Wtorek 3 października 2023 r. – Jutrznia

Magnificat,

“Młode” spojrzenie na świat i Kościół

 Celebracja, jak wiemy i być może doświadczamy, jest intymną energią podróży synodalnej. We wszystkich jej etapach i przejściach. Sam Synod odbywa się jako “celebracja”. A z celebrowanej liturgii czerpie światło i orientację dla nowych języków i nowych ścieżek Nic więc dziwnego, że propozycja na ten ostatni dzień rekolekcji jest umieszczona w świetle Magnificat – pieśni Początku, która wypełnia każdy dzień modlitwy Kościoła.

“Wymierz mi, Boże, sprawiedliwość !” (Ps 42, 1), wzywaliśmy w jutrzni, wyrażając jęk uciskanej ludzkości i stworzenia poddanego próżności i w bólach porodowych (Rz 8, 20-24), w uścisku powszechnego smutku, który przesłania nasze dni. Ale potem, bez przerwy – tak zwyczajny kontrapunkt modlitwy Kościoła – zaintonowaliśmy: “Wszystko śpiewa i krzyczy z radości” (Ps 63, 14). To właśnie ten kontrapunkt błagania i uwielbienia jest nieruchomą pieśnią wiary, gromadzącą dysonansowe harmonie widzialnych i ukrytych światów, towarzyszącą nam aż do wieczora w walce o wiarę, o bycie w towarzystwie ludzi jako “wszystkich braci”.

I tak wieczorem czeka na nas Matka. Nieszporne wezwanie każdego dnia, w Magnificat, wita nas i objawia nam, jak doprowadzić do końca każde dzieło podjęte w posłuszeństwie wiary. Gdy zapada wieczór, Matka Boża czeka na nas ze swoją pieśnią. Pieśnią niezwykłą w swoim potencjale prorockiego odczytywania historii. Syntezą “matczyną”, która gromadzi i oświetla naszą postrzępioną ludzką historię. I wskazuje drogę.

Znajduje się ono na początku na ustach Maryi odwiedzającej Elżbietę (Łk 1, 39-56), która nosi w zarodku we własnym ciele bardzo ciężką tajemnicę życia. Jak się nią podzielić? Jak rzucić wyzwanie niemożliwemu, opowiadając o tym, co jej się przydarzyło? Tylko w pieśni, w pieśni, która obejmuje wszechświat i pokolenia, gdzie jej drobna historia jako dziewczyny z Nazaretu znajduje swój właściwy horyzont.

Pieśń jest dedykowana Najwyższemu, ale skierowana jest również do współczesnych, jak i przyszłych czytelników, angażując wszystkie pokolenia w głęboką duchową komunikację. Wspaniałe dzieło, które czerpie ze starożytnego dziedzictwa (1 Sam 2,1-10): kobiety przed nią sprostały niemożliwemu poprzez modlitwę i łzy, a Maryja podejmuje to dziedzictwo.

Tak więc ze spotkania Maryi ze starszą kuzynką Elżbietą emanuje godna podziwu wzajemność łaski. Magnificat wyrasta z autentycznej “duchowej rozmowy”, jako modlitwa mająca prowadzić Kościół i nadawać tempo jego podróży w czasie. Oto jej dni.

Pieśń młodej kobiety ośmiela się interpretować historię w świetle niedostrzegalnego i przemieniającego wydarzenia – które radykalnie angażuje ją w ciało, wywraca jej życie, jej małość – “nihilność” (oudeneia) – i w ten sposób otwiera godną podziwu wizję historii uniwersalnej, przyszłości, którą proroczo łączy z przeszłością. W ten sposób Maryja przekazuje swoją pieśń Kościołowi Bożemu w drodze – aby zebrać w modlitwie zejście wieczoru i otworzyć przyszłość na każdym kroku. Także spotkania synodalne . Dobrze będzie o tym pamiętać. Inspirujmy się niemożliwością Boga, widzianą przez małą dziewczynkę z Nazaretu, Zwiastowaniem.

Mała dziewczynka z Galilei – la chica, la guapa, jak powiedzieliby niektórzy – wzmocniona błogosławieństwem kuzynki, roztapia się w pieśni do “Boga, mego Zbawiciela, (…) który wejrzał”, pieśni, by “uczynić Go wielkim”. W tym “moim” zbawicielu nie ma nic intymnego, ale raczej jest zaangażowanie wszystkich: Bóg Abrahama, Izaaka i Jakuba, Bóg Jezusa, zawsze gromadzi swój kościół poprzez jednostkę, która pozwala się zaangażować ciałem i duszą w niemożliwość Boga.

Nieszporna pieśń kościoła jest również oddechem, który napędza ścieżkę synodalną. “Nie do ciebie należy praca, ale nie możesz od niej uciec” – powiedział rabin Tarfon, jeden ze starożytnych mędrców Miszny (Awot II:19). Cóż, Magnificat jest dla Kościoła i jego procesu synodalnego codzienną łaską spełnienia; łaską, która popycha go naprzód, ponad różnicami i przeciwieństwami. Napędza z intymną pewnością, że Pan mimo wszystko daje łaskę, patrzy na ubóstwo, zna – od Egiptu uciskanego ludu po Golgotę Syna – nasze trudy i cierpienia.

Godzina Magnificat, o zmroku (Łk 24,29) – jest potajemnie wzbogacona o nieskończone rezonanse po tym dniu, kiedy po raz pierwszy zaśpiewano ją w ziemi Judy. Jest w niej zapisana cała historia świętego ludu Bożego. Niewiasta-Matka może również śpiewać ją na każdym kroku swojej ucieczki na tę cichą pustynię, gdzie jest karmiona przez dobre 1260 dni – zgodnie z Ap 12,6. Tutaj nie jest już dziewczyną z Nazaretu, jest Niewiastą, która woła, rodzi, a następnie jest karmiona w schronieniu na pustyni, pod potężną ręką Boga (1 P 5,6). Ona jest świętym Kościołem Bożym.

W kościele Magnificat odnawia się każdego dnia w Eucharystii, tkając historię początków, smutków i błogosławieństw oraz postrzępioną tkaninę dni na przestrzeni wieków. Aż do dzisiaj. Komunia świętych, wszystkich pokoleń, jest wpleciona w jej łono, kobiety, która się wstawia (Łk 1,48.50).

Maryja patrzy na historię od strony jej spełnienia, zgodnie z logiką odwrócenia losów, realizacji niemożliwego obiecanego przez Boga, i widzi, że już się spełniło. Tego spojrzenia wiary brakuje nam, abyśmy mogli uczynić Magnificat akordem recytacji zwykłych dni.

Magnificat i następujące po nim: jeden i ten sam styl, “bez oglądania się za siebie” – to dzisiejsza Ewangelia. Bez dygresji i rozwodzenia się nad obcymi celami. Z łagodnością i pokorą. Imiona, twarze, pytania, porównania, wybory, pod tym jednoczącym spojrzeniem, “bez oglądania się za siebie”.

Pomiędzy Benedictus a Magnificat rytm drogi Kościoła jest naznaczony inną narracją o trudach, smutkach, konfliktach, wyborach i nadziejach: jakby widzenie niewidzialnego (Hbr 11,27). Obyśmy dzięki Duchowi Świętemu, w którym zostaliśmy ochrzczeni, nigdy nie utracili rytmu, jaki ta “matczyna” modlitwa nadaje niepewnym krokom życia i synodalnej wędrówce całego świętego ludu Bożego.