1.1        Z innymi wyznaniami chrześcijańskimi

1.1.1        Jakie relacje utrzymujemy z naszymi braćmi i siostrami innych wyznań chrześcijańskich?

– Ruch ekumeniczny jest w ostatnim czasie bardziej dostrzegalny. Pomaga to budować wzajemne zrozumienie i dążenie do jedności.

– Z wyznawcami prawosławia utrzymywane są poprawne relacje – wzajemny szacunek, koegzystencja i współpraca. Z protestantami utrzymywane są chłodniejsze relacje, choć nadal oparte na szacunku.

– Należy poprawnie interpretować ekumenizm. Przede wszystkim stosunki z innymi wyznaniami chrześcijańskimi są w normie. W mojej opinii coraz bardziej powinniśmy prowadzić dialog z braćmi prawosławnymi jak i Bractwem Kapłańskim Świętego Piusa X. Kościoły protestanckie w głoszonych ideach i doktrynach są dalekie od katolicyzmu niemniej jednak powinniśmy wprowadzić słowo jednania między wszystkich braci.

1.1.2        Jakich obszarów one dotyczą?

– Pracy, rodziny, sąsiadów

– Życia codziennego, kultury

– W miejscu pracy kształtując pozytywne relacje

– Wspólnej modlitwy

– Codziennego funkcjonowania w rodzinach mieszanych, szkoły i instytucje publiczne (często obok krzyża katolickiego zawieszany jest krzyż prawosławny).

– Historii Kościoła, dogmatów wiary, celebracji liturgii.

– Wzajemny szacunek wobec obchodzonych świąt. Poszanowanie odrębnych tradycji.

– Wspólne działania na rzecz społeczności lokalnej.

– Wspólne uczestnictwo w uroczystych mszach świętych i wydarzeniach kościelno-społecznych oraz w dziełach dobroczynnych.

– Niekiedy są to po prostu nasi znajomi, a także przyjaciele. Życie pisze różne scenariusze, zwłaszcza na naszym Podlasiu, gdzie okazji do takich relacji jest więcej niż w innych częściach Polski.

1.1.3        Jakie owoce wynieśliśmy z tego „podążania razem”? Jakie są trudności?

– Nasza diecezja jest szczególna pod tym względem. Żyją tu obok siebie, często przy jednej ulicy katolicy i prawosławni. Nie brakuje też muzułmanów. Zdarza się też wiele wyznań w jednej rodzinie. Osobiście nie widzę w tym żadnego problemu. Należę do pokolenia JPII i ekumeniczne inicjatywy św. Jana Pawła II są mi bliskie. Myślę, że niektóre dzieła charytatywne można by prowadzić razem np. domy pomocy, hospicja. Myślę, że to ubogaca, Papież Polak mówił o dwóch płucach chrześcijaństwa: kościele wschodnim i zachodnim. Trudności to tzw. pamięć historyczna i spór o majątki, różnice w dogmatach i ich pojmowaniu.

– Dobrymi owocami jest wzajemny szacunek, ciekawość wobec tych Kościołów oraz szukanie wspólnych korzeni. Oczywiście występują i trudności, które najczęściej wynikają z braku wiedzy, ignorancji, panujących stereotypów. To jest trudniej zmienić, ale zawsze pomaga otwartość i wzajemna tolerancja.

– Kwestię sakramentu chrztu można nazwać owocem “”podążania razem”, kiedy to w 2000r Kościół katolicki w Polsce i Kościoły zrzeszone w Polskiej Radzie Ekumenicznej podpisały deklarację o wzajemnym uznaniu sakramentu chrztu.

[Źródło: https://synod.org.pl/archidiecezja-bialostocka/]

1.1        Spojrzenie analityczne

1.1.1        Ekumenizm

Ekumenizm to działalność na rzecz pojednania chrześcijan, to dialog różnych wyznań oraz próba wzajemnego zrozumienia – to postawa pełna tolerancji i szacunku wobec bliźnich oraz ich tradycji religijnych.

Prawosławni stanowią sporą część społeczeństwa w diecezji. Są członkami rodzin (tzw. małżeństwa mieszane), sąsiadami, współpracownikami.

Istnieje wielka pokusa, by uznać, że skoro jesteśmy ochrzczeni, stanowimy Kościół katolicki, to od wieków Bóg udziela tylko nam swojej łaski. On niejako stał się naszą własnością. Stąd już tylko krok do stwierdzenia, że tylko nam powinien służyć. Myśl, że mógłby obdarzać swoimi łaskami innych, czasem wywołuje zdziwienie a nawet sprzeciw.

Wychodząc z założenia, że jeśli ktoś nie jest przeciwko nam, ten jest z nami – należy szukać tego, co nas łączy a nie dzieli i brać od innych to, co jest dobre, uczyć się, a także dawać dobre świadectwo swoim zachowaniem. Nie można jednak zapomnieć, że „pełnia zbawienia jest w Kościele Katolickim”. W praktyce to wszystko wygląda bardzo różnie, bo co do teorii to raczej wszyscy jesteśmy jednomyślni.

Trudności występują też w prawosławnej kancelarii parafialnej. Związane jest to z wydawaniem metryki chrztu, która potrzebna jest przy zawieraniu sakramentu małżeństwa mieszanego. Mimo wszystko staramy się wzajemnie szanować i prowadzić dialog.

U protestantów może zawstydzać ich znajomość Pisma Świętego, które my katolicy znamy za mało.

[Źródło: https://synod.org.pl/diecezja-drohiczynska/]

1.1        Co cieszy w Kościele?

1.1.1        Dialog z innymi wyznaniami chrześcijańskimi

Większość naszej wspólnoty to katolicy, nieliczni to inne wyznania. Nie występuje pomiędzy nami wrogość, raczej panuje tolerancja. Relacje między chrześcijanami są dobre i warto zabiegać o to, aby były jeszcze lepsze. W spotkaniach i rozmowach  nie są budowane bariery, lecz uwaga skupiona jest na tym, co łączy. Są to kontakty sąsiedzkie, kontakty w miejscu pracy, czy małżeństwa mieszane.

1.2        Obszary wymagające uzdrowienia i nawrócenia  w parafii i diecezji

1.2.1        Dialog z innymi wyznaniami chrześcijańskimi

 Istnieją przypadki braku akceptowania wyznawców innych religii. Nie potrafimy czerpać z bogactwa innych religii. W niektórych środowiskach krzewienie ekumenizmu jest znikome.

[Źródło: https://synod.org.pl/diecezja-elcka/]

1.1        Dialog z innymi wspólnotami chrześcijańskimi

Zespoły synodalne wielokrotnie stwierdzały, że brak nam doświadczenia w dialogu z przedstawicielami innych wspólnot chrześcijańskich. W tym kontekście mówiono o dwóch rodzajach dialogu. Istnieje dialog doktrynalny, który wymaga eksperckiej wiedzy ikościelnego autorytetu oraz dialog duchowy, polegający na braterskich spotkaniach, rozmowie, wzajemnej modlitwie oraz pomocy charytatywnej. Świadomość istnienia różnic wcale nie musi być okazją do budowania murów, ale ma prowadzić do lepszego poznania własnej tożsamości. Doświadczenie przebywania z prawosławnymi Ukraińcami nie wywołuje żadnych konfliktów. Ponadto służy pomocy, poznaniu różnic i określeniu wspólnych celów ewangelizacyjnych. Owocem dialogu z Kościołem prawosławnym może być wspólna modlitwa i dążenie do jedności. Owocem dialogu z innymi wspólnotami chrześcijańskimi powinien być brak wzajemnych uprzedzeń oraz budowanie pokoju, pomimo dzielących nas różnic.

Obszary dialogu z innymi wspólnotami chrześcijańskimi to: wspólna modlitwa, świadectwo, posługa głoszenia Słowa Bożego, wymiana doświadczeń ewangelizacyjnych, posługa śpiewu, uwielbienia, projekcja filmów ewangelizacyjnych, czerpanie inspiracji z duchowych doświadczeń innych wyznań oraz pomoc charytatywna.

W dialogu z innymi wspólnotami chrześcijańskimi nie chodzi o wzajemną uprzejmość, ale o jedność Kościoła zgodną z modlitwą Jezusa w Wieczerniku. Dialog ekumeniczny zmienia człowieka, gdyż uczy go dostrzegania w innych ludziach obrazu Pana Boga. W zmieniających się warunkach kulturowo-społecznych należy podjąć edukację odnoszącą się do innych wyznań chrześcijańskich.

[Źródło: https://synod.org.pl/diecezja-kielecka/]

1.1        Ekumenizm

Mimo wielu wydarzeń ekumenicznych w AŁ – cyklicznych: np. rozbudowany do 14 dni tydzień modlitw o jedność chrześcijan, Ekumeniczna Droga Światła, Ekumeniczna Droga Krzyżowa, edycje Ekumenicznej Szkoły Biblijnej, czy podyktowanych potrzebą chwili: modlitwa o pokój w Ukrainie, ekumeniczna pielgrzymka do Ziemi Świętej – ekumenizm zasadniczo nie istnieje w doświadczeniu wiernych. Uczestnicy spotkań synodalnych mieli najmniej do powiedzenia w tej sprawie, często wręcz pomijano ten temat. Pojawiały się obawy, czy działania ekumeniczne nie doprowadzą do rozmycia katolicyzmu. W tej perspektywie można stwierdzić, że ekumenizm jest doświadczeniem ekskluzywnym/elitarnym tzn. przeżywanym przez osoby, które brały udział we wskazanych wydarzeniach oraz, nie tylko w odniesieniu do AŁ, w spotkaniach w Taizé: „Moje doświadczenie ekumenizmu związane jest z czasami studenckimi, kiedy byłem w Taizé. Tam doświadczyłem, że ekumenizm można budować we wspólnej modlitwie”. Innym „miejscem” doświadczania ekumenizmu są małżeństwa dwuwyznaniowe: „Ja mam trzy siostry – jedna nie ma męża, druga ma męża prawosławnego, trzecia męża metodystę. U nich ten dialog toczy się na co dzień, nie zawsze musi dotyczyć kwestii, które nas dzielą. Ja będąc też z nimi, rozmawiając o wierze, widzę, że ten wspólny chrzest jest podstawą. Ekumenizm jest na tym prostym poziomie – wspólnej modlitwy rodzinnej, u jednej z sióstr chodzenia wraz z mężem co niedzielę do kościoła katolickiego, przeżywania wspólnie dialogu z Bogiem. To piękne doświadczenie w różnorodności”. Trzeba przyznać, że z definicji są to przypadki niezbyt liczne a przez to nie przekładające się na powszechność doświadczania ekumenizmu. Ważną kwestią jest też brak wiedzy i katechezy na temat ekumenizmu prowadzonej w każdej parafii i to nie tylko z okazji dni modlitw o jedność. „Brakuje często tej wiedzy o tym, nie tylko co nas łączy (choć to niby ważniejsze), ale też co nas dzieli – przykład z ostatnich dni, gdy zastanawialiśmy się ze znajomymi, jak to jest z uczestnictwem katolików rzymskich, greckich oraz osób prawosławnych nawzajem w liturgii – na szczęście pojawiły się wyjaśnienia Episkopatu, bardzo na nie czekaliśmy. Wiele osób teraz przyjmuje gości różnych wyznań, potrzebne nam są wskazówki, co robić, czy ich zapraszać itd. Może przydałyby się jakieś podpowiedzi w tym kierunku teraz w naszych parafiach”. Być może przyjęcie przybyszy z Ukrainy będzie w odniesieniu do ekumenizmu dla nas szansą, aby się go nauczyć przez własne doświadczenie budowania relacji z chrześcijanami innych wyznań. . Małym sukcesem było to, ze odbyły się dwa spotkania synodalne, w których uczestniczyli duchowni innych chrześcijańskich wyznań.

[Źródło: https://synod.org.pl/archidiecezja-lodzka/]

Poniżej znajduje się zbiorcze opracowanie zebranych głosów w kluczu dziesięciu kwestii synodalnych. Wszystkie stwierdzenia zostały zaczerpnięte z przedstawionych sprawozdań, maili i innych głosów, a następnie przepracowane i zaadaptowane na potrzeby niniejszego sprawozdania. Każda z kwestii poprzedzona jest krótką, ogólną refleksją filozoficzno-teologiczno-duszpasterską, po czym zapisane zostały wskazania szczegółowe (konkluzje) do dalszej pracy w procesie synodalnym w diecezji płockiej, czyli kroki do podjęcia w tym, co zostało rozeznane jako głos Ducha Świętego.

1.1.1        [Prowadzenie dialogu] Z innymi wyznaniami chrześcijańskimi

Dialog ekumeniczny i dialog międzyreligijny otwierają wierzących w Chrystusa na konieczność uświadamiania sobie różnorodności świata, a jednocześnie wzywają do stawiania w centrum ewangelicznego przesłania o braterstwie międzyludzkim i innych sposobach rozwijania współpracy. Prawda Ewangelii, głoszona w Kościele z przekonaniem i w sposób kompetentny, jest zawsze  właściwym punktem wyjścia i jednocześnie celem każdego dialogu. W diecezji płockiej istnieje długa tradycja dialogu ekumenicznego, rozwijana w czasie Tygodni Modlitw o Jedność Chrześcijan, Dni Kultury Chrześcijańskiej, jak i przy okazji innych spotkań, których cennym przykładem był Ekumeniczny dialog synodalny w siedzibie Towarzystwa Naukowego Płockiego 19 stycznia 2022 r.

1. Nowe pokłady dialogu objawił w ostatnich latach napływ uchodźców z Ukrainy, spotęgowany szczególnie na początku 2022 r. w związku z atakiem Rosji na Ojczyznę naszych pobratymców. Prawdziwy dialog synodalny dokonywał się i ciągle się aktualizuje na dworcach kolejowych, w strukturach państwa i samorządów, a przede wszystkim w otwartych domach Polaków, którzy potrafili przyjąć i pomóc potrzebującym Ukraińcom, nie licząc się z trudami i kosztami. Pozwala to myśleć z nadzieją o innych wymiarach dialogu, małżeństwach mieszanych i innych tego rodzaju wyzwaniach.
2. Wyzwaniem i jednocześnie ogromnym polem do działania jest współczesne zagrożenie utraty świadomości i tożsamości katolickiej niektórych grup wiernych, prowadzące czasem do protestantyzacji i powielania obcych duchowi katolickiemu działań, praktyk religijnych i sposobów modlitwy. W diecezji płockiej można dostrzec zagrożenie pentekostalizacji, o którego konsekwencjach globalnych wypowiada się obszernie Papieska Rada ds. Jedności Chrześcijan. Jest to wezwanie do prowadzenia poważnej i rzetelnej katechezy w duchu katolickim.

[Źródło: https://synod.org.pl/diecezja-plocka/]

1.1        Pozytywne obszary życia kościoła oraz te, które potrzebują uzdrowienia i nawrócenia

1.1.1        Ekumenizm

Uczestnicy spotkań ekumenicznych stwierdzili przede wszystkim, że „Między chrześcijanami różnych wyznań istnieje wiele wspólnych prawd wiary”, „Są uczniami Chrystusa, którzy wspólnie chcą dawać świadectwo życia chrześcijańskiego w  zlaicyzowanym świecie”. Zwrócili jednak uwagę, że wydarzenia ekumeniczne odbywają się raczej na poziomie hierarchii: „Dialog nie przeszedł na poziom wiernych”. Niewysoki jest również poziom świadomości wiernych różnych wyznań na temat podejmowanych działań ekumenicznych: „Bardziej od ekumenicznego teatru, ograniczającego się do cyklicznych nabożeństw ekumenicznych, liczy się codzienna współpraca”.

Uczestnicy Synodu przyznali, że klimat relacji między chrześcijanami jest nadal taki, że dominuje w nim wzajemne poczucie wyższości.

[Źródło: https://synod.org.pl/archidiecezja-poznanska/]

1.1.1        Dialog między chrześcijanami różnych wyznań, zajmuje szczególne miejsce w drodze synodalnej

Wypowiedzi synodalne na temat dialogu między chrześcijanami różnych wyznań, dowiodły woli porozumienia, poszukiwania obszarów jedności, choć zasygnalizowano, iż w wymiarze rodzinnym trudno zaakceptować wyznawców innych religii. Wspomniano o ekumenicznych spotkaniach, jednakże w wymiarze krajowym. Na poziomie parafii odnotowano brak wyraźnych relacji, współpracy. Pojawiła się opinia, iż w dialogu z chrześcijanami innych wyznań potrzebna jest wiedza i świadomość własnej wiary. W tego typu rozmowie nie przekonujemy, ale świadczymy o swojej religijnej tożsamości. Ogólną przeszkodą w dialogu z chrześcijanami innych wyznań jest brak wiedzy, stereotypy, uprzedzenia, niechęć. Zauważono, iż w pogłębieniu refleksji między chrześcijanami różnychwyznań mogą wnieść swój wkład doświadczenia małżeństw mieszanych, w których współistnieją odmienne, chrześcijańskie tradycje.

Dialog z chrześcijanami innych wyznań może dotyczyć dążeń związanych z przezwyciężeniem uprzedzeń, odrzuceniem stereotypów, na rzecz wzajemnego zrozumienia i podejmowania wspólnych przedsięwzięć. Możliwe dzieła wspólne to: pomoc charytatywna dzieciom, osobom starszym, chorym, niepełnosprawnym; wspólna refleksja naukowa (sympozja, konferencje, debaty, kongresy); wspólne nabożeństwa np. w intencji pokoju, ochrony życia, rodziny, wartości ogólnoludzkich.

Owocem współpracy chrześcijan różnych wyznań jest przyjaźń, poszanowanie, zrozumienie, wspólna pomoc, pokój, duchowe ubogacenie, eliminowanie wrogości, poczucie braterstwa w obszarze wartości ogólnoludzkich. W diecezji, szczególnie na jej obszarze południowym, fakt istnienia rodzin mieszanych powoduje to, że szczególnie podczas pogrzebów, tak wierni świeccy jak i duchowni, obecni są na celebracjach, jedni u drugich. Wspólnie również celebrują „Święto chleba”, zapraszają się na celebracje świąt paschalnych i Bożego Narodzenia. Warto zaznaczyć współużytkowanie cerkwi prawosławnej przez wspólnotę katolicką.

[Źródło:

1.1        Prowadzenie dialogu z innymi wyznaniami chrześcijańskimi

Nie mamy zbyt wielu doświadczeń w relacjach z innymi wyznaniami chrześcijańskimi. Dialog taki jest trudny, gdyż różnimy się w niektórych sprawach doktrynalnych. Ważne jest poznanie swojej wiary. Szanujemy i tolerujemy inne wyznania. W imię jedności, do jakiej wzywa Pan Jezus, wyrażamy potrzebę dialogu z takimi ludźmi. Bardzo ważne jest przy tym zachowanie swej tożsamości katolickiej. Naszym zadaniem jest pomoc innym w odkryciu prawdy głoszonej przez Kościół. Należy właściwie rozumieć ekumenizm jako szukanie tego, co łączy, a nie rezygnację z czegoś, co należy do tradycji katolickiej, na rzecz upodabniania się do innychwyznań.

[Źródło: https://synod.org.pl/diecezja-siedlecka/]

1.1        Ekumenizm

1. Kontynuować należy dotychczasowe formy spotkań między wiernymi różnych wyznań chrześcijańskich, mieszkającymi na terenie diecezji.
2. W naszej diecezji mieszkają osoby, które pochodzą z różnych stron Polski. W ich życiu dostrzegamy rozmaite tradycje, z którymi przyjechali nad Odrę i Bałtyk. Wpływa to na wyraźną różnorodność społeczną wśród wiernych, nawet w jednej parafii.
3. Narastający napływ migrantów i uchodźców z powodu wojny na Ukrainie oraz przybywających ze względów zawodowych z innych krajów świata na szczecińską ziemię, obliguje do otwartości ekumenicznej zarówno wobec chrześcijan, jak i wyznawców innych religii.

[Źródło: https://synod.org.pl/archidiecezja-szczecinsko-kamienska/]

1.1        Synteza poszczególnych tematów synodalnych

Poniżej przedstawiono syntezę poszczególnych tematów synodalnych. W znacznym stopniu oddaliśmy głos uczestnikom spotkań synodalnych. Ich wypowiedzi zostały zaznaczone kursywą.

1.1.1        Dialog z innymi wyznaniami chrześcijańskimi

1.1.1.1        Opis rzeczywistości

W znacznej części wypowiedzi mowa jest o zupełnym braku dialogu i relacji z innymi wyznaniami chrześcijańskimi we własnych doświadczeniach (często ze względu na brak innych wyznań chrześcijańskich w lokalnych środowiskach), inni, choć w znacznie mniejszej ilości, jeśli mają jakieś doświadczenie relacji, to jest ono bardzo pozytywne. Poza tym można zauważyć, że część respondentów odnosiła się nie tyle do innych wyznań chrześcijańskich, ale także do wyznawców innych religii czy nawet sekt. Charakterystyczne są także odpowiedzi, które bardzo mocno dystansują się od dialogu ekumenicznego, uważając że jest to rozmywanie nauki Kościoła katolickiego czy utrata jego tożsamości.

1.1.1.2        Obszary dialogu z innymi wyznaniami chrześcijańskimi

Wskazano na inicjatywy takie jak: Marsz dla Życia i Rodziny, Tydzień Modlitw o Jedność Chrześcijan, spotkania w ramach wspólnot Taize oraz kurs Alpha i kurs Crown.

1.1.1.3        Owoce z „podążania razem”

Wśród owoców „podążania razem” z innymi wyznaniami chrześcijańskimi zwracano głównie uwagę na budowanie dobrych osobistych relacji.

1.1.1.4        Trudności w dialogu

Dotyczą one zasadniczo różnic doktrynalnych lub w nauce moralnej, braku wspólnej modlitwy (mała liczba inicjatyw takich modlitw, a jeżeli już są to z niewielką frekwencją), izolacji – braku współpracy i zrozumienia, a także zaszłości historycznych. W skazano również brak odwagi, lęk przed tym, co powiedzą inni, homofobię i brak wrażliwości na drugiego człowieka.

1.1.1.5        Kilka wybranych odpowiedzi

– Nie utrzymujemy kontaktów i nie spotykamy się z innymi wyznaniami chrześcijańskimi – jedynie w styczniu jest wspólna modlitwa z Kościołem ewangelicko-augsburskim. Można stwierdzić, że w duchu jesteśmy otwarci na spotkania ekumeniczne szukając tego co nas łączy, jednocześnie zachowując wierność Kościołowi Katolickiemu.

– Mocną stroną wspólnego „podążania razem” z naszymi braćmi w Chrystusie są dobre indywidualne relacje.

– Dużo się mówi o ekumenizmie, ale dialog z innymi wyznaniami jest w dużej mierze teorią. Wszelkie spotkania ekumeniczne to zacieranie różnic między Świętym Kościołem Katolickim a wyznawcami innych wyznań chrześcijańskich, których powinniśmy na wszelki możliwy sposób nakłonić do konwersji z miłości do nich i z troski o zbawienie duszrzami. Mamy się modlić za nich, a nie z nimi.

– Cały czas jest to jakieś wyzwanie. We mnie to się powoli przełamuje, chociaż zawsze byłem otwarty. Przełamanie dotyczy przejścia od założenia, że my, jako Kościół katolicki mamy rację, a inni powinni się nawrócić na nasze wyznanie, do zrozumienia, że możemy w miłości razem bez żadnego osądzania budować wząjemne relacje. Warto pod tym kątem patrzeć i zapraszać do współpracy osoby z innych Kościołów i denominacji.

1.1.1.6        Wnioski

Dialog z innymi wyznaniami chrześcijańskimi dotyczy małej grupy osób, a doświadczenia tego dialogu są zróżnicowane. Na wymienione wyżej trudności mogą wpłynąć pozytywnie osobiste spotkania lub wspólne inicjatywy lokalne.

[Źródło: https://synod.org.pl/diecezja-torunska/]

1.1.1        Ekumenizm

Zagadnienie ekumenizmu sprawiło odpowiadającym niemałe trudności. Wielu podkreślało, że nie mają doświadczenia w tym obszarze lub, że są nieprzygotowani do jego prowadzenia. Podkreślono także, że pomimo braku doświadczenia dialogu ekumenicznego wynikającego z faktu przebywania główne z katolikami, sytuację tę zmieniła wojna na Ukrainie. Pomoc rodzinom ukraińskim naturalniedała możliwość spotkania innych wyznań chrześcijańskich i rozmowy na temat wiary, tego co nas łączy i dzieli. Oto przykładoweodpowiedzi: „jeśli jest możliwość, to potrafimy”, „nie mam okazji i doświadczenia”, „mamy wiele przykładów dialogu ekumenicznego, szczególnie gdy obecnie przebywa wśród nas wielu Ukraińców obrządku prawosławnego”, „dialog ekumeniczny powinni prowadzićosoby do tego bardzo dobrze przygotowane doktrynalnie i teologicznie. Pozostali, powinni ich wspierać swoimi modlitwami i szczerym zainteresowaniem. Dialog ekumeniczny jest absolutnie konieczny!”.

[Źródło: https://synod.org.pl/diecezja-tarnowska/]

1.1        Ekumenizm

W dyskusji synodalnej problem ekumenizmu był do tej pory niezbyt często podejmowany, ale od czasu wojny w Ukrainie stał się bardzo ważny, ponieważ na terenie Archidiecezji przebywają uchodźcy wyznania prawosławnego, obrządku greckokatolickiego i łacińskiego. Potrzeba więc otwartości, życzliwości i zrozumienia. Zdaje się, że relacje są dobre, pełne miłości i akceptacji. Pojawił się problem integracji duchowej, dostrzeżono wyzwanie dla naszych parafian, w jaki sposób otoczyć migrantów duchową opieką i włączyć w życie liturgiczne Kościoła. Wraz z aktywizacją pomocy konieczne stało się rozeznanie wsparcia dla ofiar wojny bez względu na ich duchowość i wyznawaną wiarę.

Wielokrotnie stwierdzano, że podstawą i początkiem ekumenizmu jest wspólna modlitwa i dzieła miłosierdzia, a nie dążenie za wszelką cenę do jedności. Wskazano też na pozytywne kontakty osobiste z ewangelikami, ich otwarte podejście do kwestii wspólnoty i dialogu. Wielu uczestników Synodu zauważyło, że często w tamtejszych wspólnotach Kościół katolicki przedstawiany jest „w czarnych barwach, jako zacofany, zbyt konserwatywny, niedostosowany do współczesnego człowieka i świata”. W pracach synodalnych zauważono, że relacje z innymi Kościołami chrześcijańskimi dokonują się poprzez nabożeństwa podczas Tygodnia Modlitw o Jedność Chrześcijan, a także wspólne modlitwy i pielgrzymki oraz np. kurs Alpha.

Nie ukrywano jednak, że spotkania ekumeniczne nie cieszą się zbyt dużym zaangażowaniem wśród naszych wiernych oraz że dziś spotkania ekumeniczne są zarezerwowane dla księży znających tę tematykę. Zwrócono uwagę, że dialog ekumeniczny wymaga wiedzy teologicznej i jeżeli ma się odbywać w parafii, to po starannym przygotowaniu zespołu dyskusyjnego. Potrzebna jest znajomość różnic doktrynalnych i umiejętność ich uzasadnienia przez katolików. Stwierdzono także brak dostatecznego wyjaśniania tematów ekumenicznych przez księży.

W zespołach synodalnych zauważano, że powstał nurt modlitwy o jedność chrześcijan. Podkreślano jego ważność, a także to, że przynosi on już owoce. W kilku parafiach udostępniono kościół do celów liturgicznych i salkę parafialną na spotkanie innych wyznań. W ramach katechezy w szkole prosi się dzieci uchodźców (przeważnie prawosławnych) o opowiadanie o ich zwyczajach. W ten sposób też tworzy się przestrzeń szacunku i poznaje siebie nawzajem. Pojawiają się różne inicjatywy prowadzące do wspólnych spotkań i wydarzeń kulturalnych w duchu chrześcijańskim, również pielgrzymki, które pozwalają na nawiązywanie kontaktów i przyjaźni głównie wśród młodzieży. Jest to postrzegane jako doświadczenie jedności pomimo różnorodności.

[Źródło: https://synod.org.pl/archidiecezja-warszawska/]

1.1        Wyniki analiz ankiet w kluczu głównych tematów synodu

1.1.1        Ekumenizm

Z ankiet wynika, iż w naszej diecezji zjawisko ekumenizmu praktycznie nie występuje. Jeśli są kontakty parafian z innymi wyznaniami to są raczej techniczne, bądź zupełnie się nie udają. Wiele osób nie wie na czym polega ekumenizm, są raczej przekonani, że wyznawców innych religii trzeba nawracać, a gdy się to nie udaje, czują porażkę, która sprawia, że zamykają się w sobie i nie chcą więcej konfrontacji swojej wiary. Najczęściej opisane były kontakty z grekokatolikami oraz świadkami Jehowy, a najlepsze relacje łączą katolików z Kościołem Prawosławnym. W ankietach pojawiają się̨ też Mariawici, jedna parafia utrzymuje kontakt z Żydami. W ankietach jest kilka głosów krytycznych wobec ekumenizmu, mówiących o tym, że dialog z innowiercami nie ma sensu, bo prawda jest jedna i jest ona w Kościele katolickim. Sam ekumenizm nie jest w zainteresowaniu ankietowanych, nie szukają go, nie interesują się tym. Skupiają się na swojej wierze i swojej wspólnocie.

[Źródło: https://synod.org.pl/diecezja-warszawsko-praska/]

1.1.1        Ekumenizm

Diecezja włocławska jest praktycznie jednorodna pod względem wyznaniowym. Niekatolicy stanowią niecały jeden procent mieszkańców diecezji. Niemniej zagadnienie ekumenizmu nie jest obce uczestnikom drogi synodalnej. Wskazywane były spotkania w ramach Tygodnia Powszechnej Modlitwy o Jedność Chrześcijan oraz innych wydarzeniach. Ponadto istnieje ścisła współpraca z Polską Radą Ekumeniczną – Oddział Kujawsko Pomorski ze siedzibą w Bydgoszczy. Łączy nas wspólne podążanie ku jedności, po wcześniejszym rozeznaniu tego wszystkiego, co nas różni i dzieli. Na tej drodze prowadzimy niezwykle owocny dialog, który trwa od 30 lat.

[Źródło: https://synod.org.pl/diecezja-wloclawska/]

1.1        Ekumenizm

Wiele parafii w naszej diecezji ma bardzo pozytywne doświadczenia ekumeniczne z Europejskich Spotkań Młodych Taizé we Wrocławiu (1989, 1995, 2019). Są kontynuowane modlitwy ekumeniczne w tym stylu, choć głównie we Wrocławiu. Doświadczenie gościnności wobec przedstawicieli innych wyznań rodzi otwartość i szacunek na płaszczyźnie ekumenicznej. W samym Wrocławiu czytelnym znakiem jest dialog w obrębie Dzielnicy Wzajemnego Szacunku.

Równocześnie w wielu głosach z parafii przebija poczucie zagrożenia utratą tożsamości katolickiej w kontaktach ekumenicznych, głównie z protestantami. Smutkiem napawa postawa prawosławia rosyjskiego wobec wojny na Ukrainie – postrzega się to jako przeszkodę do budowania relacji ekumenicznych.

Wobec aktualnej migracji z Ukrainy ekumenizm przestał być tematem teoretycznym dla naszych parafii. Należy pogłębiać relacje z prawosławnymi żyjącymi obok nas. Stąd wskazuje się na potrzebę katechezy na temat innych wyznań oraz propozycji spotkań (modlitw) ekumenicznych na poziomie parafii. Brakuje systemowych działań diecezji umożliwiających wiernym doświadczanie spotkań ekumenicznych między ludźmi i pomiędzy parafiami różnych wyznań. Relacje nawiązują się w sytuacjach losowych dotykających znajomych z innych wyznań np. pogrzeby oraz przy okazji wspólnych akcji charytatywnych lub modlitw uwielbienia. Dobrą platformą jest tu także wymiana metod duszpasterskich i form ewangelizacyjnych między wspólnotami katolickimi, a innymi wyznaniami.

[Źródło: https://synod.org.pl/archidiecezja-wroclawska/]

1.1        Ekumenizm

Nasza parafia kilka lat temu nawiązała współpracę z parafią ewangelicko-augsburgską w Zielonej Górze. Na mapie diecezji jesteśmy jedną z nielicznych parafii, w których wierni mają bezpośrednie relacje z chrześcijanami innych wyznań. Dzięki spotkaniom poznajemy siebie nawzajem, stajemy się otwarci na sprawy, które dotąd były nam obce. Zwracamy uwagę na to, co nas łączy oraz staramy się poznać i zrozumieć te kwestie, które nas dzielą. Ekumenizm jest potrzebny nie tylko, by rozwiązać istniejące problemy, ale aby wspólnie szukać tego, co dobre, i razem robić coś dla innych na polu charytatywnym, społecznym, kulturalnym. Kontakty z ewangelikami pozwalają nam szerzej spojrzeć na chrześcijaństwo. Poznając innych sami odkrywamy, kim jesteśmy.

Mamy też sporadyczne kontakty z prawosławnymi. Z ta grupą chrześcijan w przeszłości kontakty były bardzo bliskie. Starsze pokolenie to pamięta i sugeruje, by je ożywić, gdyż znajomość całego chrześcijaństwa pozwala poznać i zrozumieć jego istotę oraz odkryć nasze miejsce w tym chrześcijańskim świecie.

Wierni świeccy z wiejskiej parafii

* * *

Diecezja stanowi dosyć jednorodny obszar pod względem wyznaniowym. Chrześcijanie niekatolicy różnych tradycji są obecni na jej terenie, tworzą jednak niewielkie, rozproszone wspólnoty. Problematyka relacji ekumenicznych była więc raczej nieobecna w refleksji synodalnej. Przytoczone wyżej świadectwo stanowi wyjątek. Pokazuje ono, że tam, gdzie szuka się wzajemnych kontaktów i pielęgnuje je, rodzą się dobre owoce.

[Źródło: https://synod.org.pl/diecezja-zielonogorsko-gorzowska/]

1.1         Dialog z innymi wyznaniami chrześcijańskimi

Podejmując temat ekumenizmu wskazywano, że jest on możliwy tylko na płaszczyźnie wzajemnego szacunku i prawdy. Służą temu niewątpliwie wspólne inicjatywy i nabożeństwa, chociaż czasem wydają się one fasadowe.W praktyce ludzie różnych wyznań współpracują ze sobą bez względu na wyznawaną wiarę. Duże zadanie stoi przed duchownymi poszczególnych wyznań, którzy swoją postawą i wzajemnymi odniesieniami powinni dawać przykład współpracy i wzajemnego szacunku. Bez tego przykładu „z góry” trudno jest mówić o prawdziwym ekumenizmie jako sposobie wzajemnego współżycia i współdziałania na co dzień, a nie tylko akcji podejmowanej corocznie przy okazji Tygodnia Modlitw o Jedność Chrześcijan. Nie można jednak przemilczać różnic. Dobrym pomysłem jest współdziałanie, choćby w takich sprawach, jak prawo do życia dzieci nienarodzonych.

1.2        Z innymi kościołami „sui iuris”

Wierni i duchowieństwo Kościoła rzymskokatolickiego w Polsce nie zawsze są zorientowani, że wśród nich żyją i pracują wierni i duchowni innych Kościołów „sui iuris”, zwłaszcza grekokatolicy. Wskutek napaści Rosji na Ukrainę ich liczba w Polsce znacznie wzrosła. Czasem ta niewiedza jest wręcz zaskakująca. Zauważalne jest to szczególnie w przypadku ślubów i pogrzebów, a także w odniesieniu dokatechizacji tych dzieci i w procesie przygotowania ich do sakramentów pokuty i Eucharystii.

[Źródło: https://synod.org.pl/ordynariat-polowy-w-polsce/]