości społecznej, ochrona praw człowieka i troska o wspólny dom-środowisko, itp.) ?
3. W jaki sposób dokonuje się rozeznanie konkretnej misji świeckich w Kościele, kto w tym uczestniczy?
Dialog wymaga wytrwałości i cierpliwości, umożliwia wzajemne zrozumienie
1. Jakie są sposoby dialogu w obrębie Kościoła lokalnego?
2. W jaki sposób rozwiązywane są różnice poglądów, konflikty i trudności?
3. Jak ruchy katolickie, stowarzyszenia itd. współpracują ze sobą; współpracują także np. z diecezjami sąsiednimi, z wspólnotami zakonnymi?
4. W jaki sposób Kościół prowadzi dialog i uczy się od innych instytucji społeczeństwa: świata polityki, ekonomii, kultury, społeczeństwa obywatelskiego, ubogich itd., trudnej sztuki komunikacji, aby była ona twórcza i skuteczna?
Dialog między chrześcijanami różnych wyznań, zajmuje szczególne miejsce w drodze synodalnej
1. Czy utrzymujemy relacje z chrześcijanami innych wyznań? Co sprzyja, co utrudnia?
2. Jakich obszarów one dotyczą?
3. Jakie są owoce współpracy?
Kościół synodalny, Kościołem współodpowiedzialnym
1. W jaki sposób określane są cele zaangażowania świeckich w Kościele, droga do ich osiągnięcia?
2. Jak sprawowana jest władza lub zarządzanie w Kościele lokalnym?
3. W jaki sposób praca zespołowa i współodpowiedzialność są realizowane w praktyce?
4. Jak promuje się posługi świeckich i podejmowanie odpowiedzialności za Kościół?
5. Czy mamy owocne doświadczenia synodalności na poziomie lokalnym?
6. Jak funkcjonują Rady Duszpasterskie w parafiach i diecezjach, Rady Kapłańskie?
7. Jak możemy promować bardziej synodalne, wspólnotowe podejście do współodpowiedzialności za Kościół lokalny?
W stylu synodalnym decyzje podejmowane są na drodze wspólnego rozeznania, wypływającego ze wspólnego posłuszeństwa Duchowi Świętemu
1. Jakie metody (procedury) stosujemy w podejmowaniu decyzji w naszym Kościele? Jak można je ulepszyć?
2. Jak krzewimy udział w podejmowaniu decyzji w strukturach hierarchicznych?
3. Czy metody podejmowania decyzji w Kościele pomagają w słuchaniu świeckich? Jaki jest związek między konsultacją a podejmowaniem decyzji i jak to realizujemy w praktyce?
4. W jaki sposób promujemy przejrzystość w podejmowaniu decyzji w naszym Kościele i czy istnieje możliwość rozliczenia z podjętych decyzji?
5. Jak możemy wspólnie: świeccy i kapłani, uczestniczyć w rozeznawaniu duchowym?
Duchowość „podążania razem” jest zasadą wychowawczą dla formacji osoby ludzkiej i chrześcijanina, rodzin i wspólnot
1. W jaki sposób nasza wspólnota kościelna formuje ludzi, aby byli bardziej zdolni do „podążania razem”, czyli dialogu, słuchania siebie nawzajem i angażowania się w dialog?
2. Jaka formacja jest oferowana, aby wspierać rozeznawanie władzy w Kościele w sposób synodalny?

Każdy obszar tematyczny kończył się prośbą skierowaną do uczestników konsultacji: „Przemyśl, przedyskutuj, sformułuj konkretne wnioski (zacytuj jakąś wypowiedź)”. Z możliwości nadsyłania nagrań video lub nagrań audio nikt nie skorzystał.

[Źródło: https://synod.org.pl/diecezja-rzeszowska/]

Diecezja Sandomierska

Synod globalny Ojca Świętego Franciszka zbiegł się w Diecezji Sandomierskiej z końcową fazą III Synodu Diecezjalnego (2017 – 2022). W związku z tym, wiele kwestii wskazanych przez Papieża jako temat dyskusji zostało już przedyskutowanych, czego owocem są uchwały Synodu Diecezjalnego w liczbie 946. Niezależnie od tego, podobnie jak w całym Kościele Powszechnym, poczyniono niezbędne przygotowania do synodu o synodalności. Jego diecezjalny etap rozpoczęła uroczysta Eucharystia pod przewodnictwem biskupa sandomierskiego Krzysztofa Nitkiewicza 17 października 2021 r. w bazylice katedralnej. Następnie zostali powołani liderzy dekanalni, którzy mieli koordynować spotkania w poszczególnych parafiach oraz dekanatach diecezji.

Pierwsze spotkanie liderów synodalnych odbyło się 3 listopada 2021 r. w Instytucie Teologicznym w Sandomierzu.

Spotkania odbywały się w poszczególnych grupach dekanalnych oraz poszczególnych duszpasterstwach diecezji. W trakcie spotkań w poszczególnych grupach odbyła się dyskusja na następujące tematy: Towarzysze w podróży, Słuchanie, Zabieranie głosu, Celebrowanie, Współodpowiedzialni we wspólnej misji, Dialog w Kościele, Władza i uczestnictwo, Rozeznawanie i podejmowanie decyzji, Formowanie się synodalności. Poszczególne wnioski zostały przesłane do sekretariatu synodu. Poszczególne wnioski zawarte są w poniższym raporcie z diecezjalnego etapu prac grup synodalnych.

[Źródło:

https://synod.org.pl/diecezja-sandomierska/]

Diecezja Siedlecka

Etap diecezjalny Synodu o synodalności rozpoczęliśmy w dniu 17 października 2021 r. Mszą Świętą celebrowaną pod przewodnictwem Biskupa Kazimierza Gurdy w katedrze siedleckiej. Wzięli w niej udział koordynatorzy parafialnych zespołów synodalnych wybrani podczas spotkań Parafialnych Rad Duszpasterskich. Konsultacje w diecezji prowadzone były na różnych poziomach:

Diecezja siedlecka - schemat

Spotkania synodalne poszczególnych grup, odbywały się zasadniczo w trzech etapach: celebracja Słowa Bożego, praca w małych grupach – dzielenie się osobistym doświadczeniem życia Kościoła, zebranie doświadczeń i spostrzeżeń w ramach całego zespołu synodalnego. Fundamentem każdego z tych etapów było słuchanie Słowa Bożego. Owoce wszystkich spotkań zostały zebrane i przekazane do sekretariatu synodu. Wraz z głosami indywidualnymi dały one odpowiedź na pytanie, jak „podążanie razem” realizuje się dzisiaj w naszym Kościele lokalnym i do podjęcia jakich kroków zaprasza nas Duch Święty, abyśmy wzrastali w naszym „podążaniu razem”?

[Źródło: https://synod.org.pl/diecezja-siedlecka/]

Diecezja Świdnicka

1.1 Proces synodalny

Kluczowym założeniem dla diecezji było włączenie w synod jak największej liczby osób, pracujących w małych grupach. Miało to na celu urzeczywistnienie prawdziwego dialogu i zaangażowanie w prace synodu osób, które – mimo, że są w Kościele – w praktyce nigdy nie były dopuszczone do głosu. Ponadto fundamentalnym celem było objęcie zasięgiem synodu każdej wspólnoty parafialnej („by Synod dotarł pod strzechy”).

Podstawowa metoda pracy wypracowana przez zespół synodalny, ściśle współpracujący z Biskupem diecezjalnym, to spotkania w małych grupach (max. 12 osób) prowadzonych przez koordynatorów (jedna lub dwie osoby). Każda z utworzonych grup została zaproszona do udziału w czterech spotkaniach, w odstępie około miesięcznym, w okresie od grudnia 2021 do kwietnia 2022. Każda grupa poproszona została o przygotowanie notatki (według ustalonego schematu – por. zał. nr 1) z każdego spotkania i przekazanie jej za pośrednictwem poczty elektronicznej zespołowi synodalnemu.

Małe grupy powołane zostały w: 1) parafiach (koordynatorzy wskazywani byli przez księży proboszczów), 2) ruchach i stowarzyszeniach oraz w duszpasterstwach specjalistycznych (koordynatorzy wskazywani byli przez osoby odpowiedzialne za daną grupę), 3) wśród księży proboszczów (koordynatorami byli wicedziekani), 4) wśród księży wikarych (koordynatorzy wskazywani byli przez księży z danego rejonu diecezji), 5) wśród zakonników (koordynatorzy wskazywani byli przez referenta ds. życia konsekrowanego), 6) wśród sióstr zakonnych (koordynatorzy wskazywani byli przez referentkę ds. życia konsekrowanego), 7) wśród kleryków (koordynatorami byli dziekani alumnów), 8) wśród młodzieży (koordynatorami byli katecheci) oraz 9) wśród katechetów (koordynatorami byli dekanalni animatorzy katechezy).

W spotkania synodalne na poziomie parafii zaangażowane zostały tylko osoby świeckie. Było to świadome działanie, które miało na celu ułatwienie otwarcia się osobom, które mogłyby się czuć skrępowane obecnością księży proboszczów. Księża proboszczowie byli jednak odpowiedzialni za wyznaczenie koordynatorów parafialnych, a po zakończeniu prac parafialnych grup synodalnych koordynatorzy poproszeni zostali o kontynuowanie spotkań grup synodalnych już z księżmi proboszczami (por. pkt. 4). Jednocześnie księża proboszczowie włączeni zostali do właściwych im grup synodalnych, pracujących równolegle – aby w grupie wraz z innymi księżmi mogli prowadzić dialog w oparciu o te same pytania i byli w ten sposób przygotowani na podjęcie dialogu z parafianami po zakończeniu cyklu czterech spotkań.

Jeśli w danej wspólnocie liczba osób chętnych do włączenia się w spotkania synodalne była wyższa niż 12, tworzone były kolejne grupy. Miało to miejsce w części parafii oraz w niektórych ruchach i stowarzyszeniach.

Realizację działań przeprowadzono w następujących etapach:

Powołanie zespołu synodalnego – 17 X 2021 r. w katedrze dekrety otrzymały osoby tworzące zespół synodalny.
Przygotowanie w oparciu o Vademecum synodalne przez zespół synodalny materiałów dla poszczególnych grup (zał. nr 1) (październik 2021 r.); utworzenie na stronie internetowej diecezji osobnej zakładki związanej z Synodem, zawierającej w wersji elektronicznej materiały, które były przekazywane w wersji papierowej koordynatorom.
Powołanie koordynatorów – korespondencja wysłana do księży proboszczów z prośbą o wskazanie osób, którym zostanie powierzone zadanie koordynatora grupy parafialnej; podobne pisma (zaproszenia) zostały skierowane do referentów życia konsekrowanego, duszpasterzy odpowiedzialnych za duszpasterstwa specjalistyczne, do dekanalnych animatorów katechezy, do moderatorów i liderów ruchów, stowarzyszeń, grup formacyjnych funkcjonujących w diecezji (październik 2021 r.).
Organizacja cyklu spotkań informacyjnych dla koordynatorów: spotkanie koordynatorów parafialnych 6 XI 2021 r. – Świdnica – 350 osób; spotkanie dekanalnych duszpasterzy młodzieży z delegatami, katechetów uczących w szkołach ponadpodstawowych, przedstawicieli ruchów, grup, wspólnot, zrzeszeń, bractw formacyjno-modlitewnych 13 XI 2021 r. – Wałbrzych – 120 osób; spotkanie przedstawicieli duchowieństwa (księża wicedziekani, wikariusze), przedstawiciele życie konsekrowanego; animatorzy katechezy – 27 XI 2021 r. – Wałbrzych – 100 osób.
Błogosławieństwo uczestników synodalnej grupy konsultacyjnej w parafiach –5 XII 2021 r.
Spotkania w małych grupach (grudzień 2021-kwiecień 2022); możliwość przesłania pocztą tradycyjną lub elektroniczną refleksji związanych z tematyką Synodu; możliwość bezpośredniego spotkania z zespołem synodalnym; stały kontakt telefoniczny, mailowy zespołu synodalnego z koordynatorami grup przesyłającymi notatki ze spotkań grup konsultacyjnych.
Spotkanie konsultacyjne dla koordynatorów grup synodalnych – Bielawa, 19 II 2022 r. z udziałem 120 osób miało na celu umożliwienie koordynatorom grup wymiany doświadczeń, wyjaśnienie ewentualnych wątpliwości, które mogły się pojawić po pierwszych spotkaniach w małych grupach; uczestnictwo w spotkaniu było dobrowolne. Kluczowym punktem spotkania była praca w małych grupach (do 10 osób) animowana przez wyznaczonych wcześniej koordynatorów.
Spotkanie presynodalne (21 V 2022 r.), na które zaproszone były wszystkie osoby biorące udział w spotkaniach synodalnych. Spotkanie miało charakter celebracji liturgicznej, na którą złożyła się liturgia słowa oraz kilka świadectw reprezentantów różnych grup synodalnych. Dodatkowym wydarzeniem związanym ze spotkaniem presynodalnym był piknik integrujący wszystkich przybyłych (ok. 500 osób). Uczestnicy spotkania presynodalnego otrzymali także materiały zachęcające do dalszych spotkań, tak by docelowo kontynuować pracę grupy po okresie wakacyjnym.
Przygotowanie syntezy diecezjalnej (czerwiec 2022 r.).

Statystyki dotyczące grup synodalnych:

Ogółem powstało 221 grup, w tym 137 grup parafialnych, 30 grup ruchów, stowarzyszeń i duszpasterstw specjalistycznych, 19 grup młodzieży, 12 grup księży proboszczów, 9 grup katechetów, 6 grup osób życia konsekrowanego, 6 grup księży wikarych oraz 2 grupy alumnów.
Z kilku parafii, w których zespoły nie powstały, przekazane zostały wyjaśnienia, co było powodem niepowołania grupy – wskazywano przyczyny zarówno po stronie świeckich (brak chętnych), jak i proboszcza parafii (brak akceptacji dla powołania zespołu).
Minimum 3 notatki przesłało 170 grup, co pozwala uznać osoby wchodzące w ich skład za aktywnych uczestników prac synodalnych na poziomie diecezji. W niektórych sytuacjach wprost wskazywano przyczyny nieprzekazania kompletu notatek –dotyczyły one między innymi sytuacji zdrowotnej uczestników.
Ogółem w pracach synodalnych uczestniczyło około 1500 osób co stanowi około 3 promili populacji diecezji oraz 1% osób praktykujących (dominicantes).

Notatki zostały zebrane w folderach zorganizowanych według numeru spotkania i rodzaju grupy. Dostęp do pełnej treści przekazanych dokumentów miał zespół synodalny oraz Biskup diecezjalny.

Włączenie w spotkania osób z „peryferiów” przekazano koordynatorom jako szczególną zachętę. Udało się to jednak w relatywnie niewielu grupach. Najwięcej tego typu osób włączyło się – ze względu na specyfikę tych grup – w pracę grup młodzieżowych, koordynowanych przez katechetów.

1.2 Radości i problemy procesu synodalnego

1.2.1 Radości

Bardzo duży odzew, powstanie grup w większości parafii.
Dla wielu osób Synod stanowił zupełnie nowe doświadczenie – nie tylko bycia wysłuchanym w Kościele, ale w ogóle możliwości spotkania i rozmowy o sprawach wiary, czego świadectwa były obecne w notatkach ze spotkań.
Entuzjastyczne podejście wielu osób, chęć kontynuowania prac, silniejszego włączenia w życie Kościoła. O identyfikacji z dziełem Synodu świadczy także frekwencja na spotkaniach (spotkaniu koordynatorów w Bielawie oraz na spotkaniu presynodalnym).
Szczerość wypowiedzi uczestników spotkań synodalnych rozumiana jako znak odpowiedzialności za wspólnotę Kościoła. Nawet, gdy wypowiedzi dotyczyły spraw trudnych, problematycznych.
Doświadczenie wspólnoty słuchania słowa Bożego i modlitwy podczas spotkań synodalnych.

1.2.2 Problemy

Pomimo formalnego powołania grup synodalnych niewielkie praktyczne zainteresowanie Synodem ze strony większości księży, znikome ich zaangażowanie w uczestnictwo w prace Synodu oraz zrozumienie ducha Synodu (obojętność); relatywnie mały odzew (mierzony liczbą otrzymanych notatek) w tych grupach, ale także w grupach osób konsekrowanych.
Niechęć włączania się w prace Synodu ze względu na to, że „i tak to wszystko co byśmy chcieli powiedzieć będzie zamiecione pod przysłowiowy dywan”.
W niektórych (nielicznych) grupach pojawiła się praktyka przygotowywania notatek na podstawie odpowiedzi na pytania (opinii) przesłanych np. mailowo, bez osobistego spotkania i dialogu. Stanowiło to zaprzeczenie postulowanej (w diecezji) idei spotkań, których kluczowym elementem było właśnie spotkanie i zachęta do dialogu opartego o wzajemne słuchanie.
Poczucie zagrożenia związane z obawami o chęć zmiany doktryny przez uczestników spotkań synodalnych (było to związane przede wszystkim ze skojarzeniami z niemiecką drogą synodalną: „niepokój budzi to, co dzieje się w Niemczech w ramach tzw. drogi synodalnej, że może rozszerzyć się na cały Kościół”). Sytuację podkreśla jedna z grup księży wikarych pisząc: „sam fakt że wielu duchownych bało się (i boi) co przyniesie Synod mówi samo za siebie. Smuci fakt że człowiek (wierny) który ma być drogą Kościoła budzi strach. Jak wierni mają poczuć się odpowiedzialni za swoje wspólnoty (nie tylko wtedy gdy jest coś do zrobienia lub posprzątania) skoro czują, że na wiele spraw nie mają żadnego wpływu”. Jednocześnie notatki ze spotkań jednoznacznie wskazują, że obawy tego typu były zupełnie nieuzasadnione.
Wątpliwości związane z przebiegiem Synodu, sposobem sformułowania pytań. W jednej z notatek grup parafialnych przekazano na przykład, że „pytania są zbyt ogólne. […] Myślałem, że będziemy na spotkaniach synodalnych rozmawiać o tym co ważne”, że odpowiedzi „nie wniosą niczego, i nic się nie zmieni” albo że „spotkania synodalne sobie, a wnioski z synodu już są gotowe i nasze uwagi nie będą miały na nie wpływu”. Były to jednak pojedyncze głosy w skali diecezji, zazwyczaj także odosobnione w skali danej grupy.

[Źródło: https://synod.org.pl/diecezja-swidnicka/]

Diecezja Tarnowska

Synod Biskupów (2021-2023) i V Synod Diecezji Tarnowskiej

Konsultacje diecezjalne w ramach Synodu Biskupów (2021-2023) decyzją Biskupa Tarnowskiego, zostały włączone w trwający V Synod Diecezji Tarnowskiej[1]. Wnioski wypracowane w okresie przygotowawczym i okresie głównym V SDT znajdują więc odzwierciedlenie w poniższych odpowiedziach na 10 kwestii watykańskich. W pokorze słuchania Ducha Świętego, od samego początku zwołania V SDT, diecezjalne prace synodalne były intuicyjnie ukierunkowane zgodnie z założeniami i kierunkami, które dzisiaj odnajdujemy wyrażoneexplicite m. in. w Vademecum Synodu o synodalności, Dokumencie Przygotowawczym XVI Zwyczajnego Ogólnego Synodu Biskupów oraz dokumencie Międzynarodowej Komisji Teologicznej Synodalność w życiu i misji Kościoła. Rozpoczynając swoje prace V SDT opierał się na aktualnych przepisach prawa kanonicznego, Instrukcji o Synodach diecezjalnych z 19 marca 1997 roku, inspiracjach papieża Franciszka zawartych w przemówieniu „Synodalność” konstytutywnym wymiarem Kościoła oraz innych dokumentach i tekstachrozwijających ideę synodowania. Włączenie więc diecezjalnego etapu Synodu Biskupów (2021-2023) w trwające już prace V SDT jest wpełni uzasadnione i stanowi jego ukoronowanie i autentyczną syntezę nie tylko wniosków synodalnych, lecz nade wszystko wszelkich działań synodalnych ukazujących piękno wspólnoty Kościoła, która zgodnie z hasłem V SDT, ma być na wzór Chrystusa[2]. Integralną częścią poniższej syntezy z konsultacji Synodu Biskupów (2021-2023) jest więc ukazanie w tym wstępie synodalności Kościołatarnowskiego w ramach całego V SDT.

14 grudnia 2016 Biskup Tarnowski zwołał V Synod Diecezji Tarnowskiej[3], rozpoczynając jego okres przygotowawczy. Przewodniczącym Komisji Przygotowawczej został Biskup Leszek Leszkiewicz, Biskup pomocniczy Diecezji Tarnowskiej. Był to czas intensywnych konsultacji diecezjalnych, zbierania opinii, głosów, sugestii, czym szczegółowo powinien zająć się V SDT. Komisja przygotowawcza podzielona na Zespoły przygotowała w oparciu o wyniki tej konsultacji Dokument Końcowy Okresu Przygotowawczego, który był punktem wyjścia dla prac Synodalnych Komisji Tematycznych. Członkowie Komisji ponadto udali się do wszystkich dekanatów w diecezji, aby poprzez spotkania dla przyszłych zespołów synodalnych, przygotować całą diecezję do prac wokresie głównym V SDT. W ramach dekanatów odbyły się także spotkania dla kapłanów, których celem było wyjaśnienie, czym jest Synodoraz przedstawienie planu działań w jego ramach. W okresie przygotowawczym opracowano także modlitwę w intencji V SDT (wersjadłuższa i krótsza), hymn synodalny, logo synodu, regulaminy synodalne, stronę internetową, profile w mediach społecznościowych. Był to także okres w pełni synodalny, ponieważ nie koncentrowano się tylko na dokumentach, lecz rozwijano zasady synodalności. Przykładowo Zespół ds. Rodziny rozwinął wtedy ideę współpracy wszystkich wspólnot o charyzmacie małżeńskim i rodzinnym, promując ją pod hasłem „Rodzina Wspólnot” m. in. na Diecezjalnym Święcie Rodziny w Starym Sączu i wydając informatory, które podczas wizyty duszpasterskiej trafiły do każdej rodziny w diecezji. W okresie synodalnym poświęconym rodzinie emitowany był ponadtocykl audycji w radiu RDN Małopolska i RDN Nowy Sącz prezentujący wszelkie wspólnoty o charyzmacie rodzinnym działające w diecezji.Poprzez kanały diecezjalnej młodzieżowej telewizji Synaj.tv były publikowane także adwentowe rekolekcje synodalne dla rodzin, filmy okażdej wspólnocie dla małżeństw i rodzin działającej w diecezji, spoty ukazujące ideę synodowania i zachęcające do uzupełnia ankiet synodalnych w tym ankiety bezpośrednio odpowiadające na konsultacje w ramach Synodu Biskupów (2021-2023).

Okres V główny SDT, który rozpoczął się 21 kwietnia 2018 r. od uroczystej Inauguracji w Katedrze, to czas prac synodalnych par excellence. Papież Franciszek udzielił pasterskiego błogosławieństwa na te prace odpowiadając tym samym na prośbę Biskupa Tarnowskiego w telegramie do Ojca Świętego z 23 stycznia 2018 r.: „Z synowskim oddaniem pragniemy zatem prosić Waszą Świątobliwość o Apostolskie błogosławieństwo na czas trwania V Synodu Diecezji Tarnowskiej, zapewniając o jedności z Rzymem i omodlitwie za posługę Waszej Świątobliwości dla dobra Kościoła”[4]. Słowa Apostolskiego błogosławieństwa podkreślały celesynodowania: „[…] oczekiwana odnowa pogłębi więzy jedności między pasterzami diecezji a kapłanami i wiernymi, umocni rodziny, uaktywni życie parafii i upowszechni dzieło ewangelizacji. Niech utwierdzi wszystkich w duchu wiary, obudzi pragnienie dążenia doświętości i ożywi świadomość przynależności do Kościoła powszechnego oraz łączności z Następcą Świętego Piotra”[5].

Okres główny V SDT został przez Biskupa Tarnowskiego podzielony na trzy zasadnicze etapy, w czasie których podjęto i podejmuje się konsultacje i dyskusje o rodzinie, parafii i ewangelizacji. Aby ukazać istotę synodowania, czyli rozpoczynanie wszelkiej dyskusji, konsultacji, słuchania siebie nawzajem od słuchania najpierw Ducha Świętego, rozpoczęto comiesięczne celebrowanie Niedziel Synodalnych w każdą ostatnią niedzielę miesiąca, podczas której głoszona homilia rozwija miesięczny temat synodalny. Pojęto także comiesięczny cykl artykułów w „Tarnowskim Gościu Niedzielnym”, który wyjaśnia ten temat. Wprowadzeniem w głębię synodowania byłytakże rekolekcje synodalne dla kapłanów z kard. Luisem Antonio Tagle w Wyższym Seminarium Duchownym w Tarnowie. Ukazaniem czym jest Synod, było także przeprowadzone w Tarnowie Forum Ruchów i Stowarzyszeń Katolickich poświęcone tej tematyce.

W okresie głównym zaczęły swoją pracę poszczególne Komisje Synodalne wraz z szeroką grupą konsultorów powołaną przezposzczególnych przewodniczących Komisji. W każdej parafii został zawiązany przynajmniej jeden Parafialny Zespół Synodalny, w skład którego wchodzi szeroka reprezentacja całej parafii. Od samego początku założeniem działania PZS była idea reprezentatywności całejwspólnoty parafialnej. Dzięki temu PZS ma „przynosić” na comiesięczne spotkania opinie, sugestie i propozycje całej parafii, podejmować nad nimi dyskusję a po zakończeniu spotkania przekazywać informację o wypracowanych konkluzjach. Dodatkowo wnioski te są oficjalnie zbierane przez sekretarza PZS i przesyłane do relatora dekanalnego, który sporządza syntezę dekanalną. Relatordekanalny przesyła ją następnie do Sekretariatu Synodu, który sporządza syntezę diecezjalną i przesyła ją do Komisji Głównej VSDT.PZS odpowiadają co miesiąc na pytania konsultacyjne (mini ankiety), które wysyłają poszczególne Komisje Synodalne pracujące nad danymi zagadnieniami. Ten sposób działania daje następujące korzyści: angażuje całą diecezję w dzieło Synodu, daje „sprzężeniezwrotne” pomiędzy pracą Komisji Synodalnych a realiami życia parafialnego diecezji, wyraża w pełni ideę synodowania. Ponadto dlaczłonków PZS każde comiesięczne spotkanie jest formacją ku głębszemu zrozumienia Kościoła i kwestii z nim związanych, co bardzomocno jest widoczne w świadectwach członków PZS z czasu synodowania.

W czasie procesu synodalnego odbyło się i wciąż się odbywa mnóstwo spotkań dla różnych grup, ruchów i stowarzyszeń. Opróczcyklicznych Sesji Plenarnych, posiedzeń Komisji Głównej i Komisji Synodalnych V SDT, spotkań PZS, których przez te lata w ramach diecezji było wiele tysięcy, spotkania synodalne odbyły się m.in. dla następujących grup: Rada Kapłańska, Diecezjalna Rada Duszpasterska, kapłani na kongregacjach kapłańskich, doradcy życia rodzinnego, Akcja Katolicka, Stowarzyszenie Rodzin Katolickich,organiści, katecheci, osoby konsekrowane, seniorzy, Duszpasterstwo Osób Głuchoniemych, dekanalni duszpasterze nauczycieli, dziennikarze, klerycy, dekanalni wizytatorzy religii, dekanalni duszpasterze małżeństw i rodzin, dziekani, vicedziekani, uczestnicy Młodzieżowego Forum Młodzieży, uczestnicy XI Forum Formacyjnego, Stowarzyszenie ojców w obronie dzieci i integralności rodziny,nadzwyczajni szafarze Komunii św., dekanalni relatorzy synodalni, odpowiedzialni za parafialne poradnie rodzinne, Domowy Kościół.

1.1 V SDT w statystykach do 31 maja 2022r.

Spotkania synodalne (wszystkie PZS i wszystkie inne): ok. 19000
Osoby bezpośrednio zaangażowane w Synod (PZS i inne gremia): ok. 11000
Spotkania Komisji Przygotowawczej: 11 Spotkania Komisji Głównej: 43 Niedziele Synodalne: 51
Spotkania poszczególnych PZS (liczba miesięcy): 40
Liczba zestawów pytań konsultacyjnych dla PZS/miniankiet: 40
Ilość wniosków indywidualnych: 472
Liczba Komisji Synodalnych: 14 (w tym Komisja Główna)
Spotkania Komisji Synodalnych: Regulamin V SDT zobowiązuje do posiedzeń co 2 miesiące

[Źródło: https://synod.org.pl/diecezja-tarnowska/]

[1] Por. Biskup Tarnowski Andrzej Jeż, Komunikat Biskupa Tarnowskiego na Niedzielę Synodalną – 17 października

2021, (red.) Ks. Piotr Cebula, Biuletyn V Synodu Diecezji Tarnowskiej, 3(2021), s. 15n.

[2] Por. Biskup Tarnowski Andrzej Jeż, „Kościół na wzór Chrystusa”. List pasterski Biskupa Tarnowskiego zapowiadający V Synod Diecezji Tarnowskiej [w:] (red.) Ks. A. Dudek, Ks. P. Cebula, Biuletyn V Synod Diecezji Tarnowskiej, 1(2017), s. 5-11.

[3] Kalendarium okresu przygotowawczego V Synodu Diecezji Tarnowskiej [w:] (red.) Ks. A. Dudek, Ks. P. Cebula

Biuletyn V Synodu Diecezji Tarnowskiej, 2(2019), s. 103.

[4] Telegram do Ojca Świętego w związku z V Synodem Diecezji Tarnowskiej [w:] (red.) Ks. A. Dudek, V Synod Diecezji Tarnowskiej. Inauguracja, Tarnów 2018, s. 7.

[5] Ks. A. Dudek, Przygotowania do inauguracji V Synodu Diecezji Tarnowskiej, Currenda, 2(2018)168, s. 204.

Diecezja Toruńska

1.1 Kalendarium wydarzeń synodalnych

29 września 2021 roku Biskup Toruński Wiesław Śmigiel powołał diecezjalnego delegata ds. XVI Zwyczajnego Zgromadzenia Ogólnego Synodu Biskupów oraz Diecezjalny Zespół ds. Synodu: 9 osób
6 października 2021 roku Biskup Toruński Wiesław Śmigiel skierował do diecezjan specjalne słowo z okazji rozpoczynającego się Synodu Biskupów
17 października 2021 roku, Msza św., inaugurująca diecezjalny etap przygotowań do Synodu, Sanktuarium Miłosierdzia Bożego w Toruniu
październik 2021 roku: przygotowanie materiałów synodalnych, które rozesłano do parafii, grup, ruchów i wspólnot oraz zostały umieszczone w specjalnej zakładce na stronie internetowej Diecezji Toruńskiej: Słowo Biskupa Toruńskiego; informacje ogólne dotyczące Synodu- kalendarium; skład Diecezjalnego Zespołu ds. Synodu; tekst Modlitwy o owoce Synodu; wskazania dotyczące drogi synodalnej w parafii; wskazania dotyczące drogi synodalnej we wspólnotach, ruchach i stowarzyszeniach oraz innych grupach synodalnych; wskazania dotyczące drogi synodalnej przeżywanej indywidualnie; schemat Liturgii Słowa, będącej częścią spotkania synodalnego
od 3 do 5 listopada 2021 roku: Rejonowe Spotkania Kapłanów- poświęcone organizacji spotkań synodalnych w parafiach
7 listopada 2021 roku: Niedziela Synodalna w Diecezji Toruńskiej, dzień modlitwy w parafiach za Synod
12 listopada 2021 roku: spotkanie Diecezjalnej Rady Duszpasterskiej i Diecezjalnej Rady Ruchów i Stowarzyszeń Katolickich Diecezji Toruńskiej- poświęcone przebiegowi Synodu w diecezji
25 i 26 kwietnia 2022 roku: Rejonowe Spotkania Kapłanów- poświęcone przebiegowi Synodu w Diecezji Toruńskiej; konferencja ks. dr. hab. Tomasza Wielebskiego, prof. UKSW:Synodalność wyzwaniem dla Kościoła w Polsce
7 maja 2022 roku: spotkanie synodalne członków Diecezjalnej Rady Duszpasterskiej i Diecezjalnej Rady Ruchów i Stowarzyszeń Katolickich Diecezji Toruńskiej, przewodniczył bp Wiesław Śmigiel.

1.2 Ogólna charakterystyka ankiet synodalnych

ankiety synodalne zostały przesłane z 74 parafii, w diecezji istnieje jest 196 parafii
osobne ankiety przesłało około 100 grup i wspólnot oraz różnych środowisk istniejących w diecezji; członkowie grup i wspólnot brali często udział w spotkaniach w ramach parafialnych spotkań synodalnych
zostało wypełnionych elektronicznie 87 indywidualnych ankiet synodalnych

[Źródło: https://synod.org.pl/diecezja-torunska/]

Archidiecezja Warmińska

1.1 Wprowadzenie

W Archidiecezji Warmińskiej prace synodalne zostały oparte na już funkcjonujących instytucjach Kościoła lokalnego. Organem odpowiedzialnym za koordynację synodu, oprócz wyznaczonego przez Arcybiskupa Metropolitę Warmińskiego koordynatora, była Archidiecezjalna Rada Duszpasterska, która w czasie spotkania na rozpoczęcie Synodu ustaliła kierunki działań konsultacyjnych. Ich fundamentem miały być parafialne rady duszpasterskie, którym powierzono zadanie przeprowadzenia konsultacji na poziomie parafialnym. Ksiądz Arcybiskup na początku Adwentu skierował do diecezjan list pasterski, w którym zachęcił do wzięcia udziału w fazie konsultacji. Zostały także przygotowane specjalne broszury, które zawierały katechizmowe wyjaśnienie tego, czym jest Kościół i jaka jest jego istota, zachętę do podjęcia własnych rozważań synodalnych, a także cztery pomocnicze pytania, które miały pomóc wiernym we wzięciu udziału w fazie konsultacji. Brzmiały one następująco:

Czym jest dla Ciebie Kościół?
Czy Kościół jest dla Ciebie ważną wspólnotą?
Jak odnajdujesz się w Kościele i swojej parafii?
Jakie widzisz szanse i niebezpieczeństwa dla wspólnoty Kościoła?

Broszury te były rozdawane wiernym przed rozpoczęciem wizyty duszpasterskiej wraz z zachętą, aby tradycyjny poświąteczny czas odwiedzin księży w domach swoich parafian był też okazją do podzielenia się własnymi refleksjami o Kościele w oparciu o powyższe pytania, o które zostanie oparty także ten dokument.

Do udziału w Synodzie zostały zaproszone również ruchy i stowarzyszenia katolickie, uczniowie szkół średnich, dla których przygotowana została specjalna katecheza o synodalności, a także utworzono specjalną skrzynkę mailową, na którą każdy mógł przesłać swoje refleksje związane z Kościołem i w ten sposób wziąć udział w fazie konsultacji.

W diecezjalnej fazie konsultacji XVI Zgromadzenia Ogólnego Synodu Biskupów w Archidiecezji Warmińskiej wzięła udział około połowa parafii, wielu katechetów, ruchów i stowarzyszeń katolickich, duszpasterstw specjalistycznych, a także bardzo dużo wiernych indywidualnie, głównie przez kontakt mailowy bądź listowny. Były to osoby bardzo często niepraktykujące, które na pewnym etapie swojego życia oddaliły się od wspólnoty Kościoła, a Synod stał się dla nich okazją, aby przemyśleć swój stosunek do wiary i Kościoła i podzielić się nim.

Rozpoczęcie prac synodalnych i poszczególne etapy diecezjalnej fazy konsultacji cieszyły się zainteresowaniem mediów lokalnych, zarówno katolickich jak i świeckich, dzięki czemu możliwe było dotarcie do większej liczby osób, zwłaszcza tych, którzy nie są praktykującymi katolikami.

[Źródło: https://synod.org.pl/archidiecezja-warminska/]

Archidiecezja Warszawska

1.1 Wprowadzenie

W Archidiecezji Warszawskiej XVI Synod Kościoła Bożego rozpoczęliśmy 17 października 2021r. uroczystą celebrą Eucharystii w Archikatedrze Warszawskiej. Uczestniczyli w niej księża dziekani oraz osoby kontaktowe z większości parafii diecezji. Powołano trzy diecezjalne osoby kontaktowe: duchownego i dwoje świeckich. Zespoły synodalne zostały powołane w każdej parafii, rozpoczęły się też prace konsultacyjne. W pracach zespołów parafialnych uczestniczyło od kilku do kilkunastu osób. Z przedstawicielami tych zespołów spotkali się biskupi podczas wizyt kolędowych w dekanatach. Oprócz prac synodalnych podjętych w parafiach prowadzono także konsultacje w wymiarze diecezjalnym (sześć spotkań) oraz na poziomie zrzeszeń kościelnych. Nadesłano też do sekretariatu synodu odpowiedzi na pytania synodalne opracowane przez indywidualne osoby.

Dokument diecezjalny powstał w oparciu o zasadę pomocniczości. Relację z prac synodalnych w parafiach przygotowali księża proboszczowie wraz z osobami kontaktowymi. Parafialne dokumenty przesłano do księży dziekanów, którzy wraz z dekanalnymi duszpasterzami dzieci i młodzieży opracowali dokumenty dekanalne. Te z kolei zostały przesłane do Diecezjalnego Sekretariatu Synodu. Nad diecezjalnym dokumentem, z uwzględnieniem wyników konsultacji dekanalnych, diecezjalnych oraz nadesłanych do sekretariatu materiałów od różnych środowisk kościelnych, a także osób indywidualnych, pracowały diecezjalne osoby kontaktowe oraz członkowie Diecezjalnego Sekretariatu Synodu. Po przedłożeniu propozycji Arcybiskupowi Metropolicie Warszawskiemu i zaakceptowaniu projektu przez kardynała Kazimierza Nycza, dokument diecezjalny otrzymał ostateczną formę i został zaprezentowany podczas uroczystej celebry kończącej etap diecezjalny synodu w Archikatedrze Warszawskiej, dnia 24 czerwca 2022 r.

[Źródło: https://synod.org.pl/archidiecezja-warszawska/]

Diecezja Warszawsko-Praska

1.1 Wstęp

Raport Synodu o Synodalności Diecezji Warszawsko – Praskiej zawiera najważniejsze wnioski z prac synodalnych dokonanych w diecezji warszawsko-praskiej. Do Sekretariatu Synodu DWP wpłynęło: 468 ankiet wypełnianych wspólnotowo, w których podana została nazwa wspólnoty, ilość członków wypełniających ankietę i ich wiek; 634 ankiet wypełnionych przez osoby indywidualne podające swoje dane (nazwisko, adres, parafię, wiek, płeć) i 891 ankiet które wypełniono anonimowo. W sumie do Sekretariatu Synodu DWP wpłynęło 1993 ankiet i w ich wypełnianiu wzięło udział około 12 552 naszych diecezjan.

1.2 Charakterystyka podmiotów, które wzięły udział w ankietach synodalnych

1.2.1 Ankiety wspólnotowe

Z analizy ankiet wspólnotowych wynikło, że wspólnota (ruch, grupa w parafii) jest miejscem, gdzie wiara osób wypełniających ankietę realizuje się najpełniej. Dla wierzących wspólnoty są bardzo istotne w życiu współczesnego Kościoła, doceniają oni ich funkcjonowanie i prężną działalność w diecezji. Co istotne, dla niektórych osób wspólnota jest nawet ważniejsza niż parafia, dlatego widoczne jest niebezpieczeństwo zbytniego separowania się liderów, wspólnot i ich członków od całości Kościoła lub parafii. Niekiedy życie religijne we wspólnotach nabiera charakteru odrębnego od parafii, wspólnoty stają się swoistymi wyspami wiary, a dla części ankietowanych aktywność we wspólnocie nabiera bardziej charakteru psychoterapeutycznego, a mniej typowo religijnego.

W ankietach wyszło, że wspólnoty są dla swoich członków „małymi Kościołami”, które realizują te cele, których nie realizuje Kościół parafialny i powszechny. Głównie chodzi o potrzebę wypowiedzenia się, pokazania swojej wiary, poświęcenia się dla innych oraz (bardzo silnie) potrzebę akceptacji w grupie. Wspólnoty realizują potrzeby ściśle religijne – są miejscami modlitwy, skupienia, formowania się, rozeznawania i podejmowania życiowych decyzji, rozważania Słowa Bożego, kontemplacji, poszukiwania bliskości z Bogiem oraz członkami rodziny i wspólnoty, przestrzenią celebrowania obrzędów religijnych.

W opracowaniach ankiet wspólnotowych wyłania się obraz Kościoła zdecentralizowanego, w którym wspólnota jawi się swoim członkom jako najważniejsza. Brak wspólnot w wielu przypadkach skutkowałby mniejszą wiarą parafian a nawet odchodzeniem od Kościoła, ponieważ niejednokrotnie wiele osób nie realizuje się w Kościele poza wspólnotą. We wspólnocie wszyscy się znają, w parafii panuje anonimowość. Ankiety pokazały, że w parafiach występuje także zjawisko konkurowania pomiędzy wspólnotami (szczególnie o kapłana, jego zainteresowanie i aktywność). W samych wspólnotach panuje raczej atmosfera współpracy, choć i tam zdarzają się konflikty i różnice zdań.

1.2.2 Ankiety indywidualne

Osoby, które wypełniły ankietę indywidualnie, to w większości osoby, które nie są członkami wspólnot, ale są głęboko wierzące. Z ankiet wynika, że mają one znacznie mniejsze, niż osoby ze wspólnot, oczekiwania i potrzeby związane z parafią, jej aktywnością i działaniem. Oczekują by parafia była dobrze (właściwie) przygotowana do realizacji zadań duszpasterskich i obrzędów religijnych. Brak członkostwa we wspólnotach nie jest wywołany niechęcią do wspólnot a raczej brakiem czasu, co ma związek z aktywnością zawodową, wychowywaniem dzieci czy stanem zdrowia. Pogłębiona formacja i duchowość nie jest tym osobom konieczna. Są z reguły zadowoleni z tego, co otrzymują na poziomie parafii, nie mają wygórowanych oczekiwań wobec kapłanów i parafii. Realizują swoją religijność głównie w oparciu o obecność na Mszy świętej w niedzielę i w czasie ważnych kościelnych uroczystości.

1.2.3 Osoby anonimowe

Ta grupa osób nie ujawniła w ankietach swoich danych. Z ankiet wynika, że owa anonimowość nie była spowodowana niechęcią do Kościoła katolickiego, atakiem na Kościół czy kapłanów, pretensjami bądź agresją nakierowaną na kogokolwiek. Ten rodzaj ankiety wypełniły osoby, które nie odnajdują się w obecnych strukturach Kościoła katolickiego, w najmniejszym stopniu identyfikują się z tym, co dziś robią, oferują i czym żyją parafie naszej diecezji. Ów dystans spowodowany jest, jak sami zauważają, z jednej strony ich brakiem świadomości religijnej i chęci włączenia się w budowanie swojej parafii, a z drugiej strony, brak możliwości odnalezienia się w strukturach kościelnych, które są często postrzegane jako zamknięte i niedostępne.

[Źródło: https://synod.org.pl/diecezja-warszawsko-praska/]

Diecezja Włocławska

1.1 Wydarzenie synodu

Zainaugurowane w Watykanie, w dniach 9-10 października 2021 r., przez papieża Franciszka, XVI Zwyczajne Zgromadzenie Ogólne Synodu Biskupów „Dla Kościoła synodalnego. Komunia, uczestnictwo, misja”, stało się wydarzeniem wyjątkowym. Ojciec święty zaprosił do zabrania głosu w sprawach dotyczących Kościoła wszystkich ludzi. Każdy mógł włączyć się do dyskusji; nikt nie mógł czuć się pominięty i wykluczony.

17 października 2021 r. miała miejsce inauguracja synodu w diecezji włocławskiej. Mszy św. w bazylice katedralnej we Włocławku przewodniczył biskup diecezjalny Krzysztof Wętkowski. W homilii podkreślił, że w rozpoczynającym się synodzie chodzi o to, by usłyszeć, co mówi Duch Święty do Kościoła dzisiaj. Diecezjalnym koordynatorem synodu został ks. Andrzej Tomalak, który zaprosił do współpracy s. Oliwię Kusek SCM oraz Hannę Krzemieniewską.

Idea, główne cele i terminy związane z pracami synodu w diecezji zostały przekazane księżom dziekanom podczas spotkania z udziałem bp. Krzysztofa Wętkowskiego, dnia 27 października 2021 r. Księża dziekani zostali poproszeni o przekazanie otrzymanych wiadomości księżom proboszczom i wikariuszom w swoich dekanatach. Zostali też zaproszeni do podjęcie obowiązków dekanalnych koordynatorów synodalnych. Animatorzy grup duszpasterskich otrzymali też pisemne zaproszenia do włączenia się w prace synodu. Została założona zakładka na internetowej stronie diecezji, gdzie zamieszczone zostały podstawowe informacje dotyczące procesu synodalnego, jak również relacje ze spotkań grup synodalnych w diecezji włocławskiej. Dla ułatwienia kontaktu utworzono także skrzynkę e-mail.

W diecezji powstały liczne grupy synodalne.

Synodalnej dyskusji zostały poddane zagadnienia zaproponowane przez Vademecum Synodu. Na podstawie wskazanych tam tematów przygotowano pytania synodalne dostosowane dla młodzieży. Powstało 21 otwartych pytań. Podobnie zmodyfikowane zostały ankiety dla katechetów.

Z pierwszych relacji spotkań synodalnych przebijała się niepewność, czy rzeczywiście głos świeckich, określających siebie „zwykłymi ludźmi”, będzie wysłuchany i czy mogą swobodnie wyrażać swoje opinie nawet, jeżeli ich głos będzie krytyczny wobec księdza czy rzeczywistości obserwowanej w Kościele. Z czasem uczestnicy spotkań nabrali pewności siebie i wzajemnego zaufania. W połowie drogi synodalnej, jako istotny owoc tego wydarzenia wskazano fakt, że każdy z uczestników spotkań synodalnych miał możliwość wypowiedzenia się i nie obawiał się wyrażania swoich uwag, chociaż „początkowo były obawy czy ktoś nas rzeczywiście wysłucha, a może będzie to tylko «odhaczenie» wydarzenia”. Podkreślano też dużą różnorodność zagadnień poruszonych podczas dyskusji. – „To były owocne spotkania, które umocniły poszczególne wspólnoty” – dodała jedna z uczestniczek spotkania synodalnego.

Podczas Mszy św. na otwarcie synodu, 10 października 2021 r., papież Franciszek powiedział m.in.: „Odbywanie Synodu oznacza wspólne podążanie tą samą drogą, wspólne wędrowanie. Spójrzmy na Jezusa, który na drodze najpierw spotyka bogacza, potem słucha jego pytań, a w końcu pomaga mu rozeznać, co ma czynić, aby mieć życie wieczne. Spotkać, słuchać, rozeznawać: są to trzy czasowniki Synodu, na których chciałbym się skupić”.

Patrząc więc na pierwsze założenie synodu, z całą odpowiedzialnością można powiedzieć, że został on osiągnięty. Po dwuletniej izolacji spowodowanej pandemią koronawirusa, ludzie zaczęli się spotykać i ze sobą rozmawiać: szczerze, otwarcie, bez lęku i krytyki. Z relacji księży i świeckich koordynatorów można było się dowiedzieć, że z kolejnymi tygodniami i miesiącami rosło zainteresowanie synodem ze strony świeckich, którzy sami szukali kontaktu i możliwości zabrania głosu. Było to oczywistym dowodem, że świeccy poczuli się odpowiedzialni za Kościół, poczuli że są w Kościele oraz są Kościołem.

W niektórych parafiach udało się zaprosić do wspólnego stołu osoby zaangażowane w życie parafii, jak również obojętnie, czy wręcz wrogo nastawione do Kościoła. Była to okazja do wyrażenia swoich wątpliwości, a także wyjaśnienia nieporozumień, które oparte były przede wszystkim na osobistych animozjach i zranieniach. Synod stał się zatem okazją do wyjaśnienia nieporozumień. Wystarczyła tylko odrobina dobrej woli ze wszystkich stron dialogu.

Kierunki i postępy prac synodalnych zostały zaprezentowane podczas drugiego zebrania księży dziekanów, które miało miejsce 17 marca 2022 r. w Wyższym Seminarium Duchownym we Włocławku. Również w tym spotkaniu uczestniczył Biskup Diecezjalny.

Oprócz dwóch spotkań na płaszczyźnie diecezjalnej, diecezjalny koordynator uczestniczył w kilku spotkaniach grup parafialnych. Nie zabrakło też indywidualnych konsultacji z koordynatorami grup parafialnych, międzyparafialnych i osobami indywidualnymi.

Godnym podkreślenia jest, że spotkania grup synodalnych zawsze rozpoczynały się Mszą św. lub/i adoracją Najświętszego Sakramentu.

Do końca maja br. do sekretariatu synodu w diecezji włocławskiej napłynęło 128 syntez. Wśród nich są zbiorcze syntezy dekanalne, parafialne, wspólnot działających na terenie diecezji oraz 21 syntez indywidualnych, wśród których znajduje się głos biskupa seniora Wiesława Meringa, który wyraził nadzieję, że „synod ożywi wiarę Ludu Bożego w to, że w Piśmie Świętym Kościół słyszy głos żywego Boga z Synaju i głos Jezusa Chrystusa – swojego Założyciela i Pana”. Biskup Włocławski Senior przypomniał, że zadaniem Kościoła jest stanie na straży Tradycji oraz troska o rodzinę. Stwierdził też, że „świeccy bronią dziś Ewangelii, głosząc ją bezinteresownie i gorliwie; bronią swoich duszpasterzy; wiele razy zawstydzają odwagą i bezkompromisowością duchownych”.

[Źródło: https://synod.org.pl/diecezja-wloclawska/]

Archidiecezja Wrocławska

„…Kościół jest jak mieszkanie z osobnymi pokojami, które nie łączą się ze sobą nawet ścianami”. Tak rozpoczyna się opis doświadczenia Kościoła wyrażony na spotkaniu synodalnym młodzieży archidiecezji wrocławskiej w ramach Parlamentu Młodych. „W każdym z pokojów zgromadzone są różne grupy: młodzież, osoby niewierzące, księża, parafianie, biskup. Teoretycznie są razem, ale tak naprawdę – osobno. Pomiędzy nimi znajduje się zimny korytarz, na który nikt nie chce wyjść, bo boi się utraty ciepła swojego pokoju. W zimnym korytarzu również przebywają ludzie. Ponieważ nie mogą wejść do żadnego pokoju, zaczynają wychodzić z mieszkania. Tym, co sprawia, że mieszkanie tak wygląda, jest brak chęci zrozumienia innych. W mieszkaniu tym potrzebny jest remont. Remont polega na budowaniu dróg, które prowadzą do Chrystusa. Mogą go przeprowadzić tylko osoby, które zauważają obecną sytuację”.

Z kolei „inspirującym obrazem”, wielokrotnie powracającym w rozmowach parafian z Oleśnicy był obraz pociągu. „Wspólnie jedziemy w pociągu, którego celem jest zbawienie. Celu podróży nie widać, jak to w pociągu. Ale chyba jest gorzej – siedzący w pociągu często nie wiedzą dokąd jadą. Co się dzieje, że niektórzy z niego wysiadają? Dlaczego inni stojący na peronie do nas nie dołączają? Dlaczego nie dołączają – tu odpowiedź jest dość prosta – bo nam nie zazdroszczą. Nasze życie, patrząc na przeciętnych katolików, nie jest zachętą dla nikogo. Katolicy, może poza niewielkimi wspólnotami, to nie są ludzie radośni, to nie są ludzie kochający się wzajemnie, z którymi chciałoby się być. Więc jeśli pada pytanie „kto nas prosi, byśmy podążali razem” – to odpowiedź brzmi: nikt nas nie prosi. Tak, są przedziały w tym pociągu radosne i świadome celu. Cała reszta jedzie z przyzwyczajenia, ot taki rodzaj kultury katolickiej, coraz bardziej zresztą niemodnej”.

Zebrane poniżej refleksje w dużej mierze zgadzają się z przedstawionymi w metaforach intuicjami. Są owocem modlitw i spotkań w małych grupach, które odbywały się w czasie pierwszego etapu procesu synodalnego w archidiecezji wrocławskiej w wielu parafiach, ruchach i wspólnotach, w samym Sekretariacie Synodu, a także w trakcie ogólnodiecezjalnych spotkań dla koordynatorów procesu synodalnego, katechetów, dnia skupienia dla żeńskich zgromadzeń zakonnych, spotkań Rady Duszpasterskiej, Rady Kapłańskiej oraz zebrania presynodalnego. Niewielka część syntez, które spłynęły do Sekretariatu, to opracowanie wyników ankiet przeprowadzonych w niektórych parafiach i szkołach.

W opracowaniu syntezy diecezjalnej pod uwagę wzięto też indywidualne listy i e-maile, które przysłano na adres Sekretariatu Synodu w archidiecezji wrocławskiej. W sumie do Sekretariatu Synodu na 298 parafii trafiło 138 syntez (68 – parafie miejskie, 47 – parafie wiejskie, 18 – wspólnoty i grupy, 5 – indywidualne).

Od początku procesu synodalnego w archidiecezji zachęcano do otwartych na wszystkich chętnych, poprzedzonych modlitwą i rozważaniem Słowa Bożego spotkań w małych grupach po to, aby mogli się usłyszeć ludzie różnych stanów i na różnym etapie wspólnej drogi, a syntezy były owocem wspólnego rozeznawania głosu Ducha Świętego. W miejscach, gdzie te zachęty spotkały się z pozytywnym odzewem, rozpoczął się proces budowania wspólnoty gotowej do podjęcia trudu wzajemnego zrozumienia.

[Źródło: https://synod.org.pl/archidiecezja-wroclawska/]

Diecezja Zielonogórsko-Gorzowska

1.1 Przebieg procesu konsultacyjnego w diecezji

Diecezjalna inauguracja procesu synodalnego odbyła się 24 października 2021 r. w ramach sesji plenarnej I Synodu Diecezji Zielonogórsko-Gorzowskiej. W jej trakcie uczestnicy synodu diecezjalnego – po wspólnej modlitwie – podjęli refleksję w mniejszych grupach nad zagadnieniami wskazanymi w Vademecum Synodu Biskupów.

Ten sam materiał był również przedmiotem refleksji w parafiach całej diecezji. Konsultacje parafialne odbywały się w listopadzie i grudniu 2021 r. Miały one formę otwartych spotkań parafialnych rad duszpasterskich, w których mogli brać udział wszyscy zainteresowani włączeniem się w proces synodalny. Pisemne sprawozdania ze spotkań parafialnych zostały przekazane dziekanom, którzy w styczniu i lutym 2022 r. organizowali konsultacje dekanalne z udziałem duchowieństwa i wiernych świeckich reprezentujących poszczególne parafie dekanatu. Równolegle refleksję w ramach procesu synodalnego podejmowały również – w ramach własnych struktur – niektóre ruchy i stowarzyszenia kościelne działające na terenie diecezji. Osobom, które z różnych powodów nie chciały lub nie mogły brać udziału w opisanych wyżej konsultacjach synodalnych, stworzono możliwość refleksji indywidualnej umieszczając odpowiednie pomoce na diecezjalnej stronie internetowej.

Materiał zebrany w ramach wszystkich tych konsultacji został przekazany członkom diecezjalnej rady duszpasterskiej, którzy po zapoznaniu się z nim wyrazili swoje propozycje odnośnie treści, które powinny się znaleźć w syntezie diecezjalnej, na posiedzeniu 11 maja 2022 r.

Na podstawie tych wskazań opracowano syntezę diecezjalną, która została zaprezentowana publicznie 20 czerwca 2022 r. na kolejnej sesji plenarnej I Synodu Diecezji Zielonogórsko-Gorzowskiej. Następnie syntezę diecezjalną udostępniono wszystkim zainteresowanym poprzez opublikowanie jej na diecezjalnej stronie internetowej.

[Źródło: https://synod.org.pl/diecezja-zielonogorsko-gorzowska/]

Ordynariat Polowy w Polsce

W Ordynariacie Polowym w Polsce zainaugurowano etap diecezjalny XVI Zwyczajnego Zgromadzenia Ogólnego Synodu Biskupów w dniu 17 października 2021 r. Koordynatorem diecezjalnym został mianowany ks. kpt. dr Rafał Kaniecki. Ustanowiono Zespół Synodalny Ordynariatu Polowego, w którego skład weszło 6 mężczyzn, 5 kobiet, 3 księży i 1 siostra zakonna. Z racji na specyfikę Kościoła partykularnego, koordynatorami parafialnymi zostali kapelani – proboszczowie, kapelani polskich kontyngentów wojskowych, przedstawicielstw wojskowych, ośrodków duszpasterskich, jednostek organizacyjnych Straży Granicznej, Służby Ochrony Państwa, Policji oraz Straży Ochrony Kolei. Po wstępnych przygotowaniach, w dniu 27 listopada 2021 r. rozpoczęto„konsultacje parafialne”, które trwały do 31 marca 2022 r. Podczas spotkań najczęściej poruszano tematy zaproponowane przez„Vademecum Synodu o synodalności”. Spotkania zakończyły się opracowaniem syntez przez ww. kapelanów – koordynatorów. Następnie opracowano syntezy dekanalne, które stały się materiałem źródłowym dla roboczej wersji syntezy diecezjalnej. Końcowa wersja syntezy została poprzedzona konsultacjami z Zespołem Synodalnym Ordynariatu Polowego, Księżmi Dziekanami i Kolegium Konsultorów, a także z wszystkimi wiernymi poprzez umieszczenie jej na stronie internetowej ordynariatu. Ponadto przygotowano kwestionariusz synodalny, dostępny zarówno w wersji elektronicznej na stronie internetowej ordynariatu, jak i w wersji drukowanej w miesięczniku „Nasza Służba”, zawierający następujące pytania: „Czym dla Ciebie jest Kościół? Co jest dla Ciebie cenne we wspólnocie‘diecezji polowej’? Czego brakuje Ci w Kościele? Jak rozumiesz rolę i zaangażowanie świeckich w Kościele? Jak zachęcić do powrotu tych, którzy odeszli? Czego oczekujesz od chrześcijan w środowisku mundurowym? Jakie masz pytania dotyczące przyszłości Kościoła, na które chciałbyś, aby Synod odpowiedział?” Na kwestionariusz odpowiedziało ok. 300 osób, raczej w średnim wieku imniejszych miejscowości. Ich opinie zostały również zawarte w niniejszej syntezie. Średnio w każdej parafii/placówce (w sumie ok. 80 miejsc) zorganizowano 4 spotkania dla 12-13 osób, co przekłada się na szacunkową liczbę 4000 osób. Zatem w procesie synodalnymuczestniczyło w sumie około 4300 osób, co stanowi ok. 1,1% wiernych Ordynariatu Polowego w Polsce.

Uczestnikami konsultacji byli żołnierze (w tym przebywający na misjach zagranicznych), pracownicy cywilni, funkcjonariusze Straży Granicznej, Służby Ochrony Państwa, Straży Ochrony Kolei, Policji, emeryci, rodziny, młodzież szkolna i akademicka, podchorążowie, sympatycy parafii wojskowych, osoby konsekrowane. Ponadto udział wzięły osoby zaangażowane w różne ruchy i stowarzyszenia kościelne, jak Ruch Światło-Życie, Domowy Kościół, Rodzina Radia Maryja, Róże Różańcowe, Akcja Katolicka, Konfraternia św. Jakuba Starszego Apostoła przy Katedrze Polowej Wojska Polskiego, grupy biblijne, lektorzy, członkowie rad parafialnych, katecheci, szafarze nadzwyczajni, zwolennicy tzw. tradycjonalizmu.

Spotkania synodalne przebiegały zasadniczo w atmosferze życzliwości i otwartości. Nie brakowało jednak różnorodnych opinii, także krytycznych, a czasem wręcz burzliwych dyskusji. Uczestnicy biorący w nich udział byli na różnym poziomie zaangażowania w życie Kościoła i na różnym poziomie wiedzy religijnej, począwszy od głęboko wierzących i często praktykujących, aż po osoby znajdujące się „na peryferiach” wiary i życia Kościoła. Część uczestników nie utożsamiała synodu jako środka do zmiany nauczania Kościoła, lecz do zmodyfikowania jego funkcjonowania i dalszego rozwoju. Inni z kolei wyrażali obawę, że synod stanie się pretekstem do wprowadzenia radykalnych zmian doktrynalnych. W zasadzie u wszystkich można było zauważyć autentyczną troskę o dobro Kościoła.

[Źródło: https://synod.org.pl/ordynariat-polowy-w-polsce/]

Lista tematów synodalnych

Przebieg procesu synodalnego

Opis jak wyglądał proces synodalny w poszczególnych diecezjach, najważniejsze daty, kamienie milowe, pozytywne doświadczenia, co było trudne w spotkaniach synodalnych.

Czytaj więcej »

Towarzysze podróży

W Kościele i w społeczeństwie jesteśmy na tej samej drodze, ramię w ramię.

Kiedy mówimy „nasz Kościół”, to kogo mamy na myśli? Kto w naszym Kościele „podąża razem”? Kto oczekuje, aby bardziej ku niemu wyjść i zaprosić go do wspólnej drogi wiary? Jakie osoby lub grupy są zaniedbane i nie objęte troską o to, by iść razem drogą wiary i stanowić jedną wspólnotę Kościoła?

Zestawienie odpowiedzi na te pytania zawarte w syntezach diecezjalnych.

Czytaj więcej »

Słuchanie

Słuchanie jest pierwszym krokiem, ale wymaga otwartego umysłu i serca, bez uprzedzeń.

Czy umiemy słuchać siebie nawzajem w naszym Kościele? Czyj głos jest pomijany lub za mało słyszany? Z jakiego powodu? Czy potrafimy określić uprzedzenia i stereotypy, które utrudniają nam słuchanie innych? Czy z otwartym umysłem i sercem umiemy wsłuchiwać się w poglądy inne niż nasze; także osób spoza wspólnoty Kościoła?

Czytaj więcej »

Zabieranie głosu

Wszyscy są zaproszeni do mówienia z odwagą i zaufaniem, to znaczy łącząc wolność, prawdę i miłość.

Czy w Kościele nasz/mój głos ma znaczenie i czy znajdujemy przestrzeń do wypowiedzi i bycia wysłuchanym? Czy czujemy, że przemawiający w naszym imieniu faktycznie reprezentują także nas? Jaki mamy na to realny wpływ?

Czytaj więcej »

Celebrowanie

„Wspólna droga” jest możliwa tylko wtedy, gdy opiera się na wspólnotowym słuchaniu Słowa Bożego i sprawowaniu Eucharystii.

Czy liturgiczne celebracje i doświadczenie wspólnotowej modlitwy w naszym Kościele mają realny wpływ na moją/naszą praktykę codziennego życia: decyzje, wybory, inspiracje? Czy czujemy się zaproszeni do czynnego (praktycznego) zaangażowania w liturgię, czy też pozostawia nam się rolę „widza”? Czy sami pielęgnujemy w sobie pragnienie zaangażowania? Czy przeżywanie liturgii umacnia i motywuje mnie/nas do podjęcia misji ewangelizacji?

Czytaj więcej »

Współodpowiedzialni w naszej wspólnej misji

Synodalność służy misji Kościoła, do udziału w której powołani są wszyscy jego członkowie.

Czy mamy świadomość, że jako ochrzczeni wszyscy jesteśmy powołani do misji ewangelizowania? Co nas hamuje w podejmowaniu tej misji i wspieraniu w niej innych: w nas samych, w środowisku życia, we współczesnej kulturze?

Czytaj więcej »

Dialog w Kościele i społeczeństwie

Dialog wymaga wytrwałości i cierpliwości, ale umożliwia także wzajemne zrozumienie.

W jaki sposób w naszym Kościele rozwiązywane są konflikty i trudności wynikające z różnicy poglądów, dążeń, oczekiwań? Czy dialog jest naszym sposobem wychodzenia z tych problemów? Jak w tym kontekście wygląda współpraca różnych instytucji, organizacji i ruchów kościelnych? Czy umiemy uczyć się form dialogu od instytucji niekościelnych? Czy dialog jest również przestrzenią naszego spotkania z wyznawcami innych religii i zniewierzącymi?

Czytaj więcej »

Ekumenizm

Dialog między chrześcijanami różnych wyznań, zjednoczonymi przez jeden chrzest,
zajmuje szczególne miejsce na drodze synodalnej.

Jakie relacje ma nasza wspólnota kościelna z członkami innych tradycji chrześcijańskich i wyznań? Co nas łączy i jak razem podążamy? Jakie owoce przyniosło nam wspólne podążanie? Jakie są trudności? Jak możemy zrobić następny krok we wspólnym podążaniu naprzód?

Czytaj więcej »

Władza i uczestnictwo

Kościół synodalny jest Kościołem uczestniczącym i współodpowiedzialnym.

Kto w naszym Kościele podejmuje decyzje i czego one dotyczą? Czy jest to wyłącznie forma indywidualnego przewodniczenia czy jest też w tym wymiar wspólnotowy? Czy istnieje współpraca zespołowa i czy w tym kontekście promowane jest zaangażowanie świeckich, np. w radach duszpasterskich i ekonomicznych, w kierowaniu wspólnotami? Czy jesteśmy gotowi podjąć się współodpowiedzialności za podejmowane decyzje i działania?

Czytaj więcej »

Rozeznawanie i podejmowanie decyzji

Na drodze synodalnej podejmujemy decyzje poprzez rozeznawanie tego, co Duch Święty mówi przez całą naszą wspólnotę.

Jak rozumiemy to, że Kościół jest hierarchiczny a nie demokratyczny? Czy w tak zorganizowanym Kościele widzimy miejsce dla wspólnego rozeznawania i podejmowania decyzji całego ludu Bożego wraz z pasterzami? Jak możemy wzrastać we wspólnotowym rozeznawaniu duchowym?

Czytaj więcej »

Formowanie się do synodalności

Synodalność pociąga za sobą otwartość na zmiany, formację i ciągłe uczenie się.

Jak formowane są osoby, zwłaszcza te, które pełnią odpowiedzialne funkcje we wspólnocie chrześcijańskiej, aby były bardziej zdolne do słuchania i dialogu, rozeznawania? Czy mamy świadomość odpowiedzialności za własną nieustanną formację do odpowiedzialności i misji ewangelizacyjnej w Kościele?

Czytaj więcej »