15 października 2024

Moduł 4 Intrumentum laboris część 3: Miejsca

Prezentacja kard. Jean-Claude Hollerich,

Sprawozdawca generalny

(tłumaczenie automatyczne DeepL)

Dzień dobry i witam. Wznawiamy naszą pracę. Jeśli spojrzymy na kalendarz, okaże się, że dotarliśmy do dziesiątej sesji Małych Grup. Jutro rano odbędzie się również dziesiąta kongregacja generalna: te dwa tryby naszej pracy przebiegają w tym samym tempie, które staramy się utrzymać, nie poddając się zmęczeniu.

Kalendarz mówi nam również, że dotarliśmy do III części Instrumentum laboris, czyli ostatniego rozdziału książki. Zajmijmy się nim z taką samą determinacją i energią jak poprzednimi, ponieważ jest on nie mniej ważny. Last but not least , chciałoby się powiedzieć po angielsku. Jak mówi nam tytuł rozdziału, przyjmujemy „perspektywę miejsc, które wbrew pokusie abstrakcyjnego uniwersalizmu mówią o konkretności kontekstów, w których ucieleśniają się relacje, z ich różnorodnością, wielością i wzajemnymi powiązaniami oraz z ich zakorzenieniem w źródłowym fundamencie wyznania wiary” (IL2, Wprowadzenie).

Mówienie o miejscach oznacza zwrócenie uwagi na fakt, że „Kościoła nie można zrozumieć bez zakorzenienia w miejscu i w kulturze” (IL2, nr 80). To „nie oznacza poddania się partykularyzmowi czy relatywizmowi, ale docenienie konkretności, w której, w przestrzeni i czasie, kształtuje się wspólne doświadczenie przylgnięcia do objawienia się Boga, który zbawia” (tamże). Pierwszy paragraf tej sekcji, zatytułowany „Terytoria, po których można chodzić razem”, zachęca nas do skupienia się na tym, jak w naszych czasach ludzie doświadczają wymiaru zakorzenienia w kontekście. Wiele czynników, których nie będę tu streszczał, oznacza, że dziś to doświadczenie ma znacznie mniej konotacji przestrzennych i geograficznych niż w przeszłości. Nadal potrzebujemy przynależności, ale ta potrzeba jest zaspokajana w sieciach relacji „o bardziej dynamicznym i elastycznym zakotwiczeniu terytorialnym niż w przeszłości”, aż do granicznego przypadku środowiska cyfrowego. Co to oznacza dla wypełniania naszej misji głoszenia Ewangelii? Jak powinniśmy przemyśleć nasze instytucje „w logice służby misyjnej” (IL2, nr 87), która odbywa się w innym kontekście niż w przeszłości? Jakie formy instytucjonalne i organizacyjne należy zmienić i w jaki sposób?

Jednak mówienie o lokalnych kontekstach w Kościele zawsze oznaczało branie pod uwagę „relacji ustanowionych między miejscami i kulturami”. Miejsca i kultury nie są różnymi planetami, ale zawsze są ze sobą powiązane. Tym bardziej Kościoły, które je zamieszkują, ze względu na więź komunii, która łączy je w jedności całego Kościoła, którego widzialną zasadą jest Biskup Rzymu. Kościoły te, które są tutaj reprezentowane, na różnych poziomach i na różne sposoby nawiązują między sobą i z Kościołem jako całością bogate relacje, które przybierają formę wymiany darów. Obok Kościoła łacińskiego istnieją Ecclesiae sui iuris oriental. Z kolei każdy z tych Kościołów ma diecezje lub eparchie, które utrzymują różnorodne relacje, w tym instytucjonalne, między sobą i z Kościołem jako całością. Wreszcie, komunia przewodniczy również życiu wewnętrznemu każdego Kościoła lokalnego, w różnych formach, w jakich odbywa się uczestnictwo wiernych, zwłaszcza w organach przewidzianych do tego celu. O tym właśnie traktują drugi i trzeci paragraf części III Instrumentum laboris, zatytułowane odpowiednio „Kościoły lokalne w jednym i jedynym Kościele katolickim” oraz „Więzi kształtujące jedność Kościoła”.

Wreszcie ostatni paragraf skupia się na „Służbie na rzecz jedności Biskupa Rzymu”. Wierzę, że interpretuję mens Ojca Świętego, powtarzając zaproszenie do podejścia do pracy i wymiany poglądów na temat tego paragrafu w duchu paruzji. Ojciec Święty wezwał nas tutaj, aby wysłuchać naszych rad również na temat tego, jak uczynić jego posługę i posługę Kurii Rzymskiej bardziej skuteczną w dzisiejszych czasach. Ma prawo wiedzieć, co naprawdę myślimy, wychodząc od życia i potrzeb Ludu Bożego w miejscach, z których pochodzimy.

Na pierwszy rzut oka wiele tematów, które poruszamy w tym module, może wydawać się technicznych, dla wtajemniczonych, dalekich od codziennego życia ogromnej większości Ludu Bożego. Jestem pewien, że fora teologiczno-pastoralne, które przeżyjemy jutro po południu, pomogą nam rozwiać to wrażenie, podkreślając znaczenie tych tematów dla misji Kościoła w dzisiejszym świecie.

Przede wszystkim myślę, że ten moduł, podobnie jak poprzedni, a może nawet bardziej niż poprzedni, przekracza i kwestionuje żywe doświadczenie tych z nas, którzy tu są. Wydaje mi się, że jest to najwłaściwsza perspektywa, w której możemy się umieścić, aby stawić czoła czekającej nas pracy.

Aby to sobie uświadomić, zapraszam każdego z nas, aby poświęcił chwilę na rozejrzenie się wokół, przede wszystkim rzucając wzrok na osoby siedzące przy naszym własnym stole. [KRÓTKA PRZERWA].

A następnie zapraszam wszystkich do rozszerzenia spojrzenia, obejmującego całą salę. Przyznaję, że dla mnie, z tego podniesionego stołu, jest to łatwiejsze [KRÓTKA PRZERWA].

W tym bardzo konkretnym miejscu, w Auli Pawła VI, spędziliśmy już prawie dwa miesiące naszego życia. W tym miejscu rozwijaliśmy relacje między sobą, w sieci, która nie jest ograniczona tymi murami, ale naprawdę obejmuje cały Kościół i cały świat. W tym miejscu przeżyliśmy bogate i intensywne doświadczenie. Jak na każdym spotkaniu synodalnym, ale w jeszcze bardziej szczególny sposób, doświadczyliśmy, że spotkanie między braćmi i siostrami w wierze nie jest wolne od trudów i trudności, ale prowadzi do spotkania z Panem i przynosi radość Ewangelii.

Gdybyśmy zatrzymali ten skarb tylko dla siebie, zamienilibyśmy go w przywilej. Moduł ten daje nam zatem możliwość zadania sobie pytania, jakie są sposoby, formy, także organizacyjne i instytucjonalne, aby bogactwo doświadczenia, które przeżyliśmy tutaj, w tym miejscu, stało się dostępne dla całego Ludu Bożego, nie tylko poprzez naszą historię, ale poprzez odnowę naszych Kościołów. Nie będzie możliwe sprowadzenie wszystkich ochrzczonych do Auli Pawła VI, ale nie o to chodzi: nie jest konieczne przybycie tutaj, aby wejść w dynamizm Kościoła synodalnego. Celem naszej pracy w najbliższych dniach jest zaproponowanie narzędzi, które to ułatwią.