Pierwsza Kongregacja Generalna

2 października 2024

Prezentacja raportów 10 grup badawczych ustanowionych przez papieża Franciszka

Grupa 8

Rola przedstawicieli papieskich z synodalnej perspektywy misyjnej (SP 13)

(tłumaczenie automatyczne DeepL)

Zadanie

Pierwsza sesja XVI Zwyczajnego Zgromadzenia Ogólnego Synodu Biskupów (październik 2023 r.) zwróciła uwagę na potrzebę powołania Grupy Studyjnej, która zajęłaby się tematem „Rola przedstawicieli papieskich w misyjnej perspektywie synodalnej”. Opis przydzielonych zadań uwzględnia potrzebę refleksji, w szczególności w świetle proponowanej przez synod kultury przejrzystości i odpowiedzialności jako „integralnej części Kościoła synodalnego, który promuje współodpowiedzialność, a także możliwego zabezpieczenia przed nadużyciami”. W tym kontekście „Zgromadzenie uważa za stosowne przewidzieć formy oceny pracy papieskich przedstawicieli przez Kościoły lokalne w krajach, w których pełnią oni swoją misję, w celu ułatwienia i udoskonalenia ich posługi”. Wyznaczone zadanie podkreśla, że nuncjusze nie tylko odgrywają istotną rolę w procesie wyboru biskupów (ten temat jest przypisany do Grupy Studyjnej 7) i są odpowiedzialni za stosunki dyplomatyczne z władzami cywilnymi, ale ich posługa dotyczy również interakcji między Kościołami lokalnymi a Kościołem powszechnym, a zatem musi być dostosowana do Kościołów lokalnych jako synodalna. Powstaje zatem pytanie, w jaki sposób mogą one służyć rozwojowi synodalności i kolegialności w podmiotach łączących Kościoły lokalne, gdy „prowincje kościelne lub metropolia” mają być umacniane jako „miejsce komunii Kościołów lokalnych danego terytorium” (SR 19i). Jak może rozwijać się ich posługa w odniesieniu do decydującej roli Konferencji Episkopatów (SR 19d), których prerogatywy i kompetencje należy przemyśleć w kluczu synodalnym”. Jak można rozumieć ich posługę w obliczu rosnącej liczby organów, które łączą Kościoły lokalne również w jednostkach kontynentalnych? W jaki sposób papiescy przedstawiciele mogą przyczynić się do umocnienia więzi komunii między Kościołami lokalnymi a papieżem, umożliwiając mu lepsze poznanie ich potrzeb i aspiracji?

Metodologia

Grupa Studyjna będzie realizować swoje zadanie w sposób synodalny: słuchać Przedstawicieli Papieskich, a także innych urzędników w Nuncjaturach, przewodniczących Konferencji Episkopatów i struktur równoległych w Kościołach Wschodnich, przewodniczących Konferencji Wyższych Przełożonych, przewodniczących Struktur Kontynentalnych, a także Ruchów Świeckich, innych podmiotów, w których działają w szczególności zwykli świeccy, takich jak diecezjalne rady duszpasterskie oraz doświadczeni dyplomaci kościelni i cywilni. Celem tych sesji „słuchania” będzie określenie zakresu problemu i wysłuchanie możliwych rozwiązań pochodzących od zainteresowanych. Metodą zaangażowania się w tę synodalną rozmowę będzie z jednej strony rozesłanie kwestionariuszy, jak również rozesłanie otwartych zaproszeń do odpowiedzi, a z drugiej strony osobiste zaangażowanie się w rozmowy również podczas obecnej sesji Synodu w 2024 roku. Po wysłuchaniu wkładu różnych grup podczas synodu, Grupa Studyjna określi dalsze kroki do Bożego Narodzenia 2024 roku.

Podejmując swoje zadanie, Grupa Studyjna z radością dowiedziała się, że w pierwszej fazie słuchania Kościołów lokalnych w ramach przygotowań do tego, co miało być dokumentem z Frascati dla etapu kontynentalnego (2021-2022), ponad połowa papieskich przedstawicieli (54 z około 104) odpowiedziała na zaproszenie do wyrażenia swoich poglądów na temat bycia Kościołem synodalnym. Nie tylko poinformowali, że ich odpowiedź była owocem synodalnego procesu rozeznawania w ich nuncjaturach, angażującego wszystkich, którzy z nimi współpracują, ale ich odpowiedzi pokazują również, jak chętnie uczestniczą w refleksji nad własnym synodalnym sposobem podejmowania decyzji w „kroczeniu z lokalnymi kościołami”, a także pomaganiu ludowi Bożemu w stawaniu się coraz bardziej synodalnym kościołem, umożliwiającym mu prawdziwą misję. Wstępna analiza odpowiedzi papieskich przedstawicieli pokazuje, że zidentyfikowane przez nich tematy są zgodne z raportami Kościołów lokalnych przedłożonymi przez konferencje episkopatów w trakcie procesu synodalnego (2021-2024). Stąd też sami Przedstawiciele Papiescy widzą potrzebę i są chętni do pogłębienia zrozumienia swojej posługi w świetle bycia synodalnym Kościołem misyjnym.

Wśród poruszonych tematów są procedury nominacji biskupich i zaangażowanie w nie osób świeckich, konieczne uwzględnienie kultury i kontekstu, gdy Stolica Apostolska wydaje dokumenty lub podejmuje decyzje w inny sposób, a także potrzeba odpowiedzialności i przejrzystości. Istnieje silne wezwanie zarówno do wstępnej, jak i ciągłej formacji osób pracujących w posłudze nuncjatur, w tym propozycja wykorzystania nowych technologii. Grupa Studyjna zajmie się aktualnym programem nauczania oferowanym przez Papieską Akademię Kościelną oraz możliwościami stałej formacji w odniesieniu do takich tematów, jak synodalność, nowe zmiany w społeczeństwie i technologii, umiejętności międzykulturowe, modele wdrażania przejrzystości i odpowiedzialności itp.

Ponadto Grupa Studyjna zebrała również wszystkie zgłoszenia z różnych raportów przedłożonych przez konferencje episkopatów i zgromadzenia kontynentalne w trakcie całego procesu synodalnego, w tym te wynikające ze zgromadzenia w październiku 2023 roku. Celem jest zidentyfikowanie wyzwań i pytań, które pojawiają się w związku z zadaniem i posługą papieskich przedstawicieli. Te różne raporty wraz z odpowiedziami samych Przedstawicieli Papieskich będą podstawą do zaangażowania się w głębsze słuchanie wyżej wymienionych grup.

Po fazie słuchania nastąpi faza rozeznawania, w której w dialogu z różnymi interesariuszami zostaną określone dalsze kroki, aby zobaczyć, w jaki sposób przejrzystość i odpowiedzialność mogą się rozwinąć w odniesieniu do opisu zadań przypisanych Papieskim Przedstawicielom i jak mogą oni pomóc Kościołowi w stawaniu się bardziej synodalnym.

Grupa badawcza dowiedziała się, że przedstawiciele papiescy, a także inni pracownicy nuncjatur są zapraszani na spotkania w Rzymie co trzy lata. Grupa Studyjna zbada możliwość zorganizowania synodalnych spotkań przedstawicieli papieskich, a także członków personelu w celu omówienia tematów wynikających z tego projektu.

Do tej pory Grupa Studyjna zebrała się trzy razy. Dwa spotkania odbyły się online, a jedno osobiście. Zamierza spotykać się osobiście, gdy tylko będzie to możliwe, w przeciwnym razie odbywać się będą spotkania online.